Se ningún hospital comarcal galego chega aos 600 partos ao ano, por que Verín é o único sen pediatras en persoal?

A medida aplicada o Verín podería ser extensible aos hospitais de Barco de Valdeorras, Monforte, Burela, Cee, Barbanza e O Salnés correrán a mesma sorte, como advertiu no seu día 'Batas Brancas’. Á súa vez, Feijóo supedita a reapertura do servizo a cubrir as prazas convocadas en pediatría.

E mentres todo isto sucede, os partos seguen sendo noticia en Verín, pero non pola súa ausencia, ata o punto de que os médicos tiveron que atender un parto de urxencia, aínda que pouco despois o bebé foi separado da súa nai e trasladado ao CHUO.

Hospital comarcal de Verín

Garantir a seguridade das nais e dos bebés: é o argumento basee co que a Consellería de Sanidade xustifica o paso de pechar o paritorio do Hospital de Verín (Ourense) e o que, á súa vez, esgrimen os detractores desta decisión, que defenden as vantaxes da atención de proximidade e alertan dos riscos de someter a unha embarazada a piques de dar a luz a desprazamentos de "unha hora ou máis en coche".

Ás portas dun pleno no que volverá cobrar protagonismo o último conflito na sanidade galega, o presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo, anunciou esta semana que se analizará a reapertura do paritorio se se dan dúas premisas: lógranse cubrir as dúas prazas de pediatría (que quedaran desertas e volvéronse a convocar) e os profesionais sanitarios recoméndano.

Persoal do hospital comarcal ve "unha certa reconsideración" na postura da Xunta, aínda que temen que só se trate "dun movemento político para acougar a situación", xa que o conflito roza a Feijóo a un ano das autonómicas. En todo caso, unha portavoz das matronas consultada por Europa Press avanza que se están expondo impulsar unha campaña para atraer pediatras e tentar que se cubran as prazas para que o Executivo autonómico "non teña escusas".

Pola súa banda, fontes de Sanidade consultadas por Europa Press apuntan que a vontade sempre é "achegar os servizos aos cidadáns", polo que todas as decisións están "en permanente reconsideración". Pero "a última palabra" é e será "dos técnicos".

Feijóo deixou a porta aberta á reapertura do servizo

Non en balde, as mesmas fontes inciden en que máis importante que a proximidade é que os cidadáns, con independencia de onde vivan, teñan acceso aos servizos sanitarios "coa mesma calidade e seguridade". Xinecólogos e matronas de Verín ven cuestionada a súa profesionalidade, aínda que Sanidade rexeita este extremo.

Os PARTOS NOS COMARCAIS

Así, o conflito foi evolucionando nas últimas semanas e revelouse como unha cuestión poliédrica que non se sustenta nun só argumento a pesar de que ao principio se puxo o foco case de forma exclusiva na caída do número de partos na comarca e apuntouse á perda de práctica clínica.

Segundo datos facilitados por Sanidade, en todos os centros sanitarios que dependen do Servizo Galego de Saúde computáronse no ano 2018 (último exercicio pechado) un total de 14.291 partos, dos que 1.715 (un 12 por cento) producíronse nos sete hospitais comarcais --Cee, Monforte, Burela, valdeorras, Verín, O Salnés e O Barbanza--.

Ningún dos hospitais comarcais da comunidade alcanza os 600 partos anuais que figuran nas recomendacións das guías ás que aluden tanto a Xunta como a Sociedade Galega de Pediatría como criterio óptimo para dotar a un centro comarcal de unidade neonatal. De feito, a media anual de partos nos comarcais non chega aos 300 partos e só tres dos sete que hai, individualmente, supéranos.

En concreto, se se analizan as cifras de 2018, o Hospital do Salnés computou o maior número de partos (457), seguido polo Hospital da Mariña (348) e o Hospital de O Barbanza (315). Por baixo dos 300 nacementos estiveron o Hospital de Monforte (208), o de Cee (176), o de Valdeorras (122) e, en último lugar, o de Verín (89).

Atendendo aos datos do Instituto Galego de Estatística (IGE) sobre nacementos, nos concellos da área de influencia do Hospital de Verín nunca se alcanzou nin de lonxe os 600 partos anuais, nin sequera os 300, desde a inauguración do centro no ano 1994.

