Shalin Giménez pide feiras "máis grandes e estables" para evitar o fin dos mercadillos

Este venres hai mercadillo en Redondela . Ou non? Resulta difícil sabelo, porque o municipio celebra o seu mercadillo os venres, pero non todos. Os vendedores ambulantes e parte do comercio da localidade demanda convertelo nun evento semanal, pero no Concello son remisos a levar isto a cabo. Mentres, os vendedores ven como os seus ingresos minguan, como cada vez hai menos postos nun recambio xeneracional que non chega e como as grandes empresas parecen abocar aos mercadillos tradicionais á súa extinción ou, no mellor dos casos, ao seu reinvención no novo século. 
 

Falar dos mercadillos en Galicia é falar, en gran medida, da economía dun grupo vulnerable como é o da poboación xitana que de maneira itinerante desprazouse nas feiras de distintos municipios cos seus postos, ofrecendo roupa, calzado, complementos e outros moitos artigos que, até non fai tanto, só eran accesibles nos seus postos. Shalin Giménez é presidente da Sociedade Xitana Española, unha organización que vela polos intereses destes comerciantes e que reflexiona sobre o que consideran “un problema global”.
 

“Existe unha competencia xeneralizada con centros comerciais novos, Amazon, Primark… As plataformas de internet creceron nos últimos anos e todo isto prexudicou o tema da venda”, detalla Giménez, que aposta por manter a afluencia de público que, en moitos lugares, segue sendo moi importante os días de mercadillo. 

MERCADILLOS DO SÉCULO XXI?

“Hai iniciativas que se poden levar a cabo para contrarrestar a perda de vendas. É importante que os cidadáns acudan ao mercadillo porque non é bo só para o comercio ambulante, senón para todo o municipio, porque reactiva toda a economía”, explican desde a organización, que ven como os días de mercadillo son moitos os establecementos que se benefician do fluxo de compradores: a praza de abastos, cafetarías, tendas… “A xente, e particularmente moitas amas de casa, aproveitan o día de mercadillo para facer os seus recados: ir ao banco, á panadaría, pasar polo perruqueiro, realizar xestións…todo iso dinamiza o municipio”. 

Isto sería, a xuízo de Giménez, un remedio para frear a sangría de peche de moitos comercios locais, que se verían arrastrados por esta dinámica. “Hai municipios que non teñen mercadillo e que están a reclamar a voces un para poder dinamizar as súas economías. En ocasións a afluencia de público non é municipal, é comarcal. É o caso de Redondela, onde son moitos municipios ao redor e pobos de zonas de montaña que aproveitan o día de mercadillo para facer as súas compras e acudir a outros servizos que deixan aparcados para o día de mercadillo”, reflexiona.

Máis grandes e con datas establecidas é como visualizan desde a Sociedade Xitana Española o futuro dos mercadillos. “Atopámonos con mercadillos que non están modernizados en pleno século XXI. Iso ten que cambiar, non podemos quedarnos na prehistoria con mercadillos que eran feiras quincenais como hai cen anos. Temos que adaptarnos aos novos tempos e non poden deixar a venda ambulante atrás”, reclaman desde o colectivo, que piden “días de traballo estable” para poder ter unha mellor organización. 

MERCADILLOS DE LUNS A DOMINGO

Desta maneira, Giménez debuxa un percorrido no que moitos vendedores da provincia de Pontevedra establecen os seus postos os mércores en Vigo , no mercadillo de Coia, os xoves en Marín , os sábados en Vilagarcía , os domingos en Padrón…  “Necesítase estabilidade tamén para os consumidores, para que se organicen e teña xa en mente que o venres é o día fixado en Redondela e a súa zona de influencia para centralizar as compras”, explica Giménez, á vez que ve nesta medida “unha forma de crear emprego”, multiplicando as datas dos vendedores para pór ante o público, xa que moitos priorizan ir a localidades con mercadillos semanais antes que aquelas con feiras quincenais. 
 

Para Giménez o exemplo perfecto é Padrón, onde “a xente que quere pasear ese día sabe que pode dar unha volta por Padrón, porque todos os domingos hai un gran mercadillo con centos de postos”. Contrasta con Cangas , por exemplo, competencia directa de Redondela, “que antigamente adoitaba ser moi bo”, pero que na actualidade ten “uns 70 postos porque van moi poucos ambulantes”. “O 95% dos vendedores ambulantes con traballo en Redondela non ten traballo os venres”, calculan. 

“Os mercadillos pequenos non funcionan”, lamenta Giménez, “porque case non ganas nin para o gasoil”. “Mercadillos como os de Salceda, A Guarda, Tomiño, O Porriño…non saen a conta. Son moi pequeniños e os grandes son os que realmente se defenden, os comarcais, con máis de 150 ou 200 postos”, analiza. Nesa liña, puntualiza que se moitos mercadillos languidecen é porque en ocasións os vendedores xubílanse e non hai unha substitución xeneracional. 
 

