A pasarela ao RETA, a única solución: "Pensións de 400 euros e sen actualización. A mutualidad é un sistema errado"

Este sábado 27 de setembro Madrid énchese de avogados, procuradores, enxeñeiros ou arquitectos. Profesionais cualificados, algúns con décadas de traxectoria, toman as rúas da capital xunto a xubilados e outros mutualistas que demandarán, a viva voz, unha pasarela para o RETA que poña fin a décadas de ninguneos por parte das administracións públicas, que deixaron a miles de profesionais con prestacións paupérrimas ý a outros tantos ao bordo dunha xubilación irrisoria nun conflito enquistado desde hai anos e que agora parece cada vez máis preto da súa resolución. 

"ANTES NON HABÍA ALTERNATIVA"

Para chegar á raíz do conflito, hai que ir moitas décadas atrás no tempo, a antes da Guerra Civil Española, cando non existía a Seguridade Social, pero si o modelo das mutualidades. “Antes da primeira Lei de Seguridade Social, a do 66, existían unhas mutualidades laborais e, a través dos Colexios profesionais, xeráronse unhas mutualidades para dar asistencia”, relata a avogada María José Almodóvar, portavoz da Plataforma Pasarela ao RETA, colexiada no ICA da Coruña e unha das organizadoras da protesta deste sábado en Madrid. 

Por entón eran os avogados, procuradores, arquitectos ou enxeñeiros, aqueles con unha colegiación, os que se adscribían a este sistema para ter cobertura en caso de enfermidade, incapacidade temporal ou xubilación, por exemplo, como parte deste modelo de previsión social básica. “Cando se creou a Seguridade Social as mutualidades foron desaparecendo e os mutualistas fóronse trasladando ao réxime que correspondía: ao xeneral se traballaban por conta allea ou si traballaban por conta propia ao Réxime Especial de Traballadores Autónomos (RETA)”, indica Almodóvar. 

Os dous sistemas conviviron até mediados dos anos 90, cando desapareceron a inmensa maioría de mutualidades cos cambios lexislativos que trae a Constitución do 78, de maneira que os traballadores comezan a dar de alta na Seguridade Social para poder cotizar. No entanto, até o 95 “os que temos colegiación obrigatoria tiñamos que estar de alta en nosas mutualidades”. Por entón miles de profesionais non tiñan opción e formar parte da mutualidad non era unha alternativa en segundo que oficios. 

É a partir dese ano cando aparece a figura do que hoxe denominamos “mutualistas alternativos”, que quedaron nunha situación de indefensión ao non recoñecer todo o tempo que pasaran no sistema anterior, empezando de cero a súa cotización. “Os que se meteron despois do 95 descoñecían a trampa deste sistema, porque nunca vas ter na Seguridade Social ese tempo que esteas como mutualista. Agora a xente cambia de traballo, de empresas, e ese tempo que fuches mutualista non se ten en conta para a xubilación. É algo que non se regulou e queremos que se regule, que se nos recoñeza”. 

Mención á parte merece unha cuestión non menor, como son as coñecidas como “prestacións definidas”, onde quedaba todo prefijado e establecido, unha figura desaparecida tamén en 1995. Ese é “un sistema errado”, a ollos dos afectados, pois “resultou un sistema onde se están devengando pensións de 400 euros en 12 pagas e sen actualización”.

SEN BENEFICIOS FARMACÉUTIVOS Ou COMPLEMENTO MÍNIMO

“Isto é o que queremos que cambie, que se nos recoñeza o tempo e o que achegamos nas mutualidades no paso ao RETA, coma se fose autónomo”, defende Almodóvar, que como o conxunto de mutualistas opúxose en todo momento ás primeiras propostas do Ministerio de Seguridade Social, onde nun primeiro momento apostaban por incorporar a esa pasarela ao RETA só a algúns mutualistas. 

