O director do Museo do Pobo Lois Ladra dimite porque non pode implementar cambios

O até agora director, Xosé Lois Ladra (A Coruña, 1972), asumiu o cargo en outubro de 2024 tras superar un proceso de selección por concurso de méritos convocado para relevar ao anterior responsable, Manuel Vilar, quen deixara a dirección por xubilación. Apenas un ano despois do seu nomeamento, optou por abandonar o posto, un movemento que foi confirmado tanto por fontes do Museo como pola presidenta do seu padroado, Concepción Losada, que precisou que a decisión se tomou “de común acordo e sen máis incidencias”.

Segundo informou o propio Museo do Pobo Galego, os membros do padroado foron notificados por correo electrónico da decisión de Ladra, que tamén explicou a diversos medios galegos as razóns que o levaron a presentar a súa renuncia. Neste sentido, o antropólogo reiterou que a falta de capacidade para levar á práctica os obxectivos que defendeu no seu plan de xestión foi determinante. Entre eses obxectivos figuraban a descentralización da actividade do museo, a completa recuperación do conxunto de San Domingos de Bonaval —sede da entidade— e unha ampliación substancial dos recursos económicos e humanos dispoñibles.

Ante esta situación, a presidenta do padroado, Concepción Losada, anunciou que, ata que se celebre a próxima Asemblea Ordinaria de socios, prevista para o 20 de decembro, será o Consello de Goberno do Museo do Pobo Galego quen asuma de forma interina as funcións da dirección. Este órgano, que actúa como instancia executiva dentro da estrutura da institución, conta actualmente con Losada como presidenta e María Xosé Fernández Cerviño como vicepresidenta primeira. As vicepresidencias segunda e terceira recaen en representantes da Consellería de Cultura da Xunta de Galicia e da Alcaldía de Santiago de Compostela, respectivamente.

A entidade, con natureza de asociación cultural privada, recalca que esta transición non afectará o desenvolvemento inmediato da súa programación. Entre as actividades máis destacadas do calendario figura a celebración os días 14 e 15 de novembro do ‘Coloquio Galego de Museos Locais: Ou futuro dous museos e coleccións visitables en comunidades en cambio constante’, unha cita que reunirá a especialistas da museología galega e do ámbito académico para debater sobre os retos de sustentabilidade e adaptación dos museos locais.

Durante a súa toma de posesión hai un ano, Ladra manifestara o seu propósito de modernizar a xestión do museo e de potenciar o seu papel como centro de referencia do patrimonio inmaterial galego, apostando por achegar a súa actividade a novos públicos e territorios. Subliñou entón a necesidade de conectar o museo coa sociedade galega contemporánea, reforzando a rede de colaboración con entidades culturais locais e fomentando a investigación antropolóxica vinculada ás comunidades rurais e urbanas do país.

Con todo, nas súas recentes declaracións, o propio Ladra lamentou que as condicións institucionais e os medios dispoñibles non lle permitisen avanzar nesa dirección. Segundo fontes coñecedoras do funcionamento do Museo, unha parte das dificultades estaría relacionada con limitacións orzamentarias e coa estrutura de gobernanza compartida que rexe a entidade, na que conflúen representantes institucionais, académicos e sociais. Estes mecanismos, pensados para garantir o equilibrio entre diferentes sensibilidades culturais e administracións, poden, nalgúns casos, retardar os procesos de toma de decisións.

O Museo do Pobo Galego, fundado en 1976 e situado na antiga igrexa e convento de San Domingos de Bonaval, é considerado unha institución crave para a preservación e difusión da cultura tradicional galega. A súa colección inclúe miles de pezas relacionadas coa vida cotiá, os costumes, a música, a lingua e a identidade do pobo galego, ademais de manter un intenso labor investigador. É tamén responsable da xestión do Panteón de Galegos Ilustres, onde repousan figuras emblemáticas como Rosalía de Castro, Castelao ou Ramón Cabanillas.

A saída de Ladra prodúcese nun momento en que diversas entidades culturais galegas reclaman un maior financiamento público e estabilidade institucional.