Galicia, novena rexión láctea de Europa cunha "profunda" concentración e melloras en eficiencia

O lácteo galego profunda nun "notable" proceso de concentración iniciado nos últimos anos, o cal lle permitiu aumentar rendibilidades e ser xa a novena rexión europea de maior produción, tras superar á alemá Schleswig-Holstein. Todo iso nun contexto de prezos "estables" á alza en 2025.

Así se desprende do 'Informe do sector lácteo 2025' que acaba de publicar a Fundación Juana de Veiga, que recolle Europa Press, na mesma semana na que se coñeceron os últimos datos do Ministerio de Agricultura --de outubro de 2025-- nos que se constata que as granxas con entregas de leite en Galicia baixan por primeira vez das 5.000 desde que hai rexistros.

De tal forma, a Fundación Juana de Veiga apunta ás "boas perspectivas" para o sector galego nun contexto de perda de explotacións debido á concentración da produción. Sinala que entre 2019 e 2023 o número de granxas galegas con entregas superiores ás 1.000 toneladas anuais duplicouse, ao pasar do 7% ao 14% do total, o que supón máis da metade do leite que se produce na comunidade.

No mesmo período, "o 32% das explotacións máis grandes (aquelas con entregas superiores ás 500 toneladas anuais) xeran xa o 76% da produción total", mentres só supuñan o 20% en 2019. "A redución do número de explotacións non se traduce necesariamente nunha perda de capacidade produtiva, xa que vai acompañada dun proceso de incremento do tamaño medio e de mellora da eficiencia", reflexiona esta entidade.

Con base en múltiples fontes estadísticas oficiais dispoñibles, tanto autonómicas como estatais e europeas, a Fundación Juana de Veiga conclúe que lácteo galego "combina dimensión, base territorial e estabilidade produtiva", polo que se "sitúa como unha referencia no ámbito da produción, tanto no contexto estatal como o europeo".

ALZA DUN 20% DA PRODUCIÓN NUNHA DÉCADA
As estimacións da fundación sitúan o peso da cadea galega de produción no 1,60% do Produto Interior Bruto Galego (#PIB) --o 1,30% correspondente coa actividade agraria e o 0,30% coa industria transformadora--. Aínda que o peche de granxas lácteas é continuo, o sector abarca unhas 200.000 hectáreas de superficie agraria útil, cuestión que destaca para a prevención de incendios forestais.

E é que a produción galega alcanzou ao redor de 3,1 millóns de toneladas en 2024, é dicir, un incremento do 20,9% respecto de 2013, equivalente a case 600.000 toneladas adicionais. En concreto, desde o final das cotas lácteas, en 2015, elevouse un 20% (520.000 hectáreas), máis do dobre que o 9% de avance a nivel estatal.

A principal comunidade leiteira conta co 42% da produción de España, con máis de 3 millóns de toneladas en 2024. Este volume supera amplamente ás catro autonomías seguintes de forma conxunta (Castela e León, Cataluña, Andalucía e Asturias).

"Noutras palabras, desde o fin das cotas lácteas, nove de cada dez litros adicionais producidos no Estado teñen a súa orixe nas gandarías galegas, o que confirma o papel determinante da comunidade como motor da produción nacional", sinala este estudo. Indica causas como unha estrutura profesionalizada e mellor adaptación de cambios de mercado.

De feito, apunta a que no que vai de 2025 Galicia convértese na única das grandes comunidades produtoras con lixeiro ascenso produtivo. "Galicia consolídase como unha das rexións leiteiras máis eficientes e competitivas de Europa", resume o informe.

SOMBRAS DO SECTOR
No entanto, este estudo tamén identifica os problemas do sector, entre o que apunta á "dificultade crecente" para dispor de man de obra cualificada e os problemas para acceder a base territorial adicional coa que ampliar as granxas existentes.

Outro punto sobre o que chama a atención é achega do "peche progresivo de explotacións ben dimensionadas sen substitución xeneracional", o que "provoca a perda dunha parte da produción que non é compensada polo aumento do resto das gandarías activas".

"Estes factores marcan unha nova etapa na estrutura produtiva galega, caracterizada por unha maior concentración da produción nas explotacións que permanecen activas, pero tamén por unha menor capacidade global de expansión, a pesar do bo comportamento dos indicadores económicos sectoriais", expón.

PREZOS ESTABLES
Tras un "excepcional" repunte de prezos de 2022, por unha combinación de aumento de custos pola guerra de Ucraína e unha produción en máximo históricos, desde entón o mercado "entrou nunha fase de axuste moderado e posterior estabilidade" que prosegue en 2025.

Durante o ano 2024, o prezo medio pago en Galicia reduciuse un 11% (un 10% en España), á vez que os prezos en lineais continuaron practicamente sen cambios. Pero no que vai de 2025 os prezos mostran "unha lixeira recuperación".

Os datos de Agricultura de outubro de 2025 arroxan o prezo do leite que se paga a produtores en Galicia segue á alza e alcanza os 52,4 céntimos por litro. No entanto, permanece por baixo da media española (53,5 céntimos).

MELLORA DA MARXE DE VENDAS
A Fundación Juana de Veiga analiza a nove das principais empresas do sector, as cales tiveron unha facturación conxunta de 2.760 millóns en 2024, cunha ebitda de 134 millóns e un beneficio neto agregado de 77 millóns.

A marxe sobre vendas "experimentou unha mellora moi significativa", pois pasou dun 2,1% en 2023 a un 3,5% en 2024. Observa "boas perspectivas" en 2025 nun escenario de custos moderadamente á alza --en enerxía e man de obra--, pero compensados pola "fortaleza" de prezos, o que arroxa un equilibrio económico. E todo a pesar de que o consumo doméstico de leite líquido en España non deixa de esborrallar. Supuñan 95 litros por persoa ao ano en 2000, un cifra que se reduciu un 35% en 2024, con só 61,5 litros.