As sentenzas xudiciais acurralan a ABANCA: "Levamos decenas de demandas de estafados e segue en aumento"

Dun tempo para acó estamos a ver un goteo de sentenzas que condenan a ABANCA a devolver o diñeiro roubado ás vítimas de phishing. Que está a dicir a xustiza sobre estes casos e cantos casos resolvéronse até a data?

Si, efectivamente, a maioría dos pronunciamientos xudiciais en casos de phishing son positivos para os usuarios dos servizos de pago. Hai que ter en conta que existe unha normativa desde 2018 que obriga ás entidades bancarias a tomar unha serie de medidas para este tipo de casos non ocorran. A xurisprudencia fala dunha responsabilidade do banco quasi obxectiva, o que implica que é a entidade financeira quen debe responder, salvo que esta logre probar que existiu unha neglixencia de carácter grave por parte do usuario.

En canto á cantidade de casos resoltos, falamos dun número elevado que non deixa de incrementar. Polo momento, a maioría deses casos están pendentes de firmeza, posto que o banco adoita presentar recurso de apelación.

Poden indicar unha cifra sobre o número de demandas interpostas neste momento contra ABANCA por ciberestafas?

É imposible saber de cantos afectados estamos a falar en conxunto, pero o certo é que desde o despacho interpuxemos decenas de demandas contra as entidades bancarias por este motivo, e o número segue en aumento, pois non deixan de contactar afectados por casos moi recentes.
 

Segundo os fallos xudiciais emitidos até agora, que grao de responsabilidade ten ABANCA nestas ciberestafas? 

Como comentaba, os diferentes pronunciamientos xudiciais concuerdan en que a responsabilidade do banco é quasi obxectiva, o que supón que sempre terá responsabilidade por estes casos en virtude do real decreto lei 19/2018, sobre servizos de pago. A única excepción a esta responsabilidade é que desde a entidade bancaria lógrese probar que existiu un comportamento fraudulento ou de neglixencia grave por parte de usuario.

NON HAI UN PATRÓN DETERMINADO DE VÍTIMAS

Hai algún diálogo aberto nestes momentos con ABANCA para tratar de resolver a situación dos afectados fóra dos xulgados?

Non existe un diálogo xeneralizado, nin con ABANCA nin con ningunha outra entidade financeira por estes casos. O que existe é un intento previo e extraxudicial de solución por parte de cada un dos nosos clientes, que na maioría de casos resulta desatendido pola entidade bancaria, obrigándolles a acudir á vía xudicial. No momento no que xa se abre esta vía xudicial, desde o despacho adoitamos tentar achegar posturas coas entidades financeiras, pero non todas son propensas a iso. Chegamos a acordos en casos individualizados, pero non está a ser a solución máis común.

Algunhas vítimas afirman recibir unha chamada desde un número que corresponde ás oficinas centrais de ABANCA coa escusa de solucionar uns movementos estraños na súa conta. É este o modus operandi máis común? Cal é a situación máis habitual que se está denunciando ou os denunciantes responden a un tipo de perfil determinado?

Hai uns anos non o era, ou o era en menor medida. Recentemente si que detectamos que as estafas están a ser cada vez máis sofisticadas e inducen a erro máis facilmente. A maioría de casos que nos consultan dun tempo para acó teñen como denominador común que son contactados desde números oficiais de ABANCA, ben desde números de teléfono, ben desde o fío habitual de SMS que o cliente ten con ABANCA.

Con todo, a pesar do que poida parecer, quen sofre este tipo de estafas non responde a un patrón ou perfil determinado. O perfil de afectados é moi diverso e amplo, e é que, á marxe da idade, ou coñecementos informáticos que poidan ter, eles moi loxicamente pensan que están a responder a un axente da súa entidade bancaria que contacta desde o número oficial do seu banco para axudar a solucionar un problema, non para crealo.

Que debe presentar unha persoa que foi vítima destas estafas para poder reclamar? É necesario formular unha denuncia ante a Policía Nacional no seu momento? 

