Están ben os maiores nas residencias? Traballadoras falan de "esclavismo", familiares de falta de persoal e DomusVi rebate as críticas

Sindicatos das residencias DomusVi, unha das dúas grantes firmas de xeriátricos en Galicia, alertan da pobre atención que reciben as persoas maiores en varias das súas residencias. Unhas queixas que, en conversación con Galiciapress, rebate o grupo, enarborando o seu expediente inmaculado, pero que confirma un familiar dunha das usuarias da residencia de Santiago.

Parte de os traballadores levan meses denunciando a sobrecarga de traballo e  "condicións que se asemellan ao exclavismo" que repercuten nuns "avós desatendidos".  Un familiar da residencia de San Lázaro indica, entre outras carencias, que só hai médico de luns a venres 8 horas á xornada. 

RESPOSTA DE DOMUSVI

Contactado DomusVI por Galiciapress, fontes oficiais responden a queixas sindicais argumentando que "as residencias cumpren todos os cocientes obrigados pola lei, como non podía ser doutra maneira" e que todas as inspeccións realizadas pola Xunta por mor das queixas foron superadas con éxito. Ademais, engaden que o grupo traballa por todo o Estado, polo que está supervisado por ducias de administracións diferentes.  O grupo, por outra banda, non entra a valorar en público as críticas lanzadas por particulares concretos.

Empregados de DomusVi protesando en xuño fronte á Xunta

UN SECTOR ECONÓMICO PUXANTE DEBIDO Á CRISE DEMOGRÁFICA

Galicia enfróntase á hercúlea tarefa de non marchitarse. A galega é a terceira comunidade autónoma máis envellecida, cunha idade media de 47,2 anos. 

O país xa se atopa por baixo dos 2,7 millóns de habitantes, mentres que no resto de España a poboación aumenta a un ritmo moderado. Neste escenario, e coa previsión de que o noso Estado converterase en 20 anos no lugar coa esperanza de vida máis alta do planeta -85,8 anos-, non é raro pensar que parte do futuro de Galicia pase… polas residencias de anciáns.

Cunha poboación tan envellecida como a galega, o papel destes centros xeriátricos é clave e moi necesario. O problema é que en Galicia actualmente hai máis demanda que oferta, con máis de 20.000 prazas completas nos xeriátricos e unha lista de espera por encima dos 1.500 nomes para unha praza, que rolda os 2.000 euros ao mes para os particulares. Un prezo que non é accesible para todo o mundo, pero que o mercado espreme ata as últimas consecuencias, sabedor de que a necesidade xoga a favor das compañías.

O XIGANTE DOMUSVI

De capital francés, DomusVi é a maior rede de centros e servizos de atención ás persoas maiores en España e un dos principais operadores europeos. Só en Galicia o ano pasado tiña 29 residencias e outros centros : 6 na provincia de Pontevedra, 13 na Coruña, 5 en Ourense, e outras 5 na provincia de Lugo.  É o gran operador no país, xunto á ourensá Fundación San Rosendo, próxima á Igrexa.

A empresa, que naceu da fusión da galega Geriatros e SARquavitae (os dous maiores operadores nacionais por entón) grazas á compra do un fondo francés , preséntase como a que ofrece "a atención máis especializada a persoas maiores e saúde mental do país" dando empelo a máis de 21.000 persoas e xestionando "máis de 25.000 prazas en 198 residencias de anciáns e de atención diúrna" só en España.

DomusVi atopou un terreo fértil en Galicia para crecer.  Nestes primeiros días do ano xa asegurou a súa presenza en Pontevedra coa residencia Loureiro Crespo, que se situará nos terreos da antiga dependencia da Comandancia da Garda Civil.

Ben o sabe a CEO da compañía en Galicia, a empresaria galega Xosefina Fernández Miguélez, que con motivo de ser galardoada co Premio Galicia Global, sinalou ao sector sociosanitario como "un sector de futuro para o investidor", xa que este ofrece "garantías a longo prazo". 

.

Tan brillante preséntase o futuro que no último exercicio, Geriavi, a filial con sede en Vigo, superou as súas previsións chegando ata os 625 millóns de euros en facturación, un 15% máis do conseguido un ano antes, segundo publica Expansión. Un crecemento que o grupo atribúe á calidade. "Contamos con ICG, que cre que o ebitda nace de dar un servizo de calidade e non ao revés. Os fondos que ata o de agora nos apoiaron tíñano moi claro", afirmou Fernández en referencia á recente entrada dun novo fondo de investimento francés.

Josefina Fernández, CEO de DomusVi, recibindo un premio da Xunta

PREOCUPACIÓN DOS FAMILIARES

Con todo, e a pesar do que reflicten as contas da compañía, o día a día nas residencias  non é tan idílico, vista as protestas sindicais e dalgúns familiares. O familiar dun dos residentes nun centro santiagués de DomusVi narrou a Galiciapress a súa versión a situación alí. Aínda que as denuncias dos sindicatos mostran unha realidade bastante crúa do sector, segundo este afectado "non se achega nin á realidade máis próxima" pois "só dan pinceladas".

"Dopan aos residentes de medicamentos, a comida é pouco nutritiva, sen apenas variedade e hai diferenzas sanguentas entre o menú que reciben os residentes segundo están pola pública ou pola privada en centros mixtos, falta moito persoal e o que hai en moitos casos non está cualificado, o servizo de limpeza non limpa os aseos con suficiente dilixencia e prodúcense moitas infeccións por ese motivo...". Unha interminable lista de queixas, que expón as carencias dunha residencia que, segundo indica, “presume de ser parte da elite”.

