Viaqua bota a rodar o proxecto 'EDAR 360', que pon a Intelixencia Artificial ao servizo da xestión da auga

A Cidade da Cultura acolleu este venres a presentación do proxecto 'EDAR 360: A dixitalización no sector da auga', que lidera Viaqua pero no que participan administracións como a Xunta de Galicia ou o Concello de Santiago, así como centros de investigación da talla de Cetaqua e o Instituto Tecnolóxico de Galicia, ademais de firmas como SYSPRO e EDNON.

Galiciapress estivo no evento no que participaron personalidades como o vicepresidente e conselleiro de Economía, Francisco Conde, ou o alcalde de Santiago de Compostela, Xosé Sánchez Bugallo.

Os desafíos que supón o cambio climático, unha aposta decidida pola modernización mediante a dixitalización e as vantaxes deste proceso para mellorar o servizo son algúns dos aspectos que evidenciou un novo éxito da colaboración público-privada. 

Marcos Martín, Francisco Conde e Xosé Sánchez Bugallo | Foto: Galiciapress.

A auga é un recurso tan necesario como infravalorado. En verdade, non somos conscientes da importancia de contar cunha subministración de auga potable e unha rede de canalización como a que existe en Galicia grazas á tecnoloxía e os recursos que poñen ao noso servizo administracións e empresas nun tándem esencial. Con todo, á vista de eventos como a ausencia de choivas que golpeou a Galicia nestes primeiros meses de 2022, empresas como Viaqua traballan incansablemente para seguir a perfeccionar o servizo, de maneira que sexa máis óptimo, eficiente e medioambientalmente sostible. 

Deste esforzo nace o proxecto 'EDAR 360', que lidera Viaqua en compañía de administracións, firmas e centros de investigación para facer fronte a novos retos coa dixitalización como motor e que hoxe botou a andar na Cidade da Cultura, onde tivo lugar a súa presentación en sociedade. 

A cita, que arrincou cun recordo de Marcos Martín, director de Viaqua, ás vítimas no tráxico naufraxio do ‘Villa de Pitanxo’, tivo ao vicepresidente segundo da Xunta e conselleiro de Economía, Empresa e Innovación, Francisco Conde, como o primeiro en intervir nas xornadas. Conde puxo o foco na importancia da “colaboración conxunta” entre as administracións, como son o Goberno de Galicia e o Concello de Santiago, en aspectos tan importantes como “un servizo público como a calidade da auga” e na posta en marcha desta EDAR 360, “un exemplo claro da colaboración público-privada”.

“Proxecto que nos permiten afrontar os retos da transición ecolóxica e a dixitalización a través de proxectos que teñen un carácter estratéxico cun impacto directo tanto no tecido produtivo como no benestar dos galegos e galegas”, indicou o conselleiro, que cualificou a estas iniciativas como “transformadoras e disruptivas”.

Nesa liña, destacou o valor destes proxectos sostidos sobre “o talento” de “investigadores, axentes técnicos e do persoal das empresas e centros tecnolóxicos que participan”. “EDAR 360 é un proxecto innovador, que tenta levar as vantaxes da IA aos procesos de depuración de augas residuais e por tanto permitiranos en Galicia que o tratamento destas augas se máis eficiente e goce dun maior control da calidade das augas, colaborando nese traballo as 24 horas os 365 días do ano para que desenvolva a súa función”, agregou Conde.

Desde a Xunta non esconderon a preocupación que supón “un reto cada vez maior” nun contexto de cambio climático. Nese sentido, Conde lembrou a prealerta por seca activada hai unhas semanas na demarcación hidrográfica Galicia-Costa, “que foi un aviso temperán pero que levou á práctica para prepararnos con suficiente antelación ante un escenario de falta de choivas”.

Con todo, tanto Conde como Augas de Galicia insistiron en que o abastecemento “non está comprometido” e que as medidas buscan “anticiparnos e tomar conciencia sobre a importancia dun consumo responsable e maior aproveitamento dos recursos hídricos, que é o que busca este proxecto”. “A tecnoloxía únenos neste proceso de transformación e por tanto a dixitalización e o uso intensivo da IA poden ofrecer ao sector unha oportunidade para mellorar a súa competitividade e reducir o seu impacto ambiental”, xustificou.

Vigo, Ourense e Santiago de Compostela beneficiaranse desta iniciativa ata 2023, momento no que “se poderán recoller os froitos”. Para Conde, leste é o mellor exemplo de que “somos mellores cando camiñamos xuntos, e isto é un claro exemplo de colaboración entre administracións e da colaboración público-privada”, como tamén o son outra decena de proxectos que se están desenvolvendo en Galicia “e nos que colaboran 45 empresas, na súa maioría pemes que representan o 80% do orzamento”.

