Borja Verea (PP): “O turismo de Santiago debe cambiar o foco da cantidade á calidade"

Borja Verea Fraiz (Santiago de Compostela, 1980) achega sangue fresco ao PP de Santiago, desùés duns anos convulsos, que o devolveron á oposición tras o fracaso de Gerardo Conde Roia. Non porque este avogado careza de experiencia no público -pasou case unha década como alto cargo na cúpula económica da Xunta- pero si porque as eleccións municipais de primavera serán a súa primeira batalla política local.

O seu obxectivo, gobernar en solitario, non é fácil, entre outros factores porque o PP non ten con quen pactar, salvo que Vox dea unha badalada que ninguén espera e que ningunha enquisa prevé.  Con todo, véselle optimista, animado pola tendencia á alza nas sondaxes. En 2021 dábanlles 7 concelleiros e as últimas 10.  Isto poríaos como a opción máis votada, aínda que aínda significativamente lonxe -a 4 edís- da maioría absoluta.

Funcionario de habilitación nacional e especialista en intervención contable, acusa o goberno de Xosé Sánchez Bugallo (PSOE) de levar a xestión municipal ao “colapso” e de non resolver temas clave. Cita, por exemplo, a taxa turística, o contrato da auga ou as normas dos pisos vacacionais. 

Moitos destes temas inflúen directamente no debate aberto na sociedade compostelá sobre que facer co turismo, motor de ingresos pero tamén fonte de molestias e inflación. Respecto diso, Verea asegura que chegou o momento de cambiar de modelo, no canto de apostar pola cantidade de turistas, mellorar o seu rédito per cápita.

O médico Fernando Mayo será candidato de Vox á Alcaldía de Santiago, tras presentar e retirar a última hora das  primarias do PP local. Pode restarlle ésto apoios nos comicios? 

Estou convencido que todos os composteláns que queiran un cambio en Santiago saben que a opción pasa polo Partido Popular de Santiago. Vox é un partido que en Galicia a día de hoxe non ten ningún tipo de representación institucional. Por tanto, non é unha hipótese que eu manexe, non; o que estou a dicir é a realidade. Ademais,  así o din as enquisas. Estou a concentrar todo o voto de centro dereita e por tanto a hipótese única coa que eu traballo é gobernar,  gobernar en solitario.

 E a nivel persoal, como lle sentou algo, que se podería chamar traizón ou, polo menos, un ‘cambio de chaqueta’ dun compañeiro?

No proceso de primarias o 99% dos compañeiros decidiron que eu lidere o partido e que fóra o candidato. Ademais, foi un proceso completamente aberto, onde practicamente calquera afiliado podía presentar con moi poucos  requisitos. Creo que fomos o único partido que fixo un proceso de primarias totalmente aberto, á americana. A partir de aí, un antigo compañeiro toma unha decisión e el debe dar as explicacións que teña que dar, pero, bo, eu respéctoo, é perfectamente lexítimo e cada un pode tomar a decisión política que decida.

“Todas as últimas  enquisas dinnos que estamos nunha tendencia alcista acelerada, xa por encima dos 10 concelleiros, volvendo ser a primeira forza e quedan 60 días”

Mirando a serie histórica de resultados electorais nas municipais de Santiago, o PP teno difícil para obter a maioría absoluta. Só logrouno unha vez nun momento no que o voto nacionalista estaba fragmentando co BNG nunha das súas horas máis baixas. Ademais, en teoría ningún dos partidos con representación agora está aberto a pactar con vostedes. Imos, que, como vostede sinala, a súa única opción é gobernar en solitario, pero repasando a serie histórica non parece fácil logralo …

A posibilidade está aquí, agora mesmo. Todas as últimas  enquisas, publicadas ou non -das internas non falo, falo das coñecidas-, dinnos que estamos nunha tendencia alcista moi importante, moi acelerada. Están a darnos xa por encima dos 10 concelleiros, volvendo ser a primeira forza na cidade e quedan 60 días. Por tanto, é perfectamente  posible conseguilo, esa maioría absoluta. Poder gobernar Compostela é o meu obxectivo. Imos dedicar todos estes 60 días a consolidar ser  a primeira forza, consolidar esa maioría e que esa maioría sexa suficiente para poder ser alcalde . Ese é un escenario que  agora mesmo comparte moita xente. Si está sobre a mesa, especialmente con esa tendencia alcista. 

