Plantar máis árbores autóctonas é máis barato e eficaz que gastar en apagar incendios, conclúen os expertos

Como podemos evitar que o monte galego arda tanto todos os anos? Os expertos seleccionados polo Parlamento propoñen medidas de prevención e reformar dunha vez as brigadas municipais, con pouca formación e foco de caciquismo, entre outras medidas

O grupo de expertos sobre incendios forestais elixido polo Parlamento galego publicaron este mércores as conclusións do seu informe, no que inclúen receitas como: un novo modelo de brigadas municipais que pase pola súa profesionalización; remodelar o servizo de prevención e extinción co reforzo na zona sur na que hai máis incendios; incrementar a coordinación entre administracións; recuperar os avións de carga en terra; así como potenciar a vixilancia disuasoria co uso de grupos de voluntarios.

O coordinador deste grupo de expertos -creado tras a recomendacións da comisión de estudo por mor da vaga de lumes de outubro de 2017-, Manuel Francisco Gutiérrez, expuxo unha batería de propostas despois de meses de traballo, nunha intervención na que valorou a consecución dun documento de "consenso" a pesar das discrepancias que poidan existir entre os sete compoñentes. "Estas solucións deben ser dinámicas no tempo como a propia evolución dos lumes", afirma.

BRIGADISTAS CON FORMACIÓN E EMPREGO ESTABLE
Unha das cuestións sobre as que se chamou a atención é a necesidade de primar o servizo público profesionalizado, completado con empresas públicas como "reforzo" á estrutura fundamental.

Aquí se aposta por unha carreira profesional "motivadora", dar "estabilidade", a formación con uso de simulacros, a especialización, selección homologada por Medio Rural para "todo o persoal", así como a cobertura das necesidades "urxentes" de medios materiais.

A creación dunha nova estrutura con prazas de técnicos e axentes especialistas en grandes incendios forestais, novos protocolos entre distritos e provincias, así como unha maior coordinación no mando único son outros puntos centrais.

FUTURO DAS BRIGADAS MUNICIPAIS
Fronte aos incendios "cada vez máis grandes" e unha propagación a velocidade "rapídisima", os expertos emprazan a que as 140 brigadas da Xunta -fixas e fixas descontinuas-- pasen de sete a cinco compoñentes, o que daría así 210, co obxectivo de ter unha "adecuada cobertura territorial". Ademais, coas 137 de reforzo de campaña -persoal fixo descontinuo de seis meses-- serían un total de 347, segundo o informe.

A isto débense sumar a remodelación das brigadas municipais, nas que debe haber un "reforzo" da profesionalidade. Para este motivo, Gutiérrez considera que "a única maneira de resolver deficiencias" pasa por unha colaboración con Seaga para cubrir postos técnicos e vacantes.

Así, se empraza á contratación de 250 brigadas municipais profesionais de reforzo, onde haxa un sistema de selección "idéntico" ao da Xunta, cunha nova proba de acceso máis rigorosa. Todas elas dotadas con motobombas, para o que se crearán postos de condutores. O obxectivo é que se dediquen a tarefas de vixilancia e prevención, así como extinción en lumes de "baixa intensidade".

Con todo, os expertos recoñecen que, ante o "elevado custo", as administracións locais tamén deben poñer do seu parte. De tal forma, vai depender de se municipios van aceptar os cambios e o investimento que implica.

RECEITAS PARA O SECTOR FORESTAL

Sobre os incendios de interface urbano-forestal, Gutiérrez avisa do seu incremento nas próximas décadas cun "maior risco" no sur de Galicia, nas provincias de Ourense e Pontevedra.

Aumentar as caducifolias e frondosas autóctonas e as plantacións en mosaico nas zonas de interface axuda a "frear" o lume nos lugares "máis vulnerables". E é que defende que "cambiar a estrutura forestal a medio e longo prazo" é "mais rendible" que investir en extinción.

