Lobos: por que non son os axentes medioambientais os que realizan as batidas?

Ao quedar fóra do catálobo LESPRE non foron poucos os que suspiraron tranquilos ante unha acción considerada “contraria aos intereses de gandeiros e agricultores”. Por mor desta decisión, os e as analistas tanto políticas como medioambientais viron en que bando están as diferentes posicións respecto da caza do lobo. A dereita situouse contra a inclusión no LESPRE mentres que os grupos de esquerda, sobre todo aqueles que dan apoio ao goberno de Pedro Sánchez buscaban protexer ao cánido a pesar das protestas de gandeiros e agricultores. De todos os xeitos, mentres que en numerosas ocasións díxose que o lobo é o principal inimigo da gandaría en extensivo (a non estabulada), tamén existen voces sinalando que a presenza da depredador axuda a manter baixo control outros “inimigos” da gandaría e agricultura como é o xabaril e como son os cérvidos e outros animais precisamente vectores de transmisión de enfermidades perigosas para o gando. Con todo, unha pregunta que xorde é: quen debe realizar as batidas? É dicir: quen debería matar o lobo? Por unha banda están as asociacións de cazadores, moitos deles coñecedores do terreo pero tamén están os axentes ambientais quen, ademais de coñecer o terreo, tamén teñen coñecementos sobre o comportamento do lobo e outras especies que, no seu momento, pode servir mellor ao control do cánido salvaxe.

CAZADORES Ou AXENTES MEDIOAMBIENTAIS?

Jacobo Feijóo, membro de Unións Agrarias (#UUAA) responde: “dá igual que o gato sexa branco ou negro, o caso é que cace ratos”. A parte da frase atribuída a Deng Xiaoping, Jacobo Feijóo quere deixar claro que a batida “é unha ferramenta, non a única, para manter íntegra a cabana gandeira en extensivo”. 

A Asociación Profesional de Axentes Forestais e Medioambientais de Galicia (APRAFOGA) non ve moi clara a súa actuación en batidas contra o lobo. Con todo, consideran que este tipo de actuacións poden resultar contraproducentes no caso de que o exemplar abatido sexa un macho ou unha femia alfa. Segundo APRAFOGA, os lobos son animais moi jerarquicos e si sucede o sinalado, a manda se desorientaría e non seguiría os pasos do macho dominante, o cal adoita sinalar a presa. 
 

É por iso que desde APRAFOGA consideran que, en caso de ser necesario, sexan profesionais do servizo de Medio porque eles e elas son quen mellor saben cal é o exemplar problemático. De non realizar así, os exemplares sobreviventes non só atacarán a presas salvaxes senón que se lanzarían a animais máis vulnerables como son poldros, tenreiros, ovellas e cabras en extensivo. E aínda así, non existe certeza ao 100% de que sexan lobos os que maten ao gando. 

As fontes de APRAFOGA sinalan que unha inspección ocular sobre o terreo non pode determinar por si soa si foi ataque de lobo ou doutro cánido. Sería necesario un exame xenético para determinar que depredador matou ao animal que pastaba no lugar. 

E aínda que a caza do lobo sempre foi polémica, as sociedades de cazadores sempre argumentaron a necesidade de regular a poboación de lobos para minimizar os danos ao gando e equilibrar os ecosistemas cinexéticos. Nese sentido, cazadores e gandeiros defenden que a presenza crecente do lobo supón un risco para a gandaría extensiva e para outras especies cinexéticas de interese. É por iso que esta práctica se quere presentar como unha ferramenta de xestión especialmente en rexións onde os ataques ao gando aumentaron.

INTERESES CINEXÉTICOS?

A caza ten o seu parte de negocio, non o negan nin os cazadores, mesmo lla sinala como elemento que permite fixar poboación no rural. De todos os xeitos, non foron poucas as polémicas ao redor de que sexan as cuadrillas de cazadores quen leven adiante as batidas. Por que? Porque algunhas asociacións sinalaron intereses económicos detrás da caza.

Nas Reservas Rexionais de Caza de Castela e León, por exemplo, a caza do lobo chegou a alcanzar prezos elevados, superando os 7.500 euros por exemplar abatido, o que supuña unha fonte de ingresos para os cotos e para a economía local. Ademais, a participación en batidas e a obtención de trofeos de lobo son actividades valoradas socialmente dentro dos círculos cinexéticos. “Só pola satisfacción de matar a un lobo” sinalan axentes medioambientais.
 

É por iso que apareceron acusacións contra sociedades de cazadores acusándoas de exercer unha presión significativa para evitar a protección total do lobo. Os argumentos van desde prexudica aos seus intereses e agrava o conflito co sector gandeiro. A recente decisión de permitir de novo a caza do lobo ao norte do Douro, tras tres anos de protección, reflicte, para os contrarios á actividade cingética, a influencia dos cazadores para incidir na política ambiental. A medida foi presentada como unha vitoria para os intereses económicos da caza e a gandaría, aínda que foi criticada por organizacións conservacionistas e parte da comunidade científica.

Sobre o aumento ou non da poboación do lobo en Galicia, os datos non poden dar cifras seguras ao 100%. O censo de lobos de 2021 en territorio galego foi o resultado de dous anos de traballo. Por outra banda, segundo APRAFOGA, non existen datos que confirmen un aumento realmente notable da poboación destes cánidos salvaxes en Galicia, os cálculos falan que en dez anos puideron crear como moito tres novas mandas. 
 

Aínda que Jacobo Feijóo sinala que o número de lobos en territorio galego non reflicte a súa decadencia en canto a número de exemplares, o certo é que profesionais do servizo de Medio Ambiente non dan por concluíntes os números achegados pola Administración autonómica.