Tamén é certo que o PSOE de Santiago tivo problemas na recta final da lexislatura, coa dimisión de dous edís.

Esta tendencia alcista é porque os cidadáns están a ver un proxecto renovado, un proxecto de futuro. O que queren é un goberno solvente e que leve a Santiago ao século XXI e que volva pór a Compostela en marcha. As tendencias tamén din que está a caer en picado o PSOE. Unha das causas pode ser os problemas internos que tiveron na última etapa do seu mandato. Eu engadiría, ademais,un pasotismo, unha falta de xestión,  unha falta absoluta de ganas. 

En caso Pichel hai participación societaria de UXT e Unións Agrarias. Levaremos o caso aos xulgados cando termine o estudo da documentación.

Vostedes insisten en que o caso de José Manuel Pichel, que provocou a dimisión do concelleiro de parques, acabará nos xulgados. Por que cren que ten percorrido penal?  

O cidadán o que acaba percibindo non é tanto unha cuestión concreta no caso Pichel. Cando un goberno como non é o suficientemente transparente ante as preguntas que de maneira lexítima fai o principal partido da oposición,  ante unha cuestión tan gravísima como é a dun concelleiro que se auto aluga unha nave, a través dunha empresa participada por un sindicato, é dicir, estamos a falar dunha empresa cuxa propiedade era dun sindicato e dun concelleiro …

Desculpe, entre os directivos da empresa aparecen cargos, efectivamente, de UXT pero aparecen eles a nivel persoal, vostede indica que as accións son de UXT …

Hai participación directa tanto de UXT como de Unións Agrarias e tamén hai participacións individualizadas e personalizadas, neste caso do concelleiro. Hai  participación societaria.  Por iso digo que é unha cuestión o suficientemente grave como para que tivesen que asumir máis responsabilidades ou como mínimo,  responder a todas  as preguntas. Xa vimos que isto non se produciu. Por tanto, entendemos que os órganos especializados,  os órganos coa pericia suficiente para levar unha investigación seria sobre o que está a ocorrer aquí, teñen que ser os xudiciais. O propio alcalde nalgún momento dixo que ía ser el mesmo quen  ía remitir isto aos xulgados para unha total transparencia. Despois, posiblemente, parece ser que tomou a decisión de non facelo e nós seguimos traballando nesa ruta, ante a falta de respostas e ante a falta de asunción de responsabilidades. Levaremos isto aos órganos especializados unha vez que se termine o estudo da documentación. 

Na súa presentación cualificou o modelo de Bugallo de triste e antigo e contrapono co seu, que di alegre e moderno. Podería concretar en que os veciños poderán apreciar, no seu caso, esta nova filosofía?

O que estou a propor é que Santiago vólvase a pór en marcha,  a recuperar ese liderado, esa posición de vangarda fronte aos diferentes gobernos. Ao final o que están a conseguir é que a cidade sexa o reflexo da súa maneira de xestionar, que é, como digo, sen ganas, cansa  e triste. O que quero conseguir é un Santiago século XXI. Santiago ten que volver recuperar vocación cosmopolita e  protagonismo en plano internacional; elevar o nivel dos nosos interlocutores e por tanto ter unha axenda internacional de primeiro nivel.

Nun plano local,  o obxectivo é conseguir entre todos unha Compostela máis amable, unha Compostela máis humana e unha Compostela máis familiar.  Para logralo, levamos presentando nas  últimas semanas medidas específicas en materia de vivenda, deporte ou  familia.