“É ou todos ou ningún desde o primeiro momento, porque neste tempo fixéronse cortes absurdos sen xustificación legal, máis aló de que non querían que pasasen todos, entre eles os xubilados, aqueles que non tiveron opción. É absolutamente inaceptable”, reprende Almodóvar.

Así as cousas, as expectativas para este 27S son moi altas, pois serán moitos sectores os que acudan a Madrid. “Vai ser a máis multitudinaria de todas as que se fixeron”, prognostican desde a plataforma, conscientes de que xa en anteriores protestas sumáronse outros gremios, como os arquitectos, pero nesta ocasión a coordinación é maior e esperan representación de todos os recunchos da xeografía nacional porque “non temos máis tempos, hai compañeiros vivindo con pensións que son unha auténtica miseria”. 

Pensionistas, ademais, excluídos de “cousas tan básicas como un complemento mínimo, que pagamos todos, ou da sanidade pública, de onde nos excluíron até 2012, ou beneficios farmacéuticos como calquera xubilado español”. 

O 1X1 E A VÍA XUDICIAL

O camiño foi tortuoso para os mutualistas e agora parece que ven por fin a luz ao final do túnel, tendo en conta que a proposta do Goberno de España xa se someteu ao período de emendas. Con todo, Almodóvar segue recelando dunha proposta do PSOE que resulta “inaceptable”. “O único mérito que ten é pór a pasarela sobre a mesa para empezar a discutir. O resto non serve absolutamente nada”, censura. 

A principal crítica é a “exclusión de partes do colectivo” e de colexiados despois de 2012 porque a proposta “obvia unha parte da súa vida laboral”. Doutra banda, o texto contempla que coa pasarela os mutualistas sexan tratados “como a alguén que nunca cumpriu coas súas obrigacións e que se ten que pór ao día”. “Nós fomos parte do sistema de Seguridade Social, pero a nosa previsión social ha estado xestionada por unha empresa privada por previsión legal. Nós non somos responsables de que o sistema regulado legalmente resulte errado”, inciden, especialmente cando durante este tempo “non custamos nin un só euro ao Estado”. 

Pero o PSOE non é o único na diana do colectivo. Tamén o Partido Popular foi duramente criticado porque as súas emendas presentadas teñen unha dirección completamente oposta á de maioría de grupos da Cámara, que incorporan na súa emenda a demanda do 1x1 tal e como a piden as organizacións: 1x1 en tempo recoñecido; 1x1 en achegas. 

“O PP o que fai é pasalo a unha comisión para demorar a tramitación. Isto para nós é un xerro de auga fría, porque eran o único partido que levaba no seu programa buscar unha solución ás mutualidades”, lamentan desde a plataforma, que tamén reprochan a Junts e Vox que, como os populares, non demanden nas súas propostas o fin da alternatividad, “permitindo que de agora en diante calquera poida acoller a un sistema errado”. 

“Esperamos que o Grupo Socialista ante esta situación recapacite e, sobre todo, o Grupo Popular en fase de relatorio rectifique tamén”, confían. O que hai que considerar en calquera caso é a dificultade do Goberno de España para sacar adiante as súas propostas nun Congreso tan fragmentado e onde os equilibrios son tan precarios. E se a norma non salgue adiante como esperan os mutualistas? “Iremos aos tribunais”, avanza Almodóvar, que non quere pensar nese extremo. 

Do cabalo que non se baixan é o das protestas. “Seguimos presionando, convocando mobilizacións, acudindo á prensa… Somos moitos sufrindo porque vemos que non se pecha. Existen un dano reputacional ás mutualidades porque as súas mutualistas, aqueles a os que terían que dar a mellor previsión social posible, estean a reclamar todos os días en prensa, en todos os medios que están ao noso alcance, redes sociais... Estamos a pór de manifesto que o sistema fracasou estrepitosamente. Elas deberían ser as primeiras en esixir que se regule”, gabia Almodóvar.