O caos do monte alimenta á 'industria do lume'

O Plan Forestal de Galicia de 1992 contemplaba un espazo temporal até o 2032 no cal se contemplaba a mellor calidade de vida dos habitantes de zonas rurais, a preservación dos recursos naturais e a mellora na xestión dos montes. Prevíanse unhas 300.000 hectáreas para eucalipto, a día de hoxe supéranse as 400.000. Por outra banda, prevíase tamén que o monte puidese ofrecer outros rendementos distintos ao forestal entre eles figuraba a apicultura, gandaría en extensivo e outros recursos. Durante o goberno PSdeG-#BNG, a administración quixo abrir o monte a novas iniciativas e ao seu ordenamento permitindo alternativas nas que participasen activamente os propietarios e propietarias para que fosen estas persoas quen deseñasen as políticas activas coas súas propiedades. Con todo, desde o primeiro goberno Feijóo e na actualidade con Alfonso Rueda á fronte da Xunta, moitos dos plans quedaron no fondo dalgún caixón esquecido. A proliferación de incendios forestais ten moitas variables, pero entre elas destacaría a “desordenación” do monte. A excesiva proliferación de eucalipto, a falta de políticas de prevención que inclúan aos propietarios de forma activa e a ausencia de alternativas converteron ao monte galego en caos que alimenta a sectores interesados como empresas dedicadas á extinción de incendios e relacionadas. 

UNHA RADIOGRAFÍA DO MONTE

O problema do monte en Galicia é que os incendios forestais levan consigo árbores, mato, flora, gando, fauna e paisaxe. Xosé Pereira, de Organización Galega de Comunidades de Montes (ORGACCMM), a Xunta de Galicia non está a aplicar unha verdadeira política de prevención. O Plan De Incendios de Galicia (PLADIGA) “é unha copia e pega” do documento escrito o ano anterior volvéndoo unha peza obsoleta segundo pasan os anos. E isto pódese observar ante a situación actual, unha masiva forestación do monte, abandono do rural, masas forestais desordenadas e moi pouca poboación. “En realidade, o rural non interesa”. 
 

Segundo Xosé Pereira deberíanse observar tres factores sobre a situación actual. En primeiro lugar temos que a política de prevención actual debería cambiar de modelo. Debería abandonar, en parte, o modelo de subvencionar a limpeza do monte con axudas económicas (roza, limpeza de camiños forestais) en época de lumes. No seu lugar proponse unha política de acción directa que converta os terreos en elementos multifuncionais. Isto inclúe a opinión dos propietarios permitindo que as comunidades de montes (CCMM) e os particulares decidan sobre o futuro que queren dar ás súas propiedades. “É fundamental contar coa opinión dos propietarios” sinala Pereira, se se quere conseguir resultados na loita contra o lume.

O segundo punto é a extinción. Aquí as críticas caen sobre a externalización de servizos como poden ser o de helicópteros antincendios, a creación de todo un armazón ao redor da extinción que implica empresas especializadas en traxes, ferramentas, compra de vehículos todoterreo, motobombas, licitacións para obras de infraestruturas, etc. 

Nese sentido, os comuneiros de montes consideran necesario reverter todo aquilo externalizado e/ou privatizado ao público. Desta forma non se estaría favorecendo a intereses privados que se “lucran” cos incendios forestais. O servizo debese ser totalmente público porque “o público represéntanos a todos”. Por tanto, deixaríase de favorecer a esa industria do lume que “canto máis volume de negocio, máis volume de beneficios”. A isto último debésese unir a investigación, a mellora tecnolóxica dos equipos de investigación contraincendios por parte dos Corpos e Forzas de Seguridade do Estado.

O último factor é o das axudas aos propietarios e propietarias. Non se trata de axudas para limpar o monte, trátase de “aquelas axudas abertas no seu día polo bipartito”. Con elas apostábase pola multifuncionalidad do monte e permitindo ao propietario valorar as necesidades que tiña nese momento e como o monte podería ser unha solución para cubrilas. Buscábase ter un monte máis produtivo e “esa foi a primeira axuda que retirou o goberno do PP”.

INDUSTRIA DO LUME

O concepto de industria do lume nace cando se analizan as diferentes implicacións empresariais que teñen os incendios. Entre elas están as adxudicacións a empresas para entregar material de todo tipo (pas, buldózer, motobombas, uniformes, utilería, etc.) e que supoñen un desembolso importante para as arcas públicas, cun Pladiga de 2025 que recibe 200 millóns de euros.

A industria do lume implica a todas esas empresas que, directa ou indirectamente, reciben diñeiro público para manter diferentes servizos para combater o lume. E é que a creación de novos equipos, a compra de maquinaria ou o seu aluguer supoñen un gasto elevado á administración autonómica. 
 

A isto súmanse as licitacións, e non só as implicadas directamente en apagar lumes senón nas que implican a creación de infraestruturas como son casetas de vixilancia, centros de formación, edificacións que en ocasións non resultan funcionais segundo sindicatos, traballadores e asociacións profesionais. 

Se se busca unha alternativa á actual política forestal levada adiante polo goberno autonómico, é necesaria unha reestruturación do monte, unha mellor distribución das plantacións forestais e levar adiante políticas que favorezan alternativas sólidas e fiables economicamente. Reclámase tamén ao executivo autonómico a integración “no público” de servizos agora externalizados.