A ATENCIÓN PEDIÁTRICA, ELEMENTO DIFERENCIAL

Entón, por que se manteñen as maternidades dos hospitais comarcais? Fuentes de Sanidade consultadas por Europa Press inciden en que o número de partos non é a única variable a ter en conta no obxectivo último de garantir a seguridade neonatal, pero subliñan que, en todo caso, a caída de nacementos na área de influencia de Verín é moito máis abrupta que no resto e está por baixo de cen. "É unha decisión técnica que recomendaron os obstetras e pediatras da área", insisten.

Pero non hai unanimidade entre os profesionais. E é que, se a Xunta escúdase no documento asinado polos xinecólogos e pediatras da área ourensá e a Sociedade Galega de Pediatría avalou esta decisión, matronas e xinecólogos do propio centro verinés están en contra e sumaron adeptos á súa postura, tales como profesionais doutros hospitais comarcais e mesmo o presidente da Sociedade Galega de Xinecoloxía.

A Sociedade Galega de Pediatría (Sopega) emitiu no seu día un comunicado, asinado polo seu presidente, José Ramón Fernández Lorenzo, no que repasaba as recomendacións "de mínimos" publicadas pola Sociedade Española de Pediatría e, especificamente, a Sociedade Española de Neonatología ideais para unha unidade neonatal 'nivel I', a que correspondería a un hospital comarcal.

E efectivamente, recolle que, segundo os niveis asistenciais de atención hospitalaria ao parto, "parece prudente" non dotar de maternidade a hospitais que non teñan unha área poboacional que xere unha demanda superior aos 600 partos ao ano. Iso si, coa excepción de que "razóns de tempos de desprazamento ou accesibilidade" aconsellen que si a haxa.

Pero alude a outros requisitos, entre eles que "todas as unidades terán un médico responsable da unidade neonatal" e que o médico responsable da asistencia ao recentemente nado "deberá posuír o título de especialista en pediatría e as súas áreas específicas". Tamén que a unidade "deberá asegurar a asistencia durante as 24 horas do día e os sete días da semana".

A cuarta recomendación é que, nun parto sen factores de risco ou nunha cesárea a termo, debe existir "como persoal mínimo" para atender ao recentemente nacido unha persoa física "adestrada en reanimación neonatal inicial" e unha persoa localizable (de presenza inmediata) "adestrada en reanimación neonatal completa".

Salvo Verín, todos os hospitais comarcais contan con polo menos un pediatra

Así as cousas, Sanidade, á marxe de lembrar que os partos de risco xa se atendían no hospital de referencia, en Ourense, admite que a falta de pediatras é outro elemento diferencial. E é que o de Verín é o único hospital comarcal que non ten pediatras en persoal.

No Barco hai un pediatra en persoal e outra praza vacante que se convocou no seu momento e non se cubriu. Están a ir pediatras desde Ourense a cubrir as gardas. Mentres, no Salnés hai cinco pediatras; no Barbanza, catro; en Monforte, outros catro; en Burela, cinco; e en Cee, catro. Baixas ou vacacións cóbrense con desprazamentos desde o hospital de referencia.

"HAI VÍAS DE SOLUCIÓN"

Aínda que primeiro apuntouse "á pericia", tanto as matronas como os xinecólogos do hospital comarcal --co xefe de servizo, Javier Castrillo, á fronte-- cren que a falta de pediatras e "os problemas de xestión" que ocasiona a Sanidade cubrir as gardas están "entre as claves" dunha decisión que ven "política". Sanidade replica que as gardas do Barco tamén se cobren con desprazamentos e "non hai ningún problema".

Pero unha portavoz das matronas lembrou a Europa Press que a Xustiza reprobou no seu día o sistema de gardas de pediatría que funcionaba no Barco. E, xunto con Castrillo, apuntan que o servizo "queríase pechar desde hai anos". Como exemplo, sinalan ás dúas prazas convocadas en xuño despois de que se xubilase o último pediatra vinculado ao hospital. "Quedaron desertas, é certo, pero houbo quen nin se decatou desas interinidades", sinalou Castrillo.