20 anos do Prestige: existe o risco doutro sinistro?

Hoxe cúmprense 20 anos da catátrofe marítima do 'Prestige'. Unha vertedura de fuel afectou a uns 3.000 quilómetros de costa do litoral español, portugués e francés. Un sinistro, para moitos, acrecentado polo afastamento do barco e o seu posterior afundimento.

Os que viviron en primeira persoa a catátrofe e aqueles que analizaron os seus efectos coinciden en destacar que algo se aprendeu na actualidade, aínda que, non tanto como se debería

Iago Toba, alcalde de Muxía, municipio cuxa costa foi considerada como zona 'cero', tiña 15 anos cando se produciu o afundimento do Prestige. El considera que supuxo un "antes e un despois", con promesas cumpridas, como o Parador, e outras pendentes, como a mellora da conexión viaria.

Tanto os avogados que participaron no posterior preito xudicial, como expertos náuticos e organizacións ecoloxistas, coinciden en que se debe #aprender desta catástrofe e que aínda quedan deberes por facer.

Así mesmo, resaltamn que a 'marea' de voluntarios, retirando o fuel e sen medidas de protección, foi clave para poder recuperar as zonas afectadas polas manchas de chapapote. Maioritariamente, profesionais e organizacións inciden na errática xestión política, cuestionando a día de hoxe o afastamento do buque cuxo prezo, desde 'Nunca Máis', movemento xurdido pouco despois, pídese que se revise por contenter fuel.
 

ESTADO DA COSTA

Organizacións ecoloxistas como Arco Iris, Greenpeace ou Ecoloxistas en Acción aluden aos efectos que non se poden percibir sobre o estado da costa tan facilmente, como é a afectación na cadea trófica ou en invertebrados. Aínda que ven recuperación, dubidan de que sexa na súa totalidade.

"Desde o inicio da catástrofe do Prestige, máis de 23.000 aves foron recolleitas mortas, pero dada a ampla extensión xeográfica da contaminación e o longo período de tempo, a mortalidade total estímase que puido afectar a 250.000 a 300.000 aves", sinalan desde WWF España.

"A día de hoxe aínda seguen aparecendo periodicamente manchas de chapapote identificadas como procedentes da vertedura do Prestige", asegurou a asociación ecoloxista Adega, quen, a través dun comunicado, cualificou de "preocupante" a "tendencia a abordar a cuestión da protección dos océanos a golpe de sinistro".
 

POSIBILIDADE DOUTRO PRESTIGE

Expertos náuticos e organizacións ecoloxistas ven avances en seguridade marítima en relación a fai 20 anos, como a adopción de medios. No entanto, coinciden en que fan falta máis e apuntan, entre as demandas, a un plan de continxencia ou o uso de medios militares, xunto aos civís, para o control do mar, como planea o presidente da Asociación de Titulados Náutico-Pesqueiros, José Manuel Muñiz, que lamenta que non haxa unha "política marítima de Estado".

O delegado en Galicia do Colexio Oficial da Mariña Mercante Española, incide no "gran esforzo económico para dotar á costa española e, en especial, á de Galicia, de medios técnios e humanos para previr unha catástrofe destas dimensións", aínda que recoñecer que non é fácil estar totalmente preparados para evitar outra.

Desde Greenpeace alertan que podería #repetir, en liña co manifestado polas demais organizacións ecoloxistas polo número de barcos con mercadoría perigosa que pasan polas costas de Galicia. "É evidente que se pode repetir, polo corredor de Fisterra pasan uns 40.000 barcos ao ano, un terzo con mercadorías perigosas", asegura Manoel Santos, coordinador en Galicia.

Desde a plataforma Nunca Máis, con motivo da presentación hoxe en Pontebedra do documental '20 anos de dignidad0 se aputaba ao risco, ao seu xuízo, existente aínda doutro sinistro como o Prestige.

Tamén avogaron por baixar ao pecio do barco, tras a decisión de afastalo e o seu posterior afundimento. Fixérono en referencia ás "1.100 toneladas de fuel no pecio" e o posible selado de fugas. Mentres, sobre o que se recolleu, desde Adega afirman que "unhas 10.000 toneladas quedan aínda sen tratamento almacenadas nunha antiga balsa de pluviais".

AFASTAMENTO DO BARCO

Con respecto á xestión no seu momento e a decisión de afastar o barco, que todas as organizacións ecoloxistas consultadas rexeita, José María Arroxo apunta que "en todos os siniestraos, e cando hai que tomar decisións, pódese cometer erros, pero avalialos unha vez sucedido en sinistro é practicamente imposible".

Considera, con todo, que quizais "no canto de afastar o buque, habería que tentar situalo nunha zona protexida". "En Galicia hai varias zonas de refuxio que xa se usaron nalgunha ocasión", lembra.
 

DEMANDAS

Cuestionados sobre as actuacións que quedan por facer, as asociacións Greenpeace ou Arco Iris apuntan á necesidade dun plan de continxencia. Francisco Lueiro, representante de Arco Iris, remarca que os barcos como o 'Prestige', con monocasco, xa non navegan pola costa galega. "Era un barco vello, nunca debeu de navegar, estaba destinado ao despezamento", lembra.

Aínda que será "difícil" que volva ocorrer os que pasou con Prestige "polo tipo de barco" que era este último, insiste na necesidade dun plan de continxencia nacional para xestionar outra catástrofe marítica, de #producir.

"Falta un protocolo claro", engade, á súa vez, Cristóbal López, portavoz de Ecoloxistas en Acción. Tamén insiste en que pola costa galega pasan petroleiros químicos.
 

PREITO XUDICIAL

En materia xudicial, avogados que participaron na causa esperan que se aprendeu algo, mentres que mostran dúbidas sobre a posibilidade de que chegue a bo termo o preito que España mantén coa aseguradora do buque por 855 millóns do seguro. "Xógase en campo británico", resumo para argumentar que iso dificulta un fallo favorable aos intereses xudiciais pola lexislación do país.

Que o Tribunal Supremo revogase a absolución do capitán do petroleiro, Apostolos Mangouras, ao que condenou por delito contra o medio ambiente, abrindo á porta a que os danos da marea negra asumíseos a armadora e a aseguradora.

Fóra do ámbito xudicial seguen existindo voces que consideran que non sentou a todos os responsables no banco dos acusados, ao estar soamente por parte da Administración central o entón director xeneral da Mariña Mercante, José Luís López Sors.