Presentación do proxecto EDAR 360 | Foto: Galiciapress

UNHA NOVA EDAR PARA SANTIAGO

O alcalde da capital galega, Xosé Sánchez Bugallo, lembrou que en Galicia a auga foi visto historicamente como un recurso inesgotable.  “Hai 60 anos, cando era un neno, esta cidade tomou a decisión de coller a auga do río Tambre, que nunca tivera problemas de subministración de auga. Os últimos acontecementos puxéronnos de referencia que pode haber fenómenos que está aí para quedar, de contaminación ou riscos ambientais, obrígannos a estudar os sistemas de subministración”, advertiu o rexedor.

Ao tempo, rememorou que a primeira concesión do servizo da auga en Compostela tivo lugar hai xa 90 anos, un período no que se disparou o consumo da auga, o que motivou que desde o goberno municipal exploren alternativas para poder facer fronte a esa demanda, como o transvasamento Tambre-Sar. A construción dunha nova EDAR que substitúa á actual, “obsoleta” segundo Bugallo, é outra das prioridades do Concello para manterse á cabeza neste sector cunha “mellor significativa” tanto en capacidade como na tecnoloxía coa que operar.

“Temos que garantir que a calidade das verteduras que se producen cheguen nos mellores estándares de calidade. A clave está na tecnoloxía. Estamos a preparar a convocatoria para o concurso para a xestión integral da auga e xusto vimos de terminar o período de consulta ao mercado para que as empresas e operadoras póidanse manifestar ao redor das propostas en materia de tecnoloxía que se poidan incorporar”, comentou Bugallo, á vez que apostilou que non debemos “repetir os erros do pasado.

Tamén fixo especial fincapé na necesidade de “a colaboración público-privada e as novas tecnoloxías deben ir da man” nun momento no que o cambio climático é a principal ameaza. “Debe facerse baixo un estrito control público, compatible coa iniciativa privada”, indicou mentres valorou as moitas capacidades do sector privado. 

EDAR 360

A presentación do proxecto ‘ConectaHub EDAR 360’ correu a cargo de Alberto Sánchez, director de Transformación e Innovación de Viaqua, Miguel Cardamoy, responsable de I+D de SYSPRO, e Manuel Suárez, responsable de I+D de EDNON. Sánchez destacou que este é o único proxecto que se dedica “á dixitalización no sector mediomabiental, concretamente o sector do ciclo da auga”. “É un proxecto cunha duración duns dous anos e un orzamentos superior ao millón de euros co obxectivo de investigar técnicas de Intelixencia Artificial”, subliñou.

Cambiar o paradigma e introducir conceptos de economía circular, imitando experiencias nas que Viaqua fixo das EDAR “auténticas biofactorías”, son algúns dos retos deste proceso que segue “criterios de sustentabilidade”. “O proxecto aspira a contribuír a esta transformación dixital, á resiliencia deste tipo de infraestruturas, e a que o que se desenvolva sexa algo que se poida replicar en todo tipo de instalacións”, explicou. A continuación, Sánchez argumentou que “a rapidez, o gran potencial de escalabilidade e a interconexión entre diferentes infraestruturas" son algunhas das vantaxes que ofrece a dixitalización.

Alberto Sánchez, Miguel Cardamoy e Manuel Suárez | Foto: Galiciapress

Ao seu parecer, o proxecto conta con “un consorcio e un equipo moi completo” co que “se abordan todas as partes coñecemento e tecnoloxía necesarios nun proxecto deste estilo”. Proxecto que lidera Viaqua, “empresa que leva o servizo en 48 municipios, prestando atención a máis de 700.000 habitantes en Galicia, cun forte compromiso coa innovación como motor de cambio, como o demostran xornadas como a de hoxe”.

Desde SYSPRO sinalan que a firma, en franco crecemento, ten unha das súas áreas dedicadas ao “deseño eléctrico e mecánico” que permite dar “unha solución integral aos nosos clientes”, cunha rama como a robotización que é “a que ten máis encaixe neste proxecto”. A adquisición de datos para gozar dun coñecemento máis amplo é un factor que permitirá “saber en todo momento a estado da auga” coa captura de imaxes.

Pola outra banda, desde EDNON ofrecen a súa experiencia especialmente no campo da ciberseguridade, un aspecto fundamental para garantir o éxito dun proxecto destas dimensións. “Un ciberataque comprometería o funcionamento correcto do tratamento de augas ou dos datos que se manexan, así como unha repercusión dos sistemas físicos como ambiental e dos cidadáns afectados”, profundou Suárez. Por isto, a ciberseguridade antóllase un piar da iniciativa, que permitirá refinar a toma de decisións e adiantar os tempos de resposta.  

