Xuíces decididos a colgar a toga e ir á folga: "Bolaños pretende acabar coas asociacións xudiciais"

Xullo arrincará en España cos xuíces colgando os seus togas, non pola calor, senón contra as reformas que trata de impulsar o Goberno de España. Con tres días de folga e unha mobilización este sábado 28 de xuño ante o Tribunal Supremo, xuíces e fiscais, convocados pola Asociación Profesional da Magistratura (APM), a Asociación Xudicial Francisco de Vitoria (AJFV), o Foro Xudicial Independente (FJI), a Asociación de Fiscais (AF) e a Asociación Profesional e Independente de Fiscais (APIF), secundarán os paros que parecen inamovibles despois dos últimos intentos para achegar posturas cun Ministerio de Xustiza que parece cercado no seu intento, asegura o ministro Félix Bolaños, por "fortalece e garante a independencia do Poder Xudicial", algo no que non coinciden moitos maxistrados.

"BOLAÑOS SEMPRE MOSTROU HOSTILIDADE"

Precisamente o presidente en Galicia da Asociación Profesional da Magistratura e membro da Sala de Goberno do TSXG desde 2019, José Luís Deaño, entende que eses dous proxectos de lei para modificar o acceso ás carreiras de xuíces e fiscais e para adaptar a Fiscalía ao futuro cambio que deixará en mans dos fiscais as investigacións penais son a pinga que colma o vaso nun momento especialmente delicado para o ministro de Xustiza, Bolaños, que mostrou “máximo respecto á folga”, pero dixo que os motivos da mesma eran “discutibles”. 

“Non nos sorprenden as palabras de Bolaños”, admite Deaño dun ministro que “sempre mostra hostilidade cara a calquera proposta que lle vén desde a carreira xudicial”. “A min gustaríame saber en que fortalece á carreira xudicial, por exemplo, a modificación que propuxo o sistema de elección das salas de goberno, no que limita o exercicio do dereito a voto por parte dos integrantes da carreira xudicial”, cuestiona o xuíz, que tamén fai mención á creación da Comisión de Ética Xudicial “na que, a partir de agora, o que pretende é introducir dentro dela xente do mundo da ética e da filosofía nomeados, evidentemente, polo Poder Político, coa intención de marcar as directrices de como deben comportar os xuíces”. 

Ante esas posibles inxerencias, desde a Asociación Profesional da Magistratura non se pechan en banda á totalidade das propostas, como as bolsas para os opositores, unha medida que consideran positiva, aínda que non así a decisión de “rebaixar o nivel de esixencia” nas probas de acceso a “un dos poderes do Estado”.

UNHA LEI DE 1985

A fin de atopar un punto de encontro á hora de establecer un diálogo para debater e pactar a reforma, a Asociación Profesional da Magistratura propuxo encontros “a todos os grupos parlamentarios” e mantivo reunións con representantes do PSOE e do PP, as forzas con máis deputados. Con todo, son pesimistas ao entender que no Ministerio hai “unha cerrazón total a negociar calquera tipo de reforma”.

“Estamos a falar dunha lei que é o elemento fundamental en canto ao fundamento dun dos tres poderes do Estado e o ministerio decidiu tramitala por vía de urxencia, o cal parece un contrasenso. Nós avogamos porque si hai que reformar a lei orgánica do Poder Xudicial, o cal pode ser nalgúns aspectos razoable. Estamos a falar dunha lei de 1985. En todo caso, ten que ser a través dun procedemento sosegado, sabendo que é o que se quere, sabendo onde quérese ir e, sobre todo, tendo en conta tamén a opinión dos diferentes operadores xurídicos e sobre todo da carreira xudicial”, estima Deaño.

Desde fóra, a pregunta que se fai a maioría é si é necesaria acometer esta reforma ou si responde a un interese político, pois a percepción xeral é que en España existe unha liñaxe de xuíces e fiscais, con familias de maxistrados e xuristas como únicas capaces de poder acceder a unhas oposicións ao alcance dunha elite. Deaño rexeita de pleno esa tese e asegura que é “un bulo enorme e interesado, como moitos que circulan por este país” e que, interpreta, “tentouse transmitir desde certos sectores políticos coa intención de desacreditarnos”.

“A realidade é que a gran maioría non é que non teñan xa familiares xuíces, é que nin sequera teñen familiares que teñan que ver co mundo do dereito e proveñen dos máis diferentes estratos sociais”, subliña, á vez que expón o seu caso, pois os seus pais tiñan profesións fóra do ámbito xurídico. “Quen se pasa encerrado na súa casa cinco anos estudando dez horas ao día cando pertence a unha elite económica?”, pregúntase, apostilando que a inmensa maioría dos xuíces “son xente nada xa en democracia”.

