A heroína, unha droga de fondo fronte á veloces cocaína e marihuana

A imaxe da persoa adicta á heroína era a de alguén procedente de estamentos sociais deprimidos económica e socialmente durante os 70, 80 e 90. Co paso do tempo asociouse o seu consumo ao contaxio de VIH e hepatite C. A mediados dos 90 falábase dun descenso de persoas adictas e o seu consumo chegou a descender a principios do século XXI. A pesar diso, antes da pandemia de COVID-19, houbo voces advertindo do repunte ou “volta” desta droga agora afectando de maneira máis transversal á sociedade, isto é, a adicción estaba a afectar a todos os estamentos sociais por igual, non só ás zonas deprimidas economicamente. A pregunta que xorde é se esta transversalidade se está traducindo nun aumento do consumo de heroína do mesmo xeito que sucede con elementos como a cocaína e o haxix.

VOLVEMOS Aos “PICOS”?

O “pico” de heroína era a inxección desta droga no corpo a través do torrente sanguíneo. Esta práctica deixaba sinais moi evidentes no corpo dos e as adictas. Máis tarde pasouse á inhalación da mesma, do mesmo xeito que a cocaína, ou fumala, isto evitaba o estigma social de deixar visibles as “picadas” con agullas hipodérmicas. 

As autoridades, ante o que parecía unha epidemia sen freo, iniciaron proxectos de rehabilitación e desintoxicación entre os heroinómanos. Unha vía foi o uso de metadona para a recuperación da persoa adicta e a súa prescrición por parte de profesionais médicos especializados en adiccións. Isto foi acougando as augas a partir, como se dixo, desde a década dos 90.

Con todo, a finais do segundo decenio do século XXI voces de expertos avisaban dun “retorno” da heroína entre xente nova, pero esta vez incluíndo todos os estratos sociais. “Non temos un termómetro social que nos permita verificar si volveu a repuntar a heroína ou non, si podemos dicir que quen acode a nós é para desengancharse” di Rosa Barreiro de ACLAD. Barreiro si apunta que con respecto á heroína adoita haber recaídas, aínda que insiste en non ter coñecemento dun repunte.
 

David Martínez da Asociación Érguete, reafirma o anterior, que non se detectou un novo aumento no consumo de heroína. Con todo, apunta que hoxe en día é habitual atopar con persoas policonsumidoras, xente que pasa polo alcol, a cocaína, marihuana e heroína. “A heroína non desapareceu, con todo, hoxe en día, ademais da cocaína vese un maior consumo de drogas de deseño”.

“A heroína é unha droga depresora e nestes tempos, sobre todo despois da pandemia, a xente parece ter présa por facer cousas, saír, apurar os tempos” di Ofelia Deben, de Proxecto Home. Nese sentido, a “droga de cor marrón” retardaría ás persoas e por tanto, non permitiría o aumento de goce ou “estilo hedonista” buscado por consumidores doutras drogas”.

POLICONSUMO EN IDADES MOI TEMPERÁS

A día de hoxe desde as asociacións de axuda ao toxicómano e ao adicto (noutras facetas como poden ser a ludopatía e mesmo a adicción ás pantallas) alertan das idades máis temperás nas que se inicia o consumo de drogas, incluíndo tabaco e alcol. “As drogas máis consumidas son cocaína e alcol, con todo, preocupa a idade cada vez máis temperá no consumo de marihuana” di Rosa Barreiro. O mesmo sucede co tabaco e as bebidas alcohólicas. 

O que resulta curioso é que se dan casos, moitos, nos cales adolescentes que se inician na marihuana non son consumidores, por exemplo, de tabaco. “A marihuana ten unha percepción menos perigosa pois 'se trata dunha planta', é algo 'natural'” engade Ofelia Deben. “A marihuana pode axudar a desinhibirse ou a combater a tensión, esa é a percepción, a parte de que non crea unha adicción inmediata, ao revés da heronía”. De onde vén toda esta percepción? “Moi probablemente teñan que ver as redes sociais e a banalización do consumo tanto da marihuana como do alcol”.
 

No entanto, desde hai décadas a marihuana experimentou un cambio radical. “A manipulación xenética, os cruzamentos entre as especies de planta e o uso de potenciadores químicos incrementaron a cantidade de THC (o compoñente psicoativo da marihuana)”, sinala David Martínez. Isto significa que “fumar un 'porro' de hoxe en día é como fumar cinco hai dez anos”. 

A longo prazo, e dependendo de cada unha das persoas, o THC pode contribuír á aparición de estados como brotes psicóticos, paranoia ou brotes esquizofrénicos. Iso si, sempre dependendo do grao de consumo, da capacidade da persoa e o tempo que esa persoa estea consumindo esta sustancia.

Por último, a irrupción das drogas sintéticas, sobre todo nas grandes cidades, disparouse nos últimos anos. Isto pódese deber, en parte, á mesma filosofía detrás do consumo de cocaína: inmediatez e o desexo de vivir rápido para non perder nada na vida.