Altri: Ex-alto cargo forestal co PP alerta que a celulosa terá un impacto irreversible en Galicia

A polémica ao redor da construción dunha fábrica de celulosa e téxtil en Palas de Rei, no corazón de Galicia, alcanzou un punto crítico tras a recente declaración de impacto ambiental (DIA) favorable outorgada pola Xunta de Galicia o pasado venres. Mercedes Rois, exdirectora de Innovación da Axencia Forestal, alzou a voz contra este macroproyecto da empresa portuguesa Altri, advertindo que terá consecuencias "sen precedentes" e "irreversibles" para o medio ambiente e a identidade cultural da rexión. Nun artigo publicado esta semana, Rois expresou a súa preocupación pola localización da planta, próxima ao Camiño de Santiago e á Serra do Careón, e polo seu impacto no río Ulla e a Ría de Arousa.

UNHA EXPERTA CON DÉCADAS DE EXPERIENCIA

Rois é unha das maiores expertas nesta cuestión. Non só polo cargo que ocupou até o mes pasado, tamén porque durante case dúas décadas esempeñó o seu labor no Instituto Forestal Europeo, tanto en Barcelona como en Finlandia, e traballou como consultora independente durante un ano e medio.

A súa investigación centrouse principalmente nos sistemas agroforestais e en como trasladar os achados científicos aos responsables da xestión forestal, cun enfoque destacado na bioeconomía circular. Ademais, abordou cuestións como o papel da innovación social nos Obxectivos de Desenvolvemento Sostible e o impacto da dixitalización no desenvolvemento do sector forestal.  Os resultados destas investigacións foron publicados en revistas científicas de alcance internacional.  

Nunha publicación no seu perfil oficial da rede social LinkedIn, esta exalto cargo da Xunta, que ocupou o posto de directora de Innovación da XERA entre maio de 2023 e febreiro de 2025, arremete contra a "triste noticia" da autorización dada polo Goberno galego á pasteira portuguesa.
 

"Estou a favor de pechar ciclos en Galicia no sector forestal galego pero non a calquera prezo", deixa claro esta doutora enxeñeira de Montes pola Universidade de Santiago de Compostela (#USC).

"Si un macroproyecto deste tipo ten tanta contestación social, os nosos gobernantes deberían expor un xiro nas decisións, xa que foron elixidos para gobernarnos, cos seus acertos e os seus erros, pero non para actuar en contra da maioría da sociedade, nun proxecto que terá consecuencias irreversibles", opina.
 

VERSIÓN DE ALTRI
A empresa, pola súa banda, defende a fábrica como unha oportunidade económica para a rexión, destacando a creación de 500 empregos directos e o uso de tecnoloxías avanzadas para reducir o seu impacto ambiental. Con todo, a oposición social e as advertencias de expertos como Rois puxeron en xaque a lexitimidade dun proxecto que tamén depende dun significativo financiamento público.
 
A exdirectora da Xunta propón alternativas como aproveitar plantas de celulosa existentes para a transformación téxtil ou situar o proxecto en zonas industriais xa preparadas, evitando así áreas sensibles. "Estou a favor de pechar ciclos no sector forestal galego, pero non a calquera custo", afirma Rois, quen critica que os 250 millóns de euros de fondos públicos solicitados para o proxecto poderían destinar a iniciativas de emprendimiento rural que promovan a diversificación de especies e produtos.
 
Rois aposta por unha segunda transformación nunha planta existente de papel sen crear unha nova, á vez que cre que, de construír unha, "habería outras localizacións que xerarían menos reticencias" en zonas industriais xa preparadas para un proxecto así.

Incide no escrito que 500 postos de traballo directos "non xustifican esta intervención na paisaxe", "e menos si necesita un financiamento público de tal calibre" (a empresa pide 250 millóns de axudas públicas).

"Considero unha equivocación situar esta fábrica na contorna do Camiño de Santiago, signo de identidade polo que se nos coñece no mundo enteiro, na Serra do Careón onde hai varias especies vexetais en perigo de extinción, e co impacto nas augas (temperatura e químicos), tanto no río Ulla como a ría de Arousa, unha das máis produtivas da costa galega, con mariscos polos que tamén nos coñecen no medio mundo".

"As decisións políticas debesen ter un enfoque máis aló do PIB, onde se contabilice nas súas contas o capital natural e o benestar social a longo prazo", conclúe.
 

A eucaliptización: un risco evitable?

No seu artigo, a experta sinala que  o cambio climático "é unha realidade preocupante" ante o cal o que fará ás zonas máis resilientes será a diversidade, "non cultivos monoespecíficos", de eucalipto neste caso. 
 

Un dos debates máis candentes hai anos no país vira ao redor da posible eucaliptización de Galicia. Os detractores, incluída Rois, advirten que a demanda de eucalipto para producir até 400.000 toneladas de celulosa soluble e 200.000 de lyocell ao ano podería impulsar a expansión de monocultivos desta especie. "O cambio climático é unha realidade preocupante e o único que nos vai a facer máis resilientes é a diversidade, non cultivos monoespecíficos", sinala Rois, destacando os riscos de perda de diversidade forestal e o aumento de incendios.

Altri, en cambio, asegura que non haberá unha eucaliptización descontrolada. A empresa promete implementar plans de xestión forestal sostible e sostén que a fábrica non dependerá exclusivamente dun incremento no cultivo de eucalipto. Con todo, os críticos calculan que a planta necesitará entre 1,2 e 2,4 millóns de toneladas de eucalipto anuais, unha cifra que representa case o 40% do tallado en Galicia en 2022, o que pon en dúbida as garantías da compañía.

Este enfrontamento de posturas reflicte unha tensión máis ampla entre desenvolvemento económico e sustentabilidade ambiental, un dilema que a sociedade debate nas rúas. A protesta do 22 de marzo na Pobra do Caramiñal perfílase como un momento clave para os opositores, que inclúen a colectivos ecoloxistas, traballadores do mar e veciños das comarcas afectadas. Ulloa Viva anunciou que, ademais das mobilizacións, recorrerá a vías administrativas e xudiciais para tentar deter a construción da fábrica.

A Xunta, que declarou o proxecto de interese estratéxico para axilizar a súa tramitación, apoia a Altri argumentando o seu potencial para revitalizar a economía local. A empresa, pola súa banda, insiste en que a planta cumprirá coas normativas europeas e será un referente en sustentabilidade. "Será a fábrica máis avanzada do mundo no seu sector en termos medioambientais", afirmaron desde a compañía.
 
A viceportavoz parlamentaria do Bloque, Olalla Rodil, emprazou ao PP a "escoitar á comunidade científica" como esta profesional.Durante a súa intervención tras a Xunta de Portavoces do Parlamento, Rodil leu pasaxes textuais do post de Rois para denunciar o  impacto do proxecto avalado polo Goberno galego.