Noia e Touro celebran mocións de censura esta semana tras o aval do TC ao voto tránsfuga

Os municipios de Noia e Touro, ambos na provincia da Coruña, serán esta semana escenario de senllas mocións de censura, un procedemento ao que recorreron as formacións políticas en varias localidades galegas tras o fallo do Tribunal Constitucional (TC) que avala o voto dos concelleiros tránsfugas.

En concreto, o pasado mes de xuño, o TC eliminou da Lei Orgánica de Réxime Electoral Xeral (Loreg) un apartado que permitía impedir unha moción de censura se dependía do voto dun tránsfuga. Aínda que até este mes só rexistráronse en Galicia cinco mocións de censura en dous anos --dous delas nunha mesma localidade, O Irixo, e os tres restantes en Muxía, Outes e Viveiro--, tras a decisión do TC que facilita este procedemento presentáronse outras catro mocións nun mes.

Así, a mediados de xuño, o PP rexistrou unha no municipio pontevedrés de Forcarei co apoio dun exedil do PSOE, agora no grupo mixto, para arrebatar a alcaldía á socialista Verónica Pichel. A popular Belén Cachafeiro fíxose coa Alcaldía nun pleno que tivo lugar o pasado 31 de xullo grazas ao apoio do exsocialista Rafael Fiestras.

Tras ela, terán lugar as de Noia e Touro. A primeira, este luns ás 12.00 horas, será a de Noia, onde se prevé que o popular Santiago Freire perda a alcaldía nunha moción de censura que apoian PSOE, BNG e Marea Cidadá, xunto co concelleiro non adscrito Luís Alamancos Pampín. O candidato a relevarlle será o socialista Francisco Pérez Caamaño.

Freire gobernaba en minoría co partido N.Ou.I.A., formado por independentes, desde que Alamancos, quen concorreu ás últimas municipais baixo as siglas do PP, solicitou o seu paso ao grupo de non adscritos despois de tombar co seu voto, unido aos de PSOE, Marea e BNG a aprobación definitiva das contas.

TOURO E FISTERRA
Ás 12,00 horas do martes terá lugar o pleno para o debate da rexistrada noutro municipio da mesma provincia, neste caso en Touro.

Alí, prevese que o concelleiro non adscrito de Touro, Darío Rey, entregue a Alcaldía ao portavoz municipal do PP, Jesús Reboredo, tras alcanzar un acordo para presentar unha moción de censura contra o actual rexedor, Roberto Castro, de Movemento Veciñal.

Mentres, a última en transcender foi a de Fisterra, onde cinco concelleiros populares, co apoio do edil díscolo de Alternativa dúas Veciños (AV), Francisco Martínez Traba, rexistraron unha moción de censura contra a alcaldesa Áurea Domínguez Sisto (AV).

Así, a iniciativa permitirá ao popular Luís Insua tomar o bastón de mando nesta localidade da Costa da Morte este mesmo mes nun pleno que se convocou para as 12.00 horas do martes 19 de agosto.

CINCO MOCIÓNS EN DOUS ANOS ANTES DO AVAL DO TC 
Estas catro mocións de censura nun mes contrastan co feito de que en dous anos de mandato só tivesen lugar en toda Galicia cinco mocións de censura, das que dúas debatéronse no mesmo municipio, o do Irixo, en Ourense. As outras tres mocións do mandato rexistráronse en Muxía e Outes, e Viveiro.

O caso do Irixo é paradigmático: en agosto de 2024, a localidade ourensá converteuse na primeira en rexistrar unha moción de censura apenas dous meses despois da constitución da maioría de corporacións locais tras o 28M, que tivo lugar o 17 de xuño. Houbo 13 excepcións (unha ducia de municipios, por mor de recursos, viron atrasados os seus plenos constitutivos até o 7 de xullo; e en Castro Caldelas repetíronse eleccións o 26 de novembro).

En agosto de 2023 prosperou a moción do Irixo e o popular Manuel Cerdeira perdeu a Alcaldía, que quedou a independente Susana Iglesias (tras o pacto alcanzado entre Xuntos polo Irixo e o PSOE). Pero a inestabilidade continuou nesta localidade e Igrexas tivo que deixar a Alcaldía o pasado xaneiro despois dunha segunda moción de censura que, tras un pacto PP-#PSOE, situou a Rosa María Dalama (#PSOE) como terceira alcaldesa en apenas ano e medio.

Outros tres concellos viviron mocións de censura no que vai de mandato. En dous delas, en Outes e Viveiro, os populares fixéronse cos bastóns de mando de ambos os municipios. En Muxía, o independente Javier Sar converteuse en rexedor ao prosperar a moción de censura contra o PSOE apoiada por PP e BNG.