“Imos camiño da terceira xeración de santiagueses que non pode vivir en Santiago.  Pomos sobre a mesa propostas concretas, como un bono vivenda”

Podería concretar, por exemplo, as do ámbito de vivenda? Cada vez son máis os composteláns que se teñen que mudar a localidades doutros municipios como Ou Milladoiro (Ames), porque simplemente o soldo non lles dá para pagar os prezos dos alugueres ou comprar en Santiago …

En materia de poboación e vivenda partimos dun obxectivo, un compromiso,  que é que no 2027 superemos a barreira dos 100.000 habitantes. A situación da vivenda en Santiago é un drama dun calibre propio de cidades moito maiores, como A Coruña ou Barcelona. Xa non é a primeira, nin a segunda; imos camiño da terceira xeración de xente que é de Santiago e non pode vivir en Santiago.  Pomos sobre a mesa propostas concretas. En primeiro lugar o bono vivenda.

Como regularía ese bono vivenda municipal en Santiago?

Funcionaría como unha réplica do que se está facendo noutras cidades. O Concello alugará directamente aos propietarios as vivendas buxán, para crear unha bolsa de pisos ou para inmediatamente colocalos  no mercado. Cunha diferenza importante a cando un propietario pon a súa vivenda no mercado, desde o primeiro momento en que o Concello se fai cargo desa vivenda buxán o propietario orixinal recibiría unha renda e así teriamos unha bolsa de vivendas,  que poderiamos ofrecer, por exemplo, a persoas  maiores ou con problemas de dependencia. 

Tamén é moi importante que, en determinados barrios, onde hai unha acumulación de baixos comerciais baleiros e que ademais levan moito tempo tempo buxán, imos permitir que se poidan tamén converter en vivendas, se así o desexa o propietario. As primeiras zonas serían Conxo e a Choupana. 

Despois, por suposto,  hai que desbloquear todas esas bolsas de desenvolvemento que seguen completamente paralizadas, algo que ten moi pouca explicación. É moi difícil de entender que en Compostela non haxa solo para construír vivendas de calidade e alcanzables.

“Xa está conseguido o obxectivo da cantidade, polo menos en determinadas datas, no que hai que traballar agora é lograr unha maior calidade do turismo, que achegue maior valor engadido

Este problema de vivenda na cidade ten que ver co éxito do Xacobeo, que é algo que ninguén que ninguén discute, é un motor económico, pero tamén leva problemas. Por exemplo, moitos composteláns escapan da zona vella nos meses de verán. Podemos morrer de éxito e que nos terminen expulsando a nosa cidade?

Ten toda a razón, o turismo é un motor económico que hai que protexer e que trae moita riqueza á cidade. O que temos por diante é un reto,  xa está conseguido o obxectivo da cantidade de xente que chega que chega a Santiago, polo menos en determinadas datas, iso tamén é certo. No que hai que traballar agora é lograr unha maior calidade do turismo, que o visitante achegue un maior valor engadido, que traia máis riqueza.

Iso conséguese a través de medidas que teñen que ser acordadas co sector. O sector local que coñece a este tipo de visitante. Temos unha oferta hoteleira que é a máis importante de Galicia,  o que tes que é  pór todas as medidas a disposición do sector pero  con ese obxectivo, que se cambie o concepto de cantidade  polo concepto de calidade.

Unha das medidas concretas para organizar o turismo é a regulación dos chamados pisos ou apartamentos turísticos. Cal é a súa postura deste tema?

Habería que regulalo por rúas ou por áreas saturadas. Habería que facelo dunha maneira moito máis moito máis detallada, pero partindo dunha premisa, que é importante. A día de hoxe a cidade non ten unha saturación de vivendas de uso turístico, por tanto habería aínda marxe para aproveitar ésto.

Outro tema clave no futuro turístico e económico da cidade é a taxa turística. A postura do PP local  hai anos que se abriu á imposición dunha taxa turística, pero a nivel  autonómico o PP e a Xunta sempre a miraron con moito receo. Con todo, parece que a postura da Xunta virou no último ano. Xa non se pechan en banda. Se chega a alcalde, haberá turística e que características tería?

A taxa turística  hai que facela con rigor , traballala con solvencia e sobre todo de acordo co sector. O que criticamos é que o Concello a día de hoxe non expón ningunha proposta concreta, aínda que leva falando moito tempo.  Ninguén sabe canto se vai a cobrar, ninguén sabe a quen se vai a cobrar,  ninguén sabe que é o que se vai a facer co que se recade.

