Brote de sarna e pobre alimentación na residencia Domus Vin Monforte; denuncia o BNG no Parlamento

O Parlamento de Galicia foi escenario este xoves dunha grave denuncia. O deputado do BNG, Iago Suárez, alertou sobre un presunto "brote de sarna" e condicións "inhumanas" na residencia de maiores DomusVi Monforte. 

#Basear en testemuños de persoal sanitario, Suárez describiu unha situación de colapso, con cheiros a feces e ouriños  "insoportables" e só tres traballadoras para 180 residentes durante a noite. A directora xeral de Maiores Xunta de Galicia, interpelada directamente sobre o caso foise polos cerros de Úbeda, defendeu o seu modelo de inspección sen referir especificamente ao caso.

A intervención de Iago Suárez na cámara galega foi contundente. O deputado nacionalista relatou unha situación que cualificou de "#insosteible" e que, segundo afirmou, "asusta". Suárez asegurou que a súa denuncia se basea no testemuño directo de traballadoras do hospital de Monforte (#SERGAS) que, segundo o seu relato, tiveron que acudir de urxencia á residencia DomusVi de madrugada alertadas por un brote de sarna.

Suárez leu en sede parlamentaria extractos que atribuíu a estas profesionais sanitarias, describindo unha escena alarmante. "Entramos por volta dás 3 dá mañá, ou cheiro a ouriños e a feces era insoportable", citou o deputado. As traballadoras, segundo esta versión, non sabían "érase porque non se recollía vos cueiros ou que pasaba", reflectindo o caos que presenciaron.

O epicentro da urxencia era, segundo a denuncia, un "residente con brote de sarna que se puxo moi agresivo". O deputado nacionalista engadiu un detalle preocupante: "Este home compartía residencia [habitación] con outro residente", aumentando así o risco de contaxio. A situación, segundo o testemuño lido por Suárez, desbordou ao persoal presente: "As profesionais só podían chorar ante a falta de capacidade".

"Só tres persoas para 180 maiores"

O BNG puxo o foco na que considera a raíz do problema: a falta de persoal. Suárez detallou que a residencia, con 180 usuarios, funciona con 3 empregadas de noite, 14 de tarde e 18 de mañá. Cifras que, a xuízo do nacionalista, son totalmente insuficientes e demostran a "situación de colapso" do centro, algo que, insistiu, "nada disto é culpa dúas profesionais", que ven "superadas".

As queixas non se limitaron á hixiene ou ao persoal, senón tamén á nutrición. O deputado mencionou testemuños que aseguran que os maiores están a comer todos os días patacas cocidas mesturadas con natillas. Ante a gravidade dos feitos, Suárez preguntou directamente á representante da Xunta cando se realizou a última inspección en DomusVi Monforte, suxerindo que "foi hai demasiado tempo".

A resposta na comisión do Parlamento de Galicia correspondíalle á directora xeral de Maiores e Persoas con Discapacidade, Begoña Abeijón Fernández. Abeijón non fixo ningunha referencia específica á denuncia sobre DomusVi Monforte nin respondeu á pregunta sobre a data da última inspección nese centro. No seu lugar, defendeu a xestión global da Xunta, destacando o "máximo investimento nos últimos anos" e a implantación dun "novo modelo residencial" que, segundo ela, "está a situar a Galicia como líder".

A Xunta defende o seu modelo de inspección

A directora xeral si defendeu o labor de inspección do seu departamento. Asegurou que "ou servizo de inspección fai visitas anuais" e está composto por "técnicos moi serios". Como proba da súa eficacia, Abeijón citou o recente peche da residencia de Amoeiro (Ourense), unha decisión que a Xunta tomou tras detectar graves irregularidades. "Actuamos de inmediato caia que caia", aseverou. Hai que lembrar, iso si, que a Xunta pechou este centro despois de que entrase na residencia a Policía Nacional por un tema de estranxeiría. Semanas antes, os inspectores da Xunta visitaron o centro e abriron expedientes pero non mandárono pechar.

Abeijón tamén anunciou a creación de máis prazas residenciais, 900 delas financiadas pola Fundación Amancio Ortega. A directora xeral concluíu a súa intervención cun ataque político ao BNG, ao que acusou de "vivir á marxe da Galicia real" e afeou as súas reunións con Bildu. Pola súa banda, o BNG aproveitou o debate para pedir dimisións polo caso de Amoeiro.

