Xosé Merelles, director de Turismo de Galicia: "Non observamos unha turistificación, aínda que si friccións graves"

Estamos a unhas semanas de que comece a tempada alta e Galicia parece que volverá ser o destino vacacional predilecto para moitos. Cal é a expectativa de face a este verán? Cre posible superar as marcas dos últimos anos?

Cremos que se pode superar, dada a traxectoria deste primeiro trimestre e dadas as previsións que nos achegan desde o sector turístico, que fala dunha boa cifra de reservas para este verán e, nalgúns casos, unha perspectiva mellor que a do ano pasado. 
 

Recentemente presentou a Estratexia de Turismo de Galicia para 2030, coa internacionalización como un dos eixos principais. O futuro da economía galega pasa pola promoción da comunidade a nivel internacional? Como expoñen ese obxectivo?

Turismo de Galicia leva anos traballando no exterior para captar visitantes a través dun plan anual de acción nos mercados exteriores. O que observamos é que no último ano a cifra de turistas estranxeiros achegouse ao 30%, a cifra máis alta desde que hai rexistros. No tres primeiros meses esta progresión crecente mantívose e observamos que é nos mercados exteriores onde o turismo galego pode crecer aínda máis. Ademais destes programas de accións anuais temos este Plan Extratexico que chegará até 2030 co que queremos deseñar un plan a seis anos vista que nos chegue a profundar máis, tanto no punto de vista da promoción como da xestión destes mercados internacionais. 

E, á vista destas cifras, temos teito?

O que observamos con datos e distintas estatísticas e estudos, tanto propios como con axencias ou empresas, é que o turismo galego está totalmente consolidado. Despois dos grandes destinos estatais, como son as illas, Andalucía ou a costa mediterránea, sitúase Galicia. Crece a un ritmo que o ano pasado situouse no 6% e neste primeiro trimestre ao 12%. É un destino que se consolida, pero que aínda está a crecer e con capacidade para crecer máis en distintos segmentos como o ámbito internacional ou cos produtos que podemos ofrecer, como congresos e reunións ou nun turismo de luxo, áreas nas que expomos traballar na estratexia e onde temos capacidade de crecer.
 

O inicio da tempada alta está marcado polo peche temporal do aeroporto de Peinador. Como pode afectar esta circunstancia ás previsións? Mantense a reapertura para finais de maio?

Parece ser que si. As obras dependen de Aena, que é quen xestiona este asunto a nivel estatal, pero o aeroporto de Santiago está a absorber o tráfico previsto para Vigo. Parece que é algo temporal e que era necesario. Probablemente cando terminen as obras o aeroporto será moito máis operativo. É unha circunstancia, pero non creo que afecte á chegada dos visitantes. 

EXISTE A TURISTIFICACIÓN?

Vai cumprir xa un ano á fronte de Turismo. Que balance fai deste tempo como director?

O certo é que só podo facer un balance no que sinto orgulloso de contribuír a que a actividade turística mantéñase como unha das principais de Galicia e orgulloso de que o Camiño de Santiago siga sendo un polo de atracción para miles de cidadáns estranxeiros que ven a Galicia como unha meta e unha ruta cultural tan importante como o Camiño. Que se observe a Galicia como un destino importante é o balance que podo facer. 
 

Un tema que preocupa aos galegos é a excesiva turistificación dalgúns puntos da comunidade, algo que influíu, mesmo, sobre o prezo dos alugueres. Que reflexión merécelle esta polémica ao redor da turistificación? 

Con datos de enquisas ou traballos que desenvolvemos ou doutras institucións non observamos que exista unha masificación, aínda que si friccións graves en canto á actividade turística na comunidade. Si podemos observar momentos de concentración que se poden xestionar. Tampouco observamos unha saturación na oferta turística galega, senón que a oferta asume ben o número de visitantes e que non existen graves problemas, só situacións de concentración en momentos e puntos puntuais, sobre os que xa se están traballando desde distintas administracións para xestionalos.
 

En calquera caso estamos a traballar pola nosa conta e en colaboración con outros entes para monitorizar o turismo galego. Cos nosos datos non observamos problemas de masificación, pero si estamos pendentes de canto poida ocorrer.
 

Algúns concellos mesmo sondaron a posibilidade de implementar unha taxa turística para compensar o impacto dos visitantes. A de Santiago de Compostela quizá sexa a máis relevante. Que lle parece esta proposta?

A comunidade é a que ten as competencias en materia de taxas. O único municipio que mostrou interese en aplicar unha taxa turística e que se dirixiu á administración neste sentido foi o Concello de Santiago a finais do verán pasado. Indicóuselle que debía presentar unha proposta na que se tivese en conta aos cidadáns e ao sector turístico, ademais de que a parte máis importante do recadado destinásese a investimentos ligados ao turismo. Desde setembro esa proposta non chegou, pero se analizará e tomarase a mellor decisión por parte da Xunta.

E os empresarios que lle transmiten? Están inquietos, veno con bos ollos…?

Sempre estou atento ás opinións dos empresarios e o que piden sempre é que se dialogue con eles á hora de tomar decisións. Que exista un diálogo das institucións co sector, xa sexa a través das súas asociacións ou de colectivos puntuais. Nese sentido, a postura que defendemos é sempre de dialogar, pero agora mesmo só está sobre a mesa a solicitude de Santiago que aínda non se transmitiu. 

"BOTAMOS EN FALTA UNHA LEXISLACIÓN COAS VIVENDAS TURÍSTICAS"

Faltan aínda uns anos para o próximo Xacobeo, pero xa hai algunhas iniciativas en marcha de face ao próximo Ano Santo. Unha delas é a dos promotores do Camiño de San Rosendo para que sexa considerada unha ruta xacobea. Como ven desde Turismo esta iniciativa? Contactaron con vostede os alcaldes dos municipios que defenden esta proposta?

A nosa misión é a de coidar os camiños declarados oficiais e promovelos. Non é unha competencia nosa, senón da dirección xeral de Patrimonio. Cando esa ruta teña a oficialidade estaremos encantados de promocionala e sinalizala. Non é unha competencia nosa, pero estamos atentos a estes fenómenos que traen visitantes ou poden xerar movementos turísticos e culturais.

Un deses movementos que xera boas sinerxías é tamén unha das grandes apostas de Turismo nos últimos anos a través de implementar a oferta cultural, máis concretamente coa promoción dos festivais de música. Manterá está liña nos próximos anos?

Si, e de feito, no último ano Xacobeo, o 21-22, participaron ao redor dun millón de persoas nas 170 actividades organizadas polo propio Xacobeo. Esa actividade foi similar en 2023 e agora en 2024 vanse a celebrar con este apoio os mesmos festivais que se celebraron en anos anteriores. 

Despois das eleccións xerais do pasado verán atopámonos nos primeiros meses de lexislatura do Goberno de España. Que demandas fan desde Turismo ao Goberno central para os próximos anos de face a mellorar na promoción e os proxectos da Axencia?

Fundamentalmente nun asunto como o das vivendas de uso turístico, que xa forman parte da oferta turística galega e nacional. Botamos en falta unha lexislación que as defina, a partir de aí que todas as comunidades no uso das nosas competencias poidamos lexislar cunha base e unha definición do que son este tipo de aloxamentos. Despois gustaríanos que colaborase máis coa promoción internacional dos destinos, neste caso o de Galicia, aínda que a relación con Turespaña, que sería o ente homónimo en Madrid, teño que dicir que no tocante á colaboración é moi positiva.