Nestes casos sempre recomendamos, en canto tómese consciencia da situación, primeiro, denunciar os feitos, e seguidamente, presentar unha reclamación á entidade financeira, solicitando a retroacción das cantidades que foron obxecto de fraude e, se iso non é posible, a reclamación destas á entidade bancaria. 

O mellor é que esa reclamación se faga por escrito e leve á oficina da entidade bancaria por duplicado, para que poidan selar unha das copias e así ter constancia da data na que se presentou. A entidade bancaria ten un mes para dar resposta a esta reclamación.

Se a resposta da entidade é negativa, ou non hai resposta no prazo dun mes, sería o momento de valorar a vía xudicial, para o que sería necesario ter copia da denuncia, desa reclamación formal á entidade bancaria, e a súa resposta se a hai, todo tipo de capturas ou rexistros de chamadas e mensaxes para acreditar que se contactou ao usuario desde unha canle oficial do banco (é importante que os afectados non eliminen esa información dos seus dispositivos móbiles), e copia das transferencias fraudulentas que se pretenden reclamar.
 

A APP DE ABANCA, BAIXO SOSPEITA

A Plataforma de Afectados polos Roubos de Datos Bancarios acusa a ABANCA de facer que as vítimas de estafas “sentan culpables”. Con que actitude acoden os afectados ao despacho de avogados? Cre que hai moitas vítimas que non denuncian por vergoña?

A maioría acoden preocupados e afectados emocionalmente. Ese sentimento é perfectamente comprensible cando pensas que estás a solucionar un problema do que se supón que che está advertindo a túa entidade bancaria, e despois ves, non só que fuches enganado, senón que perdiches parte do teu patrimonio, ou mesmo que tes débedas concertadas que antes non tiñas. E iso, desde logo, xera unha desconfianza terrible de face ao futuro con respecto á entidade na que estás a depositar os teus aforros.

Nestes momentos, canto tempo está a tardar a Xustiza en resolver unha demanda deste tipo? 

Depende. Nós podemos comentar aos nosos clientes cando estimamos que interporemos a demanda, pero unha vez interposta, depende dos tempos do Xulgado que leve ese caso por repartición.

Os afectados consideran tamén que o feito de que a aplicación móbil de ABANCA sexa sinxela de manexar faia máis vulnerable aos hackeos. Podería ser este un dos motivos para a fuga de datos sensibles dos clientes da entidade? Sería a fenda dixital unha das causas detrás deste tipo de estafas?

Podería selo, pero certamente descoñézoo. Si que é verdade que en ABANCA dáse a particularidade de que, sendo titular ou autorizado, mesmo en contas de empresa, tense acceso a todas as contas bancarias coma se todas fosen contas propias. Dalgún modo están interrelacionadas, o que podería quizá ser aumentar o risco de perda patrimonial en caso de engano.

A fenda dixital si que se está convertendo nun problema grave para todos os usuarios, e é que cada vez se nos esixe que acudamos menos á oficina, bloquéansenos certo tipo de operativas de forma presencial e recoméndallenos desde as entidades financeiras facer todas as xestións online. Desde logo, se temos que funcionar desa forma, sen ser expertos informáticos nin moito menos, temos que esperar que as entidades bancarias ofrézannos non só medidas de seguridade nesas operativas, senón que nos alerten de cando se realizan operativas non habituais ou estrañas nas nosas contas bancarias. Iso sería unha forma moi eficaz de paralizar ou diminuír en ampla medida a consecuencia económica que levan este tipo de fraudes.
 

Desde o despacho manifestades que as sentenzas emitidas "sentan un precedente na defensa dos dereitos dos consumidores e da identificación das responsabilidades en materia de seguridade nas entidades bancarias". Podemos esperar máis fallos neste sentido no futuro?

Si, esperámolos. Cada vez hai máis sentenzas que tratan temas como estes e a xurisprudencia estase delineando de forma clara a favor dos usuarios de servizo de pago que, lembremos, non deixan de ser vítimas que sofren un prexuízo económico, na maioría dos casos, moi grave.