Nós o que dixemos sempre é que estamos dispostos a participar nese debate, que se estude, que se valore a posibilidade dunha taxa; pero tamén fomos claros á hora de determinar que non é unha das principais prioridades neste momento en Santiago. Por tanto, non nos opomos. Imos participar nese debate pero pedimos seriedade ao responsable de introducir a proposta, que é o Goberno local.

Outro dos puntos craves inconclusos na actual lexislatura é o contrato de augas. Leva varios anos prorrogar e está claro que o novo non vai saír adiante nesta lexislatura, salvo sorpresa de última hora.  Mentres tanto, os veciños ven que se suceden os problemas, froito dunhas tubaxes que a miúdo son moi antigas. Por que non saíu adiante e cal é a súa alternativa?

Non é unicamente o contrato da auga, hai un colapso da xestión dos principais servizos no Concello de Santiago,  tamén no contrato do transporte público.

No que se refire en concreto ao  contrato da auga,  hai que ser claros e  a xente ten que entendelo.  Posiblemente é o contrato máis importante que vai licitar a cidade para os próximos 25 anos, para o próximo cuarto de século. O que se propuxo por parte do Partido Socialista de Santiago é unha tomadura de pelo. O que necesitamos é un contrato que  transforme realmente todo o todo o sistema. Cando fixeron a súa proposta, ninguén sabía que é o que realmente querían facer, ninguén sabía nin sequera o esquema básico de contratación que propuñan e, con todo, pois solicitou o apoio das outras forzas políticas, que concedemos nun xesto de responsabilidade -que volveriamos facer- aínda que non sabiamos que é o que o que quería facer exactamente o goberno.

É o mellor exemplo da pouca transparencia,  da pouca pericia e das poucas ganas que teñen de facer as cousas nos asuntos realmente importantes.

Cal é a súa alternativa de xestión da auga?

O noso modelo é licitar un contrato de auga que sexa sostible,  un contrato de auga que ademais teña a capacidade de liquidar cuestións fundamentais. En primeiro lugar, a substitución de todo o sistema nas zonas urbanas e periurbanas, estamos a falar de tubaxes de fibrocemento que teñen algúns casos 30 ou 40 anos. En segundo lugar, levar   o abastecemento de auga a todo o rural compostelán, que leva anos de atraso e isto é en grao sumo  sanguento, se o comparamos cos concellos rurais veciños Hai que liquidalo a través desa colaboración público-privada,  pensando sempre por suposto no interese público. 

Unha última pregunta máis persoal, ou máis relacionada coa súa propia carreira profesional. Vostede dispón dun cargo importante, o de deputado no Parlamento de Galicia, Cámara na que é previsible que o PP siga dominando, vista a serie histórica de resultados electorais a nivel autonómico. Grazas a esa maioría, vostede foi secretario xeral técnico da Consellería de Economía durante varios goberinos de Nuñez Feijóo. Neste sentido, o seu salto á primerísima liña da política local implica para vostede uns riscos evidentes para o desenvolvemento da súa carreira, pois a posición do PP a nivel autonómico é moito máis sólida que a posición do PP local. Que lle animou a arriscar, a dar este paso adiante?

É certo,  pero estou convencido de que vou conseguir ser alcalde de Santiago. Cando tomei a decisión, levaba 8 anos no equipo económico do presidente Feijoo, ademais uns anos dunha xestión moi complicada; pero eu sempre fun claro ante esta cuestión. Para min non hai responsabilidade pública máis importante que a de ser alcalde de Santiago. 

No momento que tiven a oportunidade dar o paso, non o dubidei, consciente dos riscos que acaba de comentar, os riscos persoais, políticos e profesionais pero o meu convencemento é total, para min non hai posición pública máis importante. Ademais teño o convencemento de que a cidade necesita entrar nunha nova etapa e espero que os cidadáns pois me vexan como como o seu alcalde para iniciar este novo camiño.