“Pasa sobre todo cos vendedores non xitanos. Se cadra non teñen fillos ou ningún familiar que queira facer cargo do posto, polo que se dan de baixa e o concello de quenda anula esa licenza. Entre os xitanos non pasa, porque sempre queda dentro da familia”, afirma Giménez. Outras baixas débense a “vendedores que atopan un oficio máis estable, onde non ter que depender da climatoloxía ou das ordenanzas municipais”, unha deriva que tomou o mundo moi especialmente a consecuencia da crise da Covid-19.

PROBLEMAS CON GOBERNOS MUNICIPAIS E POLÉMICA EN REDONDELA

No entanto, os vendedores tamén atopan dificultades con gobernos locais que, pese ao aluvión de solicitudes en canto queda un posto vacante, hai municipios que pon trabas, impedindo que os postos sexan transferibles “cando iso vai contra a lei” e “secuestran ese dereito”. “E se denuncias iso poden pasar tres ou catro anos, polo que moita xente pasa, porque nese tempo que esperan búscanse outro traballo e deixan a venda ambulante”, critican desde a organización. 

No caso particular de Redondela, os afectados reclamaron ao Concello reunións para poder tratar directamente este asunto que desde a Sociedade Xitana Española elevaron, mesmo, ante o Ministerio de Traballo, demandando un encontro coa ministra Yolanda Díaz para pola en coñecemento do que ocorre cos vendedores da provincia pontevedresa. Até a data, atopáronse coa negativa do consistorio a aumentar o número de datas de mercadillo, xa que argumentan que con dous ao mes, ademais dos dous días de mercado en Chapela, son suficientes. 
 

Esta decisión non sentou nada ben aos integrantes da Asociación de Comerciantes Ambulantes, aos que apoian desde a Sociedade Xitana Española, que xa o martes rexeitaron acudir á cita pactada despois de saber que, de maneira interna, o edil de Feiras e Mercados “comentase aos seus amigos, aos vendedores históricos xa xubilados ou prexubilados, que non lles interesa modernizar o sistema, interésalles que morran os mercadillos e que os demais non poidan avanzar”, reprocha Giménez. 

“Con esa información, para que imos falar con alguén pechado en banda?”, engade, avanzando que o colectivo só considera á alcaldesa, Digna Rivas, como a única interlocutora válida. Sinaí Giménez, pai de Shalin e coordinador da organizaciíon, publicou onte un vídeo denunciando a postura adoptada pola alcaldesa. 

Neste escenario, os vendedores ambulantes atópanse agora organizando mobilizacións e recollidas de firmas por toda a comarca para apoiar, xunto co comercio establecido, a solicitude de aumentar os días de mercadillo nun municipio que é “un núcleo importante de poboación e que está nun lugar estratéxico, onde podes atraer a miles de persoas se se fan as cousas ben”. “Isto repercutiría directamente nas arcas municipais. Pensemos que o Concello cobra 270 euros ao ano por posto. Se multiplicas o número de días, tamén multiplicas a recadación, ademais de que virían máis vendedores”, razoa. 

Aínda que o trato diario adoita ser con gobernos municipais, desde o colectivo consideran que a Xunta  pode xogar un papel moi importante para mellorar a situación de todos estes vendedores ambulantes, realizando funcións de “control e vixilancia”, de forma que “se apliquen correctamente as leis”. “Non pode ser que dependamos de 286 ordenanzas municipais na venda en Galicia. Prexudícanos gravemente. Hai concellos, e concelleiros específicos, que non apoian e promocionan a venda ambulante. Queren aforcarnos, por distintos motivos e intereses. Queremos unha uniformidade na normativa”, subliña Giménez. 

Un órgano que “corrixa e que, se fose necesario, denunciar aos concellos” é a reclamación neste sentido, xa que os comerciantes ven desamparados e moi pequenos ante a burocracia dos gobernos locais. “Non podemos esperar cinco anos a que un xulgado poida darnos a razón. Non pode ser que alguén se xubile e que non concedan ese posto a outra persoa. Están a nos aforcar e aforcándonos, como ocorre en Pontevedra, onde hai postos para conceder e solicitantes, pero o Concello de Pontevedra non concede as licenzas. Cal é a política aí? Pois a de anular aos 300 vendedores que hai e sen xustificación, porque só poden eliminar polo interese xeral e nunca por capricho”, quéixase Giménez, que ve con tristeza como languidece a forma de vida de centos de familias e unha longa tradición.