Caso Desproi: a xustiza cita a unha das edís díscolas do PSOE de Santiago e a cargos de Unións e Fademur

O coñecido como 'caso Desproi' avanza e, despois de que a maxistrada compostelá Ana López-Suevos, titular do Xulgado de Instrución número 1 da capital galega, decidise abrir dilixencias por mor dunha denuncia presentada polo PP en abril de 2023, esta será unha semana na que máis testemuñas pasen por sede xudicial. Ademais, a concelleira Mila Castro, unha das expulsadas do PSOE compostelán, está citada, tamén como testemuña, para o 21 de maio.

O caso ten a súa orixe en setembro de 2021, cando o Concello de Santiago de Compostela, baixo a dirección do entón alcalde Xosé Sánchez Bugallo (agora senador), asinou un contrato de aluguer dunha nave industrial situada no polígono da Costa Vella. Esta nave foi destinada a aloxar os departamentos municipais de Parques e Xardíns e Medio Rural, cun custo estimado de aproximadamente 170.000 euros anuais. A empresa arrendadora era Desproi Promocións S.L., unha compañía que, segundo investigacións, tiña vínculos con José Manuel Pichel, concelleiro nese momento e membro da xunta de goberno que aprobou o contrato.
 

O aAyuntamiento pide que Castro sexa testemuña, non investigada

Varias fontes consultadas por Europa Press ratificaron que a citación de Castro prodúcese por mor dunha petición dos servizos xurídicos do Concello que dirixe a nacionalista Goretti Sanmartín. Tamén está chamado a comparecer no xulgado, igualmente en calidade de testemuña, un técnico de parques e xardíns.

Fontes coñecedoras do procedemento xudicial apuntan que a petición dos servizos xurídicos do Consistorio, acudido na causa, formulouse o 17 de marzo e que incluía, "en primeiro termo", a proposta de que a Castro se lle citase en calidade de investigada, aínda que finalmente pasará polo xulgado como testemuña.
 

Cando os servizos xurídicos municipais (que aínda encabezaba Manuel C., quen deixou pouco despois a dirección da Asesoría Xurídica) deron o paso e formalizaron a petición da comparecencia de Castro, o goberno municipal xa sacara adiante dous proxectos relevantes para o mandato de Sanmartín co apoio dos edís socialistas: os orzamentos e a proposta para urbanizar a parcela do Peleteiro.

O 'caso Desproi' pon no foco a xestión local baixo o mandato do agora senador Xosé Sánchez Bugallo e custou a dimisión, a principios do ano 2023, do entón edil José Manuel Pichel, despois de transcender que alugou unha nave industrial para o seu departamento a unha empresa á que estivera vinculado.

En concreto, os feitos denunciados consisten na adxudicación dun contrato de arrendamento que se tramitou por razóns de urxencia a favor de Desproi Promocións S.L. por parte da xunta de goberno local en setembro de 2021, cando gobernaba Bugallo. O obxectivo da causa é determinar si a adxudicación fíxose de forma interesada e sen axustar ás normas que rexen a contratación pública.
 

OUTRAS DECLARACIÓNS ESTA SEMANA
No marco desta causa prestou declaración en febreiro como investigado o exconcejal socialista José Manuel Pichel e antes fixérono, como testemuñas, o secretario do Concello, José Manuel G. G., e o anterior interventor municipal, Juan Ramón G. C.

Esta mesma semana máis testemuñas pasaron ou pasarán polos xulgados composteláns en relación a este caso, dado que para este mércores estaban citados traballadores de informática do Concello e tamén de Mudanzas Fenda.

Para este xoves, segundo as fontes consultadas por Europa Press, está previsto que comparezan cargos ligados con Unións Agrarias (UU.AA.) e Fademur.

Unións Agrarias, tamén coñecida como Unións Agrarias-UPA, é un sindicato agrario con sede en Galicia, afiliado á Unión de Pequenos Agricultores e Gandeiros (UPA) e estruturalmente ligado á Unión Xeral de Traballadores (#UXT).  Segundo unha denuncia do PP,, Desproi estaría vinculada a entidades "estreitamente relacionadas" co PSOE, incluíndo Unións Agrarias e UXT, debido á participación dos seus membros nas empresas propietarias de Desproi. Por exemplo, José Luís Fernández Celis, secretario de Organización de UXT Galicia, foi  cargo Desproi.

#Fademur, ou Federación de Asociacións de Mulleres Rurais, é unha organización progresista fundada para promover a igualdade e o progreso de mulleres que viven e traballan no medio rural.

Que se investiga no Caso Desproi?

O caso Desproi en Santiago de Compostela é un asunto complexo que combina elementos de xestión pública, conflitos de interese e controversias políticas, con implicacións legais que aínda están en desenvolvemento.

Xurdiu en 2021 cando o Concello, liderado por Xosé Sánchez Bugallo, alugou unha nave no polígono da Costa Vella a Desproi Promocións S.L. para departamentos municipais. Descubriuse que José Manuel Pichel, un exconcejal, tiña vínculos coa empresa, o que levou á súa dimisión en 2023.  

As irregularidades sinaladas inclúen varios aspectos críticos:

• Falta de Licenza de Actividade: A nave non tiña o permiso necesario para operar como centro de negocios, aluguer de oficinas e almacén, o que violaba normativas urbanísticas. Segundo La Voz de Galicia, a solicitude de licenza de 2011 quedou sen resolver durante mandatos do PP e Compostela Aberta (CA), e non se realizaron as verificacións axeitadas.
• Procedementos Contractuais: O contrato tramitouse alegando urxencia, pero non se xustificou adecuadamente, e non se realizou unha licitación pública, o que contraviene as normas de contratación pública. Informes fiscais de setembro de 2021 e decembro de 2022, segundo publicou Galicia Press, destacaron a ausencia de competencia pública e brechas normativas.
• Débedas de Desproi: A empresa acumulaba débedas significativas, incluíndo falta de pagamentos do Imposto de Bens Inmobles (#IBI). Segundo O Correo Galego, en febreiro de 2023 reportouse unha débeda de 111.606,19 euros máis intereses para 2022, e anteriormente mencionáronse débedas totais de 172.743,72 euros, o que debería impedir a súa participación en contratos públicos.
• Instrucións de Alcaldía: Documentos internos, como os mencionados na denuncia do PP, suxiren que a proposta de contratación seguiu "instrucións de Alcaldía", liderada por Bugallo, o que podería indicar influencias indebidas. Isto detállase na denuncia de máis de 50 páxinas presentada polo PP, con 45 documentos anexos.