Galicia, no vagón de cola en psicólogos a pesar de que todos os anos se gradúan case 400

A comunidade galega conta con 67,14 profesionais por cada 100.000 habitantes, segundo datos do Instituto Nacional de Estatística (#INE) publicados onte. 

A cifra galega está moi por baixo da media nacional (87,75). Esta brecha sitúa á autonomía entre as que menos recursos especializados en saúde mental ofrecen á súa poboación. 

Mentres Madrid (187,35) ou o País Vasco (113,88) lideran a clasificación, Galicia sitúase no grupo de comunidades con menor acceso relativo a psicólogos colexiados non xubilados.  

A desigual distribución territorial evidencia un desafío na planificación sanitaria, especialmente en zonas rurais, onde a atención psicolóxica é aínda máis limitada. 

Por exemplo, o Hospital Provincial de Pontevedra, xunto aos centros de saúde de Lérez, A Parda, Mollavao e a Unidade de Saúde Mental de Vilagarcía, suman só 12 psicólogos clínicos para atender a unha poboación de aproximadamente 300.000 persoas

As listas de espera para acceder a unha consulta psicolóxica no sistema público son alarmantes. Segundo denuncia o Colexio Oficial de Psicoloxía de Galicia, algúns adultos tiveron que esperar até un ano para recibir unha primeira valoración.

Ante a presión social e profesional, a Xunta anunciou un novo plan de saúde mental, que pretende incorporar as achegas dos profesionais do sector. O presidente da Xunta, Alfonso Rueda, adiantou a contratación de 14 novos psicólogos para Atención Primaria en 2025, co obxectivo de chegar a 21 profesionais neste ámbito a final de ano e a 50 en 2030.

Con todo, estas medidas son consideradas insuficientes polos profesionais e a oposición. Ana Pontón, líder do BNG, criticou que só se executou o 60% dos 83 millóns anunciados para o plan e propón duplicar o número de psicólogos en Primaria, ademais de crear unidades especializadas en saúde mental infantojuvenil. Foi o Consello de Contas quen primeiro detectou que se deixou diñeiro sen gastar.

A demanda crecente choca coa escaseza de profesionais
 

A pandemia marcou un punto de inflexión na conciencia social sobre a saúde mental. En Galicia, as consultas de psicoloxía no sistema público creceron un 46% nos últimos cinco anos, con 477.471 persoas atendidas en 2024, o que representa o 17,5% da poboación galega.   Expertos e asociacións levan anos alertando sobre o aumento de casos de ansiedade, depresión e outros trastornos mentais, agudizados tras a pandemia.

A sociedade galega é consciente da insuficiencia de recursos para a saúde mental. Unha enquisa recente mostra que o 81,9% dos galegos cre que a sociedade non está preparada para apoiar ás persoas con problemas mentais, e o 54,2% considera que a saúde mental dos mozos segue sendo tabú.

Ademais, Galicia lidera  os suicidios o consumo de antidepresivos e ansiolíticos en España. Esta dependencia débese, en gran medida, á falta de acceso a tratamentos psicolóxicos.

 O Colexio de Psicolosía tamén reclama un cambio de modelo, apostando por unha atención máis accesible e preventiva, con psicólogos en Atención Primaria e en centros educativos. Actualmente, os centros públicos non contan con psicólogos nos seus persoais, e os departamentos de orientación adoitan estar cubertos por pedagogos ou profesores, o que limita a intervención temperá en problemas de saúde mental en nenos e adolescentes.

A saturación do sistema público ha disparado a demanda na sanidade privada, que acapara o 75% dos hospitais de saúde mental en Galicia e o 58% dos recursos. Isto levou a un aumento do 27% no número de psicólogos colexiados desde a pandemia, alcanzando os 3.916 en 2025, moitos deles procedentes de países estranxeiros.

En Galicia, as universidades públicas que ofrecen o Grao en Psicoloxía son a Universidade de Santiago de Compostela (#USC) e a Universidade dá Coruña (UDC). A USC ofrece 150 prazas anuais para o Grao en Psicoloxía . A UDC tamén ofrece 150 prazas anuais para o Grao en Psicoloxía.

A UVigo non ofrece o Grao en Psicoloxía en modalidade presencial. Con todo, moitos estudantes da zona optan por matricular na UNED, que ofrece esta titulación a distancia cun custo de matrícula dun mil euros por ano. No curso 2024-2025, a aula universitaria da UNED en Vigo rexistrou 405 matriculados no Grao en Psicoloxía, o que representa máis do 30% do total de estudantes nesa sede . Dado que a duración do grao é de 4 anos, pódese estimar que ao redor de 100 estudantes poderían graduarse anualmente nesta modalidade.

Sumando as estimacións anteriores, pódese calcular que aproximadamente entre 340 e 380 estudantes se gradúan anualmente en Psicoloxía nas universidades públicas de Santiago, A Coruña e na modalidade a distancia da UNED en Vigo. Ademais, a universidade de Abanca incorporou recentemente o grao de psicoloxía, aínda que non haberá graduados nos próximos anos.