Bosque de carballos en Galicia | JVAZQUEZ59  CC BY-NC-ND 2.0 

Ourense rexistra na última década o 41% dos lumes galegos e o 59% da superficie queimada, pero só conta co 31% das brigadas existentes, por iso avógase por unha "redistribución territorial" para que coas incorporacións póidase alcanzar o 43% do persoal nesa provincia, á vez que tamén haxa un incremento do peso en Pontevedra.

LOXÍSTICA E MEDIOS
Entre outros puntos, estes especialistas referíronse ás melloras en loxística e medios. Reclaman recuperar os avións de carga en terra, unha nova base no sur -aínda que valoran a recente reapertura da existente en Beariz (Ourense)--, así como aumentar os helicópteros de tipo medio.

Tamén emprazan a recuperar as brigadas de vixilancia móbil da Xunta ata unhas 70, que se completen con 100 grupos de voluntarios que axuden á disuasión con veciños e propietarios comunais. Proponse dotalos de vehículos todoterreos.

Entre outros medios humanos, pídese o reforzo con dous técnicos nos distritos máis afectados. Así mesmo, chámase a repoñer a 50 emisoristas e 203 vixiantes "desaparecidos", debido a que hai "moitas casetas pechadas".

Requiren unha ampliación de servizos de reténs en número e duración, con maquinaria pesada de extinción "prioritaria", así como a incorporación dun catálogo de medios locais.

Outras medidas son: que os servizos de extinción fagan queimas controladas; a participación de bombeiros urbanos en apoio a incendios forestais; a creación dun catálogo de lumes con patróns de propagación similar; integración de números de emerxencia no 112 -sinalan o baixo uso do 085 na provincia de Ourense--; así como unha maior concienciación con medidas educativas. "Fronte ao lume, cultura", sentenza Manuel Francisco Gutiérrez.

EXPERTOS
O grupo de expertos está coordinado polo xefe do servizo provincial de loita contra o lume de Pontevedra, Manuel Francisco Gutiérrez. Ademais, forman parte del o xefe do servizo provincial de incendios forestais da Coruña, Guillermo Acebal; o xerente do consorcio provincial da Coruña, José Luis Barca; e o profesor de Enxeñería Agroforestal da Universidade de Córdoba, Francisco Rodríguez e Silva, os tres a proposta do PP.

Tamén están o enxeñeiro de montes e investigador Javier Bruna, proposto no seu momento por En Marea; o enxeñeiro de montes Xosé Benito Reza, a proposta socialista; e o profesor e exdirector xeral de Montes Alberte Blanco, incorporado a pedimento do BNG.

FELICITACIÓNS DOS GRUPOS
Todos os grupos do Parlamento mostraron a súa felicitación por este traballo. Moisés Blanco (PP) ve "moi importante" que se poida ir cara a un modelo de brigadas municipais que "quede a criterios técnicos e non municipais". Volveu a apelar a un "gran acordo de país" ante un problema que "non se arranxa nun ano nin nunha lexislatura".

Mentres, o socialista José Manuel Pérez Seco referiuse ao "baixo índice" de resolución de incendios, nunha intervención na que criticou cuestións como a falta de información da Xunta en incendios á cidadanía.

Antón Sánchez (Grupo Común da Esquerda) avisou de que están "enganados" se cren que un informe "bo e rigoroso como este" vai cumprir, cunha Xunta "que fixo constantemente o contrario do que dicían os expertos". Con todo, valora que "se dá a volta" ás brigadas municipais do modelo de falta de profesionalidade que "propuxo o goberno o PP".

Pola súa banda, Xosé Luís Rivas (BNG) agradece que estes expertos dean "voz" ao que era un "clamor" do servizo de extinción; á vez que Davide Rodríguez (Grupo Mixto) opina que "se este documento chégase a aplicar ao 100% o problema endémico de incendios seguramente desapareza ou se reduza moito".