E-Dixgal: serviu para algo a incorporación do libro dixital nas aulas?

A Consellería de Educación anunciaba a principios de maio a introdución de “unha serie de melloras no programa E-Dixgal”. Tal e como aclaraba nunha nota de prensa a Consellería de Educación, o obxectivo é mellorar as prestacións do libro dixital e dotar de libros de texto aos centros, libros que se prestarán de forma gratuíta en función da renda familiar. Así o anunciaba o conselleiro de Educación, Ciencia, Universidades e FP, Román Rodríguez quen, acompañado da directora xeral de Ordenación e Innovación Educativa, Judith Fernández, explicaba que “este proceso de revisión e actualización de E-Dixgal efectuarase en dúas fases, a primeira das cales arrincará en setembro”. Detrás deste anuncio deixábase sentir a chamada de atención por parte de asociacións de pais de alumnos que cuestionan o programa E-Dixgal. Consideran que esta ferramenta ou recurso non está a favorecer debidamente a alfabetización dixital nin a aprendizaxe. A todo isto, algunhas asociacións de pais e nais criticaron que as melloras anunciadas pola Xunta (neste caso a Consellería de Educación) vanse a realizar en base a un estudo da Consellería que estas asociacións a día de hoxe descoñecen. 

E-DIXGAL, UN PASO ADIANTE?

En 2010 nace o programa Abalar para dotar á comunidade educativa galega dun recurso dixital no participasen educadores, familias e alumnado. A partir de aquí desenvolver o Programa de Educación Dixital para Galicia (E-Dixgal) aproveitando as “fortalezas” adquiridas con Abalar. Buscábase acelerar a transformación que estaba a acompañar aos demais sistemas educativos (autonómicos e da UE) mediante a creación de contornas virtuais de aprendizaxe e contidos dixitais axeitados. O proxecto E-Dixgal é un dos mecanismos que se empregan á hora de favorecer a equidad e a compensación de desigualdades na educación en Galicia, asegurando o acceso de todo o alumnado aos axeitados recursos educativos.

Con todo, e pasada case un década da súa implantación, os resultados fixeron saltar polo aire as expectativas postas no programa. Así, en maio de 2024 a Consellería de Educación recoñecía que eran necesarios “algúns cambios” no programa galego de educación dixital. A raíz estaba na comparación de resultados académicos entre aqueles centros adheridos a E-Dixgal e os que non, apenas había diferenzas. A cuestión era sinxela, se o modelo dixital non mellora o rendemento académico, por que o alumnado seguía usando este método? 

Unha vez cuestionado o E-Dixgal, foron numerosos os centros que solicitaron retirar do proxecto para volver ao libro de texto en papel. E é que numerosos profesionais do ensino apuntaban unha gran pobreza en contidos dentro da plataforma. A polémica chegou lonxe, á Valedora do Pobo, quen recibía queixas deste modelo.

OS CAMBIOS

A Consellería de Educación realizou un “estudo demoscópico” sobre o libro electrónico mediante a empresa Sondaxe. A presidenta de FANPA Santiago de Compostela, Esther Martínez, sinala que devandito estudo non se deu a coñecer aos pais e nais de alumnos. Por outra banda, Isabel Calvete, de ANPAs Galegas, resaltaba o feito de que non ten moito sentido o continuar cun programa que non mellora as competencias dixitais nin a aprendizaxe en xeral.

Debido a isto último, os educadores reclaman unha avaliación sistemática e rigorosa dunha plataforma que estivo unha década sen revisar, sen actualizar. Por outra banda, as dúbidas das familias foron crecendo co tempo: realmente están a aprender máis e mellor os e as alumnas? “Porque iso é o que se espera dun recurso como E-Dixgal”, sinala Martínez. Pola súa banda, Isabel Calvete sinala que a adquisición de competencias dixitais vese limitada cando o computador que se presta ao alumno ou alumna non pode acceder a un contido amplo de Internet por seguridade. Aquí o importante sería ensinar aos mozos a coñecer cales son os perigos da Rede. 

A solución? Para pais e nais de alumnos está na revisión completa do programa E-Dixgal e avaliar a súa efectividade. Por outra banda, ven necesario un sistema diverso en canto recursos didácticos e informar as familias sobre os cambios que se realicen. A isto súmanlle na insistencia de formar ao profesorado no uso de ferramentas dixitais para desenvolver todas as súas potencialidades. Ven necesaria a incorporación de libros de texto e o acceso ao Fondo Libro para familias con poucos recursos. 

A Consellería introducirá libros de texto, tres en primaria e dúas en secundaria para aqueles centros que así o soliciten, pero non poderán ser materias que coincidan coas ofertadas en E-Dixgal. Por outra banda, tamén se formará en seguridade dixital, sobre todo relacionado coa “pegada dixital” pensando no uso responsable. 
 

Aínda así, desde FANPA e ANPAs, consideran que non existe unha definición clara de cales son os puntos a cubrir coa revisión da plataforma dixital. O sentir de moitas familias é que se está aplicando un “parche” cando en realidade é necesaria unha revisión completa do sistema. Desde esta perspectiva, a Consellería non está a aclarar gran cousa sobre onde quere chegar, sobre todo sen que exista un estudo sobre E-Dixgal para reconducir o próximo curso.