Fagan sitio!, ou como a Xunta quere evitar a masificación turística

Turismo de Galicia anunciaba en novembro de 2024 a creación do Observatorio de Sosteniblidad Turística de Galicia. O obxectivo é monitorear, observar e decidir que facer ante posibles fluxos turísticos que poidan transformar en factor de masificación e con iso buscar respostas axeitadas ante a afluencia de visitantes para que tanto o patrimonio natural e natural, sobre todo, non se vexan afectados. “Busca monitorizar e regular os fluxos turísticos para evitar a saturación e promover un turismo sostible na rexión”.

O OBSERVATORIO

O novo observatorio foi adxudicado á empresa Hidria-Ciencia Ambiente e Desenvolvemento. Esta terá un prazo de dous anos para deseñar e construír un sistema integral de observación e análise da sustentabilidade turística nas catro provincias galegas. Cos datos que se obteñan, realizaranse as políticas turísticas máis axeitadas á situación de cada punto de interese para os visitantes.

En relación a isto, o director de Turismo de Galicia, Xosé Merelles, destacaba que o observatorio busca "dar resposta á evolución mundial da actividade turística" e anticipar a posibles situacións adversas provocadas pola falta de regulación en canto fluxos de visitantes. Desta forma as súas competencias serán a monitorización de datos turísticos, a avaliación de novos destinos para crear novos sistemas de regulación de fluxos, sensores nas rutas do Camiño de Santiago para a observación da chegada de peregrinos e, por último, o diagnóstico sobre puntos en risco de degradación ou saturación.

O observatorio analizará variables sociais, económicas e ambientais do sector turístico. Isto incluirá aspectos como a accesibilidade, a conservación do patrimonio, as emisións, o consumo de auga e a xeración de residuos. O obxectivo é lograr un equilibrio entre o crecemento turístico e a preservación da contorna natural e cultural de Galicia.
 

Todo isto responde á iniciativa Estratexia de Turismo de Galicia 2030, anunciada polo presidente da Xunta, Alfonso Rueda. Cun investimento previsto de ao redor de 1.000 millóns de euros, unha “estratexia busca potenciar un turismo sostible que beneficie a todo o territorio galego”, segundo o presidente autonómico. Non só iso, o goberno galego propón integrar á poboación local no modelo de gobernanza turística, involucrándoa na toma de decisións para mellorar a percepción do turismo como factor de crecemento económico e combater a posible "turismofobia". Haberá quen interprete isto como “un blanqueamiento da masificación”.

MASIFICACIÓN, QUE MASIFICACIÓN?

O comercio local de Santiago, quitando as tendas de souvenirs, apenas se nutre da chegada do turista. Os “paquetes con todo incluído” non se fixan nos comercios e establecementos locais, e iso que a capital galega recibiu en 2023 un millón de visitas.

Preguntado sobre o proxecto da Xunta de Galicia, desde o Concello de Santiago responden que: “a creación do Observatorio Turístico Galego vai na liña de traballo que estamos a facer no Concello. Pero queremos pedirlle a Xunta que conte con Compostela, como principal destino turístico do país, tanto no deseño do observatorio como compartindo os datos que se obteñan”. Con anterioridade ao anuncio da Xunta, o goberno local compostelán estaba xa traballando nun observatorio propio para obter datos de afluencia. A motivación, en principio era a mesma: “buscar un turismo sostible fronte a un turismo de cantidade”.

Outras localidades afectadas por un fluxo considerado fóra do normal son Sanxenxo e O Grove. Isto fixo aumentar os prezos de vivendas, alugueres e que o nivel de vida sexa case prohibitivo para os residentes habituais.

Outros lugares como Ribadeo, famoso pola Praia dás Catedrais, viu nos últimos tempos avalanchas de persoas neste areal que motivou queixas de propios e estraños. O descontrol chegou a tal punto que se xeneralizou o costume de crear cúmulos de pedra cos guijarros do lugar, algo que podería parecer inocente, pero que en realizade pode alterar o ecosistema desa zona.
 

“Non falamos de masificación en Ribadeo porque os datos que manexamos non indican unha situación así” di o alcalde Dani Vega. “Sobre o Obervatorio, non vexo ningún problema aínda que eu son partidario dunha maior fluidez no intercambio de datos entre concellos e Xunta”. De momento, asegura Veiga, o turismo que se achega ao norte da provincia de Lugo non supón risco de masificación.

O observatorio non deixa a todos e todas contentas, por iso hai voces que seguen pedindo un turismo máis respectuoso e consciente, que valore e protexa o patrimonio cultural e natural de Galicia. Isto implica non só un cambio na conduta dos turistas, senón tamén nas políticas de promoción turística, que “deben enfocar na sustentabilidade e o respecto polas comunidades locais”.