Si concede as dificultades para poder estudar e concuerda en que “estudar é moi difícil e practicamente imposible cun traballo”, polo que reitera o seu compromiso a apoiar unha medida como a de conceder bolsas e axudas aos opositores, algo que, recalcan desde a asociación, “non é unha novidade”, xa que outros gobernos xa tiveron esta clase de iniciativas. 

A "MALA PRENSA" DA XUSTIZA

Talvez os bulos e as ideas falsas que se teñen sobre xuíces e fiscais responden, en gran medida, aos moitos titulares que ocupou a Xustiza e os seus protagonistas nos últimos anos, desde as negociacións para renovar o Consello Xeral do Poder Xudicial até o alcance mediático dalgúns maxistrados, como o xuíz Peiteado, que onte mesmo pediu a imputación do mesmo Bolaños polo Tribunal Supremo. 

Deaño non esconde que o traballo de moitos xuíces esperta “interese informativo” polos “aspectos sensibles que teñen que xestionar no seu traballo”. As mobilizacións, en cambio, responden á necesidade de defender as dúas carreiras ante propostas “lesivas” e o medo a que se rebaixe o nivel de esixencia nas probas, algo que debilitaría o sistema. 

“En novembro de 2024 houbo unhas eleccións ás salas de goberno de toda España onde todos os xuíces puideron votar libremente e o resultado ao Goberno actual non lle gustou. Por iso o que pretende é prohibir o dereito a que nós poidamos votar desta forma, a ver si o sistema para as composicións das novas salas de goberno resulta máis aceptables para eles”, razoa o xuíz, que censura as “críticas atroces a certos compañeiros sen o máis mínimo sustento xurídico; o mundo do dereito é un mundo moi técnico e un debe saber do que fala, ter uns mínimos coñecementos xurídicos”. 

A continuación, Deaño aposta por que as críticas sexan sempre “construtivas” e non “destrutivas e sen o máis mínimo rigor”, como veñen facendo “numerosos sectores políticos e medios con ataques persoais, directo e intolerables a compañeiros cos que se pretende enganar á poboación e desprestixiar ao xuíz para salvar a cara á persoa investigada”. 

"PRETENDEN ACABAR COAS ASOCIACIÓNS XUDICIAIS"

Os paros dos días 1, 2 e 3 de xullo seguen en pé e a convocatoria debería ser unha chamada de atención ao Goberno para, polo menos, abrir a reformular propostas como a proba escrita anónima, que desde a Asociación Profesional da Magistratura lembran que se retirou no pasado por ser “dunha valoración moito máis subxectiva e susceptible de filtración” e que en ningún caso debería substituír a un dos dous exames orais pois “dan unha garantía dun coñecemento profundo, dunha capacidade do aspirante de expresar en público, nada menos que dentro do Tribunal Supremo e ante unha sala composta por sete membros”, ou a de prohibir o financiamento privado de asociacións, unha idea que Deaño interpreta como un intento de tratar de cernar a un colectivo que “non se pode sindicar”. 

“O único que podemos é pertencer a asociacións profesionais que, entre outras funcións, teñen a defensa dos nosos dereitos laborais, que tamén os temos”, esgrime Deaño, que pon como exemplo a “extenuante xornada laborais” que enfrontan ou o feito de non cobrar horas extra.

“Si, por unha banda, xa se nos reduciu as axudas públicas que había, si, doutra banda, preténdese descargar totalmente ás asociacións xudiciais en canto ás eleccións en sala de Goberno, que son outra vía de financiamento, e, en terceiro lugar, a través dos representantes que sosteñen estes organismos e prohíbese calquera tipo de colaboración privada, o que se está pretendendo é acabar coas asociacións xudiciais”, asevera, razoando que “os xuíces unidos son un colectivo máis forte que cada un polo seu lado”. 

Esa unión provocará unha parálise practicamente total en xulgados que aínda hoxe arrastran as consecuencias da folga dos LAJ ou da folga indefinida que manteñen os avogados da quenda de oficio. A consecuencia inmediata é que, se como parece chégase ao extremo de celebrar os paros, o embotellamento das causas será aínda maior. “Vai provocar a suspensión de todos os xuízos que teñan sinalados durante eses tres días”, advirte Deaño, que confía en que o ministerio poida dar o seu brazo a torcer para “escoitar e negociar unha Lei Orgánica do Poder Xudicial pola vía do trámite ordinario”.

Máis aló do 3 de xullo o panorama que se abre é unha gran incógnita. “A posibilidade que continúe a folga está aí. A vez como se desenvolve e si hai unha vontade negociadora”, avanza Deaño, que pon o foco no extraordinario do caso, pois, “os xuíces non somos moi dados a este tipo de actuacións”. “Se o facemos agora, é porque consideramos que a reforma é enormemente prexudicial para a carreira xudicial e para o servizo público da administración de xustiza. Se non, non chegariamos a esta situación”, gabia.