Galiciapress púxose en contacto tanto coa Consellería de Política Social e Igualdade como coa empresa DomusVi para solicitar a súa versión sobre a denuncia específica do brote de sarna e as condicións no centro de Monforte. Ao peche desta edición, non se recibiu resposta por parte de ningunha das dúas entidades.

Un modelo residencial no punto de mira

A denuncia sobre DomusVi Monforte non é un feito illado, senón que se enmarca nun contexto de crecente preocupación polo modelo de coidados a maiores en Galicia. Os últimos anos, especialmente tras o impacto da pandemia de COVID-19, puxeron de manifesto as carencias dun sistema altamente privatizado e, segundo denuncian sindicatos e asociacións de familiares, enfocado máis no beneficio empresarial que na calidade asistencial.

O caso máis recente e flagrante é o da residencia de Amoeiro (Ourense), xestionada pola Fundación San Rosendo, que a Xunta de Galicia viuse obrigada a intervir e pechar o pasado mes. A inspección detectou alí "prácticas inhumanas", falta de hixiene, residentes desatendidos e unha atención sanitaria deficiente. Aínda que a Xunta o utiliza como exemplo de que a inspección funciona, os críticos sinalan que a situación se arrastraba desde facía anos sen que se tomasen medidas drásticas.

O debate político e social pivota constantemente sobre os cocientes de persoal. As centrais sindicais  evan anos esixindo un aumento dos cocientes de gerocultoras, enfermeiras e persoal de limpeza, argumentando que as actuais son insuficientes para garantir unha atención digna, especialmente en centros grandes. A Xunta defende a súa "novo modelo", que inclúe cambios nos cocientes de enfermaría, pero para a oposición e os sindicatos segue sendo un parche nun modelo onde prima a xestión privada con fondos públicos.

Longo historial de denuncias ao redor de DomusVi Monforrte

A residencia de maiores DomusVi Monforte, situada en Monforte de Lemos (Lugo), leva anos no centro da polémica por unha serie de denuncias que expoñen graves carencias na atención aos seus residentes. Familias afectadas, traballadores e sindicatos trasladaron ao ámbito xudicial e ao da administración autonómica repetidas queixas que apuntan a unha atención por baixo do exixible, segundo fontes consultadas.

En marzo de 2021, unha querela criminal admitida a trámite polo Xulgado núm. 2 de Monforte puxo no foco a suposta neglixencia no coidado de persoas maiores: casos de desnutrición, úlceras graves e falta de reaccións oportunas derivaron na acusación contra a dirección do centro, a empresa matriz e responsables autonómicos. 

Durante 2022, o centro viviu outro episodio crítico ao detectar polo menos dous casos de sarna entre os residentes. Familias denunciaron que un dos afectados foi diagnosticado nun hospital externo e que, no centro, os protocolos de illamento resultaron insuficientes. Paralelamente, os sindicatos reclamaron maior presenza de persoal sanitario, especialmente nas quendas nocturnas, onde segundo os traballadores non se prestaba atención axeitada aos usuarios.

Nos anos seguintes, as protestas laborais creceron da man de CCOO e outros sindicatos que denunciaron falta de persoal estable, recortes en materiais de limpeza e lencería, e un aumento das cargas de traballo. As organizacións apuntan que estas condicións repercuten directamente na calidade asistencial que reciben os maiores. 

DomusVi, o xigante da dependencia

Neste ecosistema, DomusVi non é un actor calquera; é o xigante do sector en España e un dos principais en Europa. De orixe francesa (controlado polo fondo de investimento ICG), DomusVi xestiona en España máis de 200 centros, entre residencias, centros de día e servizos de teleasistencia, superando as 25.000 prazas. A súa facturación anual cóntase por centos de millóns de euros, converténdoo no líder indiscutible do mercado da dependencia no Estado.

En Galicia, a presenza de DomusVi é igualmente hexemónica. Opera unha trintena de centros que suman miles de prazas, moitas delas concertadas coa Xunta de Galicia. Esta posición dominante outórgalle unha capacidade de influencia notable no sector. A compañía foi frecuentemente o foco das críticas das asociacións de familiares (como Vellez Digna ou REDE) e sindicatos, que denuncian que o seu modelo de negocio busca maximizar beneficios á conta da calidade do servizo e as condicións laborais das súas empregadas.

As polémicas acompañaron á firma durante anos. A xestión da pandemia nos seus centros foi duramente criticada, cunha alta mortalidade rexistrada en varias das súas residencias máis grandes, como as de Cangas ou Vigo. As denuncias por falta de material de protección para as traballadoras, escaseza de persoal e falta de información ás familias foron unha constante durante os meses máis duros de 2020.