“PARA QUE DIXITALIZAR”

Na xornada tamén se presentaron os ‘Retos e perspectivas de Galicia: Innovaugas’, a cargo de Iván Cacheiro, técnico de Augas de Galicia, ou se puxo de manifesto o éxito da dixitalización en municipios como Noia, capítulo que expuxo Juan Sobreira, director de división en Innovación Aberta de ITG.

Cacheiro expuxo que a dixitalización non é unha cuestión de se si ou se non, senón que a cuestión é “para que” no relativo á xestión e a mellora do ciclo integral da xestión da auga. “Estamos nunha época de ebulición do sector da auga, no que iniciativas como esta poden ser unha boa mostra do que nos imos a atopar”, apuntou. Contar con infraestruturas adecuadas e uns ecosistemas ben conservados son elementos aos que “a dixitalización ten que estar orientada” a eses obxectivos aos que se aspiran. O Anteproxecto de Lei de Mellora da Xestión do Ciclo Integral da auga é outra figura para ter en conta e que pode revolucionar o sector da auga. “Debemos pensar que os investimentos deben ir garantir a eficacia e eficiencia do investimento público, ser eficaces á hora de gastar cada euro”.

Doutra banda, Sobreira, moi na liña de Cacheiro, expuxo como a tecnoloxía “é unha ferramenta orientada a un fin. Neste caso, nos concellos, a mellora dos procesos de xestión, da calidade”. 

“Para ben e para mal, as empresas non son os únicos responsables da toma de decisións debido ao regulamento xurídico e da integración da auga en procesos de planificación territorial”, recalca, aínda que as experiencias pasadas en lugares como a Toscana permitíronlle perfeccionar o seu traballo para que “a dixitalización da auga pode estar ao servizo de pequenos e grandes municipios”, como o proba o proxecto Aquamundam, impulsado en localidades de España e Portugal. “Son proxectos duros, pero son proxectos factibles”, concluíu, aínda que puxo o foco á súa vez nas persoas como eixo central.

DINAPSIS

Sobre a dinapsis departiu de novo director de Transformación e Innovación de Viaqua, que a considerou “unha proposta estratéxica do grupo Agbar que en Galicia lideramos desde Viaqua”. Esta rede de Hubs supón, na súa opinión “un aliado para a transición ecolóxica dun territorio”.

“Vivimos nun contexto global de aumento da poboación e aumento da necesidade de recursos, recursos en risco e nun marco de cambio climático que complica todo. España é dos países máis afectados por este contexto. Temos un reto a nivel global que deberá abordarse desde unha perspectiva de solución territorial. Vai ser fundamental apoiarse en tecnoloxías de tipo dixital. A proposta de Agbar é clara: apostar pola transformación dixital e de ofrecer colaboración e solucións dixitais que poidan contribuír a estes territorios para alcanzar os obxectivos da Axenda 2030”.

“Non é só unha rede de hubs que poida considerarse un espazo físico no que aplicamos tecnoloxía, iso tamén é dinapsis, pero é algo máis, é un espazo para a cooperación e establecemento de alianzas principalmente co obxectivo de desenvolver solucións”, acoutou.

“UN SECTOR ESTRATÉXICO”

Para pechar o día, celebrouse unha mesa de debate con Teresa Gutiérrez, directora de Augas de Galicia, e os xa citados Marcos Martín e Juan Sobreira. O director de Viaqua puxo a énfase en primeiro lugar no escenario actual, nunha situación de pandemia que trouxo “un avance rápido” no campo da dixitalización en moitos sectores económicos, pendentes agora do impuxo que supoñan os Next Generation. “Temos a oportunidade de reactivar a e mellorala xerando actividades de maior valor engadido, apostando por sectores estratéxicos. A auga é outro sector estratéxico”, puntualizou.

Mesa de debate | Foto: Galiciapress

Gutierrez tamén manifestou a necesidade de realizar un maior investimento en ciberseguridade, unha división capital nestes momentos, pero tamén na responsabilidade das administracións para investir na auga. “De todos os sectores, o da auga é o que menos se investiu nos últimos anos. Estou a ver diñeiros, fondos…o que está moi ben e apoio, pero o máis necesario é que teñamos un bo sistema de gobernanza, e niso non vexo avances. Vexo unha responsabilidade sobre os concellos tremenda”, apostilou, á vez que instou os gobernos locais a “facer os deberes” para minimizar as “situacións de risco”.