Nese contexto, o que máis lle preocupa aos familiares son aspectos como a atención médica ou a limpeza. Nesa residencia con máis de 150 maiores, di que o doutor só está de luns a venres e de 8 horas a 16 horas. “Se pasa algo a partir de aí ou en fin de semana derívanos a Urxencias e que se ocupen eles”. 

Tamén ten queixas sobre  medicación porque “non hai pautas” para fornecela aos residentes. “Igual danlles as pastillas con catro horas de diferenza como llas dan con 14, e fano sinxelamente porque lles resulta máis cómodo”, advirte. "Eu tiven que pelexar para que ao meu familiar désenlle o protector de estómago antes da comida e non despois", sostén o afectado, que aínda que sabe que agora o seu achegado recibe a medicación desa forma, cre que o resto de residentes non teñen o mesmo trato.

Doutra banda, a limpeza tamén é obxecto de crítica por parte das familias. “ Un só limpador para unha planta de 40 habitacións”, expón, á vez que explica que as quendas de limpeza eternízanse. “E logo son os propios traballadores da limpeza os que serven as comidas; desdobran as súas funcións”, engade.

Ademais, tamén advirte que os centros carecen de medios e materiais apropiados para atender aos usuarios. " Venden que teñen camas articuladas para todos e non é así".  Doutra banda, critican a inseguridade na que viven moitos maiores que conviven con "residentes agresivos" ou de "psiquiatría". "Están todos xuntos, convivindo co resto", lamenta.

“PEOR CON DOMUSVI”

Entre esta ladaíña de deficiencias que di presentan os centros, o afectado mostra o seu " preocupación" polo trato que reciben os maiores. Con todo, non todos se preocupan. "Alí sabes a quen van visitar e a quen non...es unha mágoa porque esas persoas moitas veces só necesitan un pouco de afecto, unha palabra amable", razoa o afectado, que entende que o centro perdeu “calidez”.

Coincide cos sindicatos en que  os persoais son curtas e os traballadores teñen unha sobrecarga de traballo extraordinaria. “Algúns están días sen poder gozar dos seus días libres”,di recoñecer a profesionalidade duns traballadores que, no seu maior parte, velan por que os residentes se atopen sempre nas mellores condicións.

Sobre a posibilidade de cambiar ao seu familiar de complexo residencial, lamenta que o traslado traería complicacións no núcleo familiar, porque terían que desprazarse moito máis lonxe. " Ademais teño amigos con familiares noutras residencias e sempre me contan experiencias moi parecidas", lamenta o afectado.

QUEIXAS SOBRE RESIDENCIAS EN RIBADUMIA, VIVEIRO E CANGAS

As asociacións que velan polo correcto coidado dos maiores tamén teñen a súa lupa posta sobre a compañía de capital galo. A asociación ‘Vellez Digna’ demanda un incremento de profesionais pola " sobrecarga de traballo", algo no que coinciden os familiares dos residentes. Esta denuncia incluía ás residencias de DomusVi en Ribadumia, Viveiro e Aldán, en Cangas. Nesta última advertía que os empregados traballaban "dez días consecutivos e non poden beneficiarse dos descansos que lles corresponden". 

As asociacións, á súa vez, reclaman un incremento nos cocientes de persoal-paciente. Así, demandan 4,5 auxiliares por cada dez dependentes e tres por cada dez usuarios autónomos; un traballador social por cada 100 residentes e un enfermeiro por cada 20 (en lugar de o enfermeiro e dous auxiliares por cada 200 residentes que din existe hoxe en día en centros coruñeses durante as quendas de tarde, noite ou fins de semana); un terapeuta ocupacional por cada 40 residentes e que o cociente de médicos, fisioterapeutas, terapeutas psicólogos e pedagogos sexa dun por cada 50 usuarios. Cabe lembrar que DomusVi asegura que cumpre eses cocientes legais.

Pola súa banda, o sindicato de enfermería SATSE tamén alertou de o déficit de enfermeiros e enfermeiras cun cociente “de 0,06 profesionais por cama” (un enfermeiro por cada 109 residentes), o que “non fai posible ofrecer unha atención e coidados coa seguridade e calidade que as persoas maiores merécense”.

Protesta dos empregados de DomusVi

Cos cocientes actuais, CIG e UXT non dubidaron en cualificar a situación actual dos traballadores de " escravitude" con "quendas anuais de servizos mínimos" e que a xestión de persoal que realiza a Consellería de Política Social é "deficiente". Os sindicatos sinalan que a día de hoxe é difícil atopar persoal cualificado que acepte traballar nas residencias, que non se cobren as ausencias porque segundo denuncian "existen dificultades na Consellería de Política Social para atopar substitutos nas listas de contratación temporal, especialmente nas categorías de médico ou enfermería".

Ademais, os traballadores denuncian que non se lles retribúen o traballo en domingos e festivos, mentres que desde a CIG destacan a "alta sinistralidade laboral do sector", que conta coas taxas de baixa por incapacidade laboral "máis altas" dos servizos públicos. Por isto, nos últimos meses sucedéronse  mobilizacións por parte do persoal para reclamar o cumprimento do convenio do sector, unhas reivindicacións que contaron co apoio de plataformas como ASFAREBA, 'Vellez Digna' ou o movemento dos pensionistas MODEPEN.