(VÍDEO) Nace o Laboratorio de Cantigas Novas, un espazo para a creación musical co selo do Festival de Ortigueira

O Museo do Pobo Galego atesoura nas súas vitrinas centos de artigos que son unha mostra do riquísimo patrimonio cultural que encerra Galicia e que mantivo ao longo dos séculos. A identidade galega pode explicar a partir dun nó mariñeiro até por uns zuecos. Con todo, hai moitos elementos intanxibles, que pertencen ao mundo das emocións, os que constrúen esa mesma idiosincrasia. Temos o exemplo na música, na nosa tradición oral, no baile e os instrumentos cos que expresamos tantas cousas, e cos que o Festival Internacional do Mundo Celta de Ortigueira converteuse nunha Festa de Interese Turístico Internacional.

Precisamente, entre os muros do museo compostelán, a organización do Festival de Ortigueira presentou a súa última iniciativa, a posta en marcha do Laboratorio de Cantigas Novas, un espazo para a creación e a difusión da cultura na Escola de Gaitas de Ortigueira e para o que xa abriron o prazo de matricula para todos os interesados en participar en en este LAB que arrinca o próximo 8 de marzo e que se celebrará durante dous sábados ao mes até ben entrado xullo, momento no que se celebrará o festival e presentaranse as creacións nesta cita cultural. 

No acto estiveron presentes María Concepción Losada, presidenta do Padroado do Museo do Pobo Galego, Ugía Pedreira, directora do Laboratorio de Cantigas Novas, Víctor Fernández, presidente da Real Academia Galega, Valentín Calvín, alcalde de Ortigueira e membro do Comité Organizador do Festival, Xosé Merelles, director da Axencia de Turismo de Galicia, e José López, conselleiro de Cultura, Lingua e Xuventude.

DA AUTORÍA PERSOAL Á COLECTIVA

A directora do LAB quixo agradecer todos os apoios recibidos neste tempo para crear "este espazo para a exploración, para a experimentación, onde imos gozar e aprender do proceso creativo como un fin común, que é vivir a creación e facer cancións". O diálogo constante entre a autoría persoal e a compartida será clave no desenvolvemento do laboratorio coa poesía e a música como fíos condutores para "crear un patrimonio inmaterial deste norte tan significativo e paradisíaco". 

"Ímonos a nutrir da comunidade de Ortigueira, entrando en comunicación coa súa xente para que tamén nos ensinen, e recolleremos recursos e inspiracións da lírica e a poética de Ortegal", apunta Pedreira, que celebra que existan tantos "compositores, artistas e poetas premiados en Galicia". Outra das aspiracións deste proxecto é "descentralizar" a cultura das cidades, xa que "nas marxes si pasan cousas". 

Neste proceso de exploración participarán tamén figuras relevantes da escena galega Quique Peón, Alba María, Pedro Pascual ou Sú Garrido Pombo nas "sesións de mestría" para explicar a súa experiencia cos matriculados, que aproveitarán os talleres prácticos e foliadas para poder probar as súas composicións. 

Pola súa banda, o director da Real Academia Galega puxo en valor esta clase de iniciativas nun ano importante como é este 2025 no que o Día dás Letras Galegas do 17 de maio dedicarase ás cantareiras, que a RAG celebrará en Malpica a fin de "descentralizar" os eventos destacados desta data. 

"Este ano coas cantareiras estamos a celebrar unha reivindicación da enerxía vital do noso país. A cantareiras representan con esa voz anónima de base histórica que transmitiu en épocas moi duras e circunstancias distintas ás nosas a alegría de ser nós e de cantalo e vivilo desde a música e a tradición popular", festexou Fernández.

UNHA EDICIÓN MOI ESPECIAL

O alcalde de Ortigueira tamén salientou a presenza e predisposición de todos os actores implicados para que cristalizase este proxecto e a aposta da localidade por un evento tan singular, que este ano crece coa súa edición máis longa do 9 ao 13 de xullo "cunha programación especial e que contará cun concerto único que iremos descubrindo proximamente" con motivo do medio século de vida da escola de gaitas local.

"O apoio das institucións sumado aos patrocinios privados e públicos, e sobre todo o esforzo, a amabilidade e a hospitalidade dos habitantes de Ortigueira fan posible que miles de visitantes procedentes de todas as partes do mundo achéguense aquí, cada ano con máis forza e queden namorados para volver visitarnos e Ortigueira pase a ser a capital do folk durante eses días", afirmou o rexedor.

O director de Turismo puxo sobre a mesa os bos datos turísticos de Galicia, sendo a cultura e o patrimonio un deses motores para que o sector viva un momento tan bo con "cada vez máis desestacionalización" e con máis lugares "que se benefician deste turismo". "Desde a Xunta traballamos para pór en valor unha das manifestacións culturais máis importantes que está no ADN dos galegos como o Festival de Ortigueira", manifestou Merelles. 

Por último, o conselleiro de Cultura tendeu a man da Consellería a "impulsar todas estas iniciativas" con esta clase de proxectos nun ano que "será moi frutífero no ámbito cultural de Galicia", á vez que convidou a outros Concellos a acudir ao Museo do Pobo Galego para celebrar actos como o desta presentación. "O laboratorio é unha idea marabillosa que non podería ter outra orixe máis que en Ortigueira, o lugar perfecto na contorna do festival", apuntou. 

"Temos garantir a tradición popular das cantigas, pero tamén a obrigación de conservala e crear novos espazos para que os máis novos poidan innovar, actualizar e modernizar, algo que non podemos temer", dixo López. 

UN LAB "APARTADO DE MODAS"

En conversación con Galiciapress, Pedreira, que protagonizou o momento máis emotivo ao pór a música á presentación, quixo aclarar que a motivación do Laboratorio non responde a "unha moda", senón ao "alicerce básico da expansión dunha música tradicional de calquera parte do mundo". "Hai un autor ou unha autora e que a comunidade reelavora. Niso nos basamos. Non nos importan os xéneros musicais, as persoas dentro do LAB teñen liberdade de creación para ir por un tema de jazz, de trap, puramente tradicional ou do que sexa", estima.

A continuación, Pedreira subliñou a importancia de que neste 2025 dedíquese o Día dás Letras a unha figura como a das cantareiras, algo que a interpela persoalmente pois "levo desde pequena creando cancións". Ese proceso de actualizar a música tradicional non é novo, xa que "desde os anos 80 houbo persoas que xa traballaron nisto, grupos e cantautores que transformaron poemas galegos e transformaron a música".

Neste escenario, e con vistas a futuro, podería dar que o Día dás Letras dedíquese algún día a estes creadores tan ligados á música tradicional? Pedreira desexa que si e que "se lle dedique a unha autora". "Sempre penso na autoría e non a repetición da música tradicional. O laboratorio conecta o mundo da autoría individual e que chegue a unha autoría comunitaria. Facemos o caldo entre todos de forma que a min ocórralleme unha cousa e a outra persoa outra", resolve.