Morre o pai da pediatría moderna en Galicia, o doutor José Peña Guitián

O Colexio Oficial de Médicos dá Coruña informou este mércores de que a profesión se espertou nesta xornada coa noticia do falecemento do profesor José Peña Guitián, "referente da pediatría española e europea".

O profesor Pena naceu en Armillán, no municipio de Láncara (Lugo), en 1926, no seo dunha familia humilde --adoitaba lembrar que no medio rural no que naceu non había "nin luz eléctrica nin estradas, pero si alegría e felicidade"-- e converteuse nun dos referentes do medicamento galego.

Catedrático da Universidade de Santiago de Compostela, foi unha autoridade de referencia internacional na súa especialidade, onde creou escola.

Pola excelencia da súa traxectoria e a súa implicación na atención aos pacientes, José Peña Guitián recibiu en 2012 a Medalla de Ouro e Brillantes do Colexio Oficial de Médicos da Provincia da Coruña, a máxima condecoración que outorga a institución.

Ademais, entre os seus numerosos recoñecementos atópanse tamén a Gran Cruz da Orde Civil de Sanidade e a Medalla Castelao da Xunta de Galicia.

Entre os seus miles de discípulos atópase Rosaura Leis, catedrática de Pediatría da USC e vogal da Xunta Directiva do Colexio Oficial de Médicos da Provincia da Coruña. "Foi unha fortuna haberlle coñecido, gozado dos seus ensinos e compartido tantos bos momentos e anécdotas", asegura.

PESAR DE RUEDA 
Entre as voces que lamentaron o seu pesar está a do presidente da Xunta, Alfonso Rueda, quen transmitiu a través de redes sociais "un abrazo á súa familia e amigos, e a todos aqueles con os que compartiu a súa sabedoría".

"Sinto tristeza polo falecemento do doutor José Peña Guitián, un dos maiores impulsores da pediatría en Galicia, que contribuíu a proxectarnos a nivel internacional", resolveu. 

Traxectoria do doutor Pena Guitián

José Peña Guitián, falecido o 2 de abril de 2025 aos 98 anos, foi unha figura emblemática no medicamento español, especialmente no campo da pediatría en Galicia. A súa traxectoria, marcada pola excelencia académica, a innovación clínica e o liderado institucional, merece unha análise detallada para comprender o seu impacto.

Orixe e formación
Nacido en 1926 en Láncara, Lugo, Pena Guitián creceu nunha familia de sete irmáns, sendo o quinto. A súa educación inicial incluíu o bacharelato en Lugo, e posteriormente estudou medicamento na Universidade de Santiago de Compostela (#USC) baixo a tutela do profesor Suárez Perdiguero. En 1952, se doctoró en Madrid coa tese Metódica para o estudo do desenvolvemento muscular, obtendo a cualificación de sobresaliente cum laude. Para ampliar a súa formación, realizou estancias en centros internacionais de prestixio, como Bruxelas, París, Bonn, Giessen e Londres, o que enriqueceu o seu enfoque na pediatría.

Desenvolvemento profesional
A súa carreira asistencial comezou no Hospital Clínico Universitario de Santiago en 1966, onde desenvolveu un labor clínico e docente destacada. Como catedrático de pediatría, non só impartiu coñecementos, senón que formou a decenas de promocións de médicos na USC, consolidar como un mestre no seu campo. Entre 1978 e 1981, serviu como decano da Facultade de Medicina da USC, un rol que lle permitiu influír na dirección académica da institución. Ademais, foi presidente da Sociedade de Pediatría de Galicia, liderando iniciativas que elevaron o nivel da especialidade na rexión.
A súa contribución á pediatría galega descríbese no Caderno de Historia da Pediatría "Retrincos da Pediatría Galega", onde se lle recoñece como o impulsor decisivo das especialidades pediátricas, contribuíndo de maneira significativa a mellorar a asistencia e a investigación. Este impacto reflíctese na mellora de índices demográficos de saúde, como a redución da morbi-mortalidade infantil, un logro que el mesmo destacou en entrevistas.

Contribucións académicas e científicas
Pena Guitián deixou unha pegada indeleble na literatura médica ao ser citado no Tratado de Pediatría Nelson de Waldo E. Nelson, unha obra de referencia global. Ademais, o seu nome está asociado á "condrodisplasia metafisaria tipo Pena", unha condición médica que leva o seu apelido, evidenciando a súa contribución á investigación pediátrica. Aínda que non se atoparon detalles específicos de publicacións adicionais, a súa influencia na formación de catedráticos e especialistas suxire un legado amplo na docencia e a práctica clínica. 

A súa traxectoria foi recoñecida con múltiples distincións, incluíndo a Gran Cruz da Orde Civil de Sanidade, a Medalla de Castelao, o Premio Novoa Santos de Asomega e a Medalla de Ouro e Brillantes do Colexio de Médicos da Coruña, outorgada en 2012 nun acto que reuniu a máis de cincocentas persoas. Estes premios reflicten o consenso unánime da comunidade médica sobre a súa importancia como "médico e mestre de médicos". En entrevistas, Pena Guitián expresou modestia ante o título de "pai da pediatría galega", atribuíndo gran parte do seu éxito aos seus discípulos e ao nivel alcanzado pola especialidade na comunidade.