Saúde mental en Galicia: Até un ano de espera para unha primeira consulta co psicólogo do SERGAS

A atención psicolóxica en Galicia atravesa un momento moi difícil, denuncian os propios psicólogos. Segundo os datos achegados polo Colexio Oficial de Psicoloxía de Galicia (COPG), os tempos de espera para unha primeira consulta en psicoloxía clínica varían significativamente entre as áreas sanitarias, alcanzando cifras alarmantes en cidades como Santiago de Compostela e Vigo, onde poden chegar aos 12 meses. Noutras zonas, como Pontevedra, a espera é de só un mes, aínda que este é un caso excepcional dentro do panorama autonómico.

No ámbito da poboación infanto-xuvenil, os prazos tamén son preocupantes, con atrasos que oscilan entre tres e seis meses na maioría das áreas, e casos extremos como Ferrol, onde os tempos alcanzan un ano.

Ante estas cifras, o COPG conclúe o Plan Estratéxico de Saúde Mental 2020-2024, deseñado pola Xunta para mellorar a atención psicolóxica, quedou obsoleto sen que se desenvolveu un novo. 

O plan que acaba de expirar permitiu avances, como a creación de 45 prazas adicionais para especialistas en psicoloxía clínica. Con todo,  os datos mostran que esta cifra resultou ser insuficiente fronte a unha crecente demanda.

Desde a Xunta, deféndese o impacto positivo do plan anterior, aínda que recoñecen que é necesario avanzar cara a unha universalización da psicoloxía clínica en Atención Primaria para desconxestionar as Unidades de Saúde Mental e ofrecer unha atención máis próxima e accesible.

Un dos compromisos máis destacados da Xunta é a incorporación de psicólogos clínicos ao nivel de Atención Primaria, algo que o COPG considera un avance fundamental. Con todo, este despregamento aínda non conta cunha planificación clara nin con recursos asignados. Segundo estimacións do colexio profesional, para implementar este servizo serían necesarios polo menos 100 especialistas adicionais, o que permitiría cubrir as necesidades de maneira equitativa en todo o territorio galego.

O aumento da demanda de servizos de saúde mental en Galicia responde a unha combinación de factores sociais, económicos e demográficos, así como ao impacto de eventos recentes que afectaron á poboación de forma xeneralizada.

Galicia é unha das comunidades autónomas con maior proporción de persoas maiores. O envellecemento leva desafíos específicos en saúde mental, como o aumento da soidade, a perda de seres queridos e as enfermidades neurodegenerativas. Esta situación contribúe a unha maior necesidade de atención psicolóxica.

O benestar mental dos mozos tamén está en risco debido a factores como o uso intensivo de redes sociais, o acoso escolar e as presións académicas. En Galicia, esta problemática agrávase en zonas rurais, onde o acceso a recursos de apoio pode ser máis limitado, e en zonas urbanas, onde a tensión da vida acelerada afecto aos adolescentes.

Nos últimos anos, houbo un aumento na visibilización e desestigmatización dos problemas de saúde mental. Isto animou a máis persoas a buscar axuda profesional. Con todo, o sistema sanitario non foi capaz de adaptar a este incremento de demanda, xerando tempos de espera máis longos.

Ademais, a pandemia deixou un legado significativo na saúde mental, tanto en Galicia como no resto do mundo. Factores como o illamento social, a incerteza económica e o duelo por perdas humanas xeraron un aumento en casos de ansiedade, depresión e tensión postraumática.