Galicia e os accidentes mortais no traballo: imposibles de erradicar?

As mortes no posto de traballo fóronse reducindo co paso dos anos e a mellora en medidas de seguridade. Aínda así, en 2024 Galicia rexistrou 58 decesos dentro do desenvolvemento de actividades profesionais ben no mesmo posto de traballo. A mortalidade laboral é desigual segundo a actividade que se desenvolva, así, sectores como a construción, industria manufactureira, a pesca ou a actividade agraria e de silvicultura son áreas laborais cunha carga de mortalidade elevada. En tal caso, as cifras apuntan a que se rexistrou un número superior de falecementos laborais en 2024 con respecto a 2023 como aseveran os datos do Instituto de Seguridade e Saúde Laboral de Galicia (ISSGA). Por outra banda, segundo os datos do Instituto Galego de Estatística (#IGE) a media de accidentes mortais desde 2009 até o 2023 foi diminuíndo (con algúns picos elevados nalgún ano) e sendo as provincias de Lugo e Ourense aquelas con unha media maior de accidentes con respecto á autonómica, tamén dependendo do período anual. Pero o momento de maior alarma produciuse en marzo, cando nun período de 15 días contabilizáronse tres mortes en diferentes sectores laborais. 

O ACCIDENTE MORTAL 

Un accidente laboral de traballo é “toda lesión corporal que o traballador sufra con ocasión ou a consecuencia do traballo que execute por conta allea” (artigo 115 Lei Xeral da Seguridade Social (LGSS)). A continuación, falamos de accidente mortal para referirnos ao suceso sufrido polo traballador ou traballadora, con resultado de morte, durante o desenvolvemento do seu traballo. Neste caso, a pesar da prestación de primeiros auxilios e da asistencia médica, polos servizos de emerxencia, o resultado é o falecemento do traballador ou traballadora.

As principais causas de accidentes mortais no traballo son os infartos e derrames cerebrais con 266 mortes en España en 2024. Seguen os atrapamientos, esmagamentos e amputacións con 99 mortes, a continuación están os accidentes de tráfico durante a xornada laboral (in itinere) con 96 mortes e por último, golpes e caídas con 94 mortes.
 

En caso de accidente mortal, a empresa deberá avisar aos representantes dos traballadores (Delegados de Prevención e membros do Comité de Seguridade e Saúde) e á Inspección de Traballo para que se acuda no posto de traballo. Tamén se deberá comunicar á autoridade laboral da Provincia onde teña lugar o accidente, isto debe realizar nun prazo máximo de 24 horas, salvo os ocorridos ao ir e volver do traballo. 

CAUSAS E ALGÚNS DATOS

Ao principio sinalábase que a media de accidentes mortais na comunidade galega había diminuído no período que vai desde 2009 (8,9) a 2023 (5,4). Con todo, entre os anos 2014 e 2016 houbo un repunte que se achegaba perigosamente á media do inicio da serie (de 7,8 a 7,3). O posible aumento sería consecuencia de estar no momento de maior incidencia da crise económica do 2008, e que supuxera un aumento da precariedade laboral con traballos “en negro” e que moitas veces obviaban as mínimas medidas de seguridade.

Segundo Francisco González Sio (#CIG) a dinámica en canto a accidentes laborais consiste en traspasar as responsabilidades a cargos subalternos (encargados) desde cargos superiores. María Isabel González (#UXT) pola súa banda, sinala que os varemos económicos para a cobertura de accidentes laborais non están actualizados e non cobren na súa totalidade as consecuencias do accidente. Adóitase atribuír á falta de delegados en prevención a alta sinistralidade nunha empresa ou sector, ademais de que, segundo os sindicatos, hai compañías que só cumpren co requisito (comprar EPIs nada máis), sen darlle a importancia debida á seguridade. 

En canto á posición de Galicia sobre sinistralidade laboral con resultado de morte, as cifras tanto do ISSGA apuntaban a 50 sinistros mortais en 2023 e 58 en 2024, mentres que datos de UXT apuntaban un total de 57 para 2022. Unha oscilación notable en apenas un trienio. 

A sinistralidade laboral con resultado de morte non desaparecerá pero pódese previr para reducirla. É necesario, apuntan desde UXT, un cambio de mentalidade respecto diso, pois aínda hai tanto empresarios como traballadores que non son conscientes dos riscos inherentes a segundo que tarefas. Ademais, tampouco se lle está dando importancia a feitos como o cambio climático coas súas variacións térmicas que obrigarían a cambios nos horarios. Por outra banda, a CIG sinala á sinistralidade laboral como elemento na perda de prestixio e perda de investidores.