Galego: en busca dun novo pacto político no Parlamento

A saúde da lingua galega, sinalada tras a publicación da última enquisa sobre o seu uso e coñecemento publicada polo Instituto Galego de Estatística (#IGE), estará no centro do debate político no pleno que o martes e mércores da próxima semana albergará a Cámara galega, á que chega para a súa aprobación definitiva a lei de recursos naturais elaborada polo Executivo autonómico.

Pero a lingua continuará baixo os focos un día despois de que finalice o pleno, dado que ao longo do 24, o conselleiro de Cultura, Lingua e Xuventude, José López Campos, citou a varias reunións seguidas ao xefe do Lexislativo, Miguel Santalices, e aos grupos con representación parlamentaria (PPdeG, BNG, PSdeG e Democracia Ourensá). O reto? Selar un novo pacto polo galego.

Pero antes, o debate sobre o estado da lingua galega marcará as sesións plenarias dos días 22 e 23, precedido de dous fitos: o informe do Consello de Europa e a enquisa do IGE que, por primeira vez, sinala ao castelán como lingua con máis uso da comunidade e revela que un terzo dos adolescentes e nenos en idade escolar saben falar "pouco ou nada" a lingua propia de Galicia.

Ese será o tema elixido pola portavoz nacional do BNG, Ana Pontón, para o seu 'careo' quincenal co presidente da Xunta, Alfonso Rueda, ao que sinalará como responsable da caída de falantes, especialmente entre os máis novos, ao ser esta "a primeira xeración" educada baixo o decreto do plurilingüismo. De feito, o Bloque solicitou que Rueda comparecese neste pleno polo estado do galego, algo que se topou co 'non' do PP.

Os socialistas, cuxo portavoz, José Ramón Gómez Besteiro, preguntará na sesión de control polas prioridades do Goberno autonómico nos orzamentos de 2025 que se presentarán este sábado, pero tamén levará unha iniciativa que pretende contrapor o "compromiso" do PSdeG co galego coas políticas lingüísticas do PP.

Tamén os populares inclúen na orde do día dous asuntos vinculados co galego: o primeiro, a través dunha iniciativa de impulso, para reclamar ao Goberno "unha repartición máis xusta" das axudas estatais á produción audiovisual en linguas cooficiais e, a segunda, unha pregunta á Xunta sobre as medidas adoptadas desde San Caetano para impulsar o uso do galego "e o neohablantismo", especialmente entre os máis novos.

POSTURAS AFASTADAS, PERO DISPOSICIÓN A FALAR
As posturas de partida parecen afastadas e os grupos manifestaron a súa discrepancia con respecto a varios dos argumentos cos que os representantes da Xunta trataron de xustificar a situación do galego, por exemplo no que respecta ao papel da inmigración no que esta mesma semana incidían desde Rueda até o responsable de Lingua no seu Goberno, Valentín García, nunha comisión na Cámara.

Nesa mesma comisión, García puña en dúbida o dato do IGE relativo ao coñecemento do idioma por parte de menores e adolescentes na Comunidade, pero tamén se plasmaba disposición por parte de todos a falar para tratar de selar un acordo. #BNG e PSdeG pedían, no mesmo foro, fixar no consenso do Plan Xeral de Normalización de 2004.

O propio Rueda, tras unhas semanas co galego e o decreto do plurilingüismo aprobado en 2010 con Alberto Núñez Feijóo como presidente (o Consello de Europa recomendou que se permita o uso da lingua propia de Galicia nas materias de ciencias) a debate, mostrouse aberto a falar.

Tamén apelou a facelo "sen liñas vermellas", aínda que á vez que se reafirmou en que ve o problema "máis fóra das aulas que dentro", lanzou un aviso: o "bilingüismo cordial" é "un tesouro" e para o seu Goberno a "libre elección" mantense como unha máxima.

ENCONTROS POR SEPARADO
No que respecta ao formato desta cita prevese que os encontros entre o conselleiro de Lingua e os grupos teñan lugar por separado e que se celebren o vindeiro xoves na Cámara galega, onde José López Campos tamén se verá co xefe do Lexislativo galego, Miguel Santalices.

Precisamente, preguntado respecto diso, o viceportavoz parlamentario do BNG Luís Bará confirmou en rolda de prensa que a súa formación acudirá a esta chamada "coa vontade de achegar ideas" e "esixir" á Xunta que "corrixa" as decisións políticas que "levaron" ao retroceso no uso e coñecemento da lingua galega que apunta a enquisa publicada recentemente polo Instituto Galego de Estatística.

Para o deputado frontista, o "desastre" que vive a lingua propia de Galicia "pode frear" se o Goberno autonómico, como administración responsable "principal", adopta medidas.

Pola súa banda, fontes do PSdeG explicaron que acudirán á cita coa "man aberta para recuperar o consenso roto polo PP" e "volver ao momento previo ao Decreto do Plurilingüismo". Todo iso, co ánimo de pór propostas encima de mesa para "frear a despatrimonialización da lingua".

"Temos que evitar os efectos negativos para a lingua que provocaron 15 anos de xestión gallegofóbica desde o Goberno galego, cunha importantísima perda de patrimonio lingüístico, como quedou evidenciado nos últimos datos do IGE", indicaron estas fontes.

Neste sentido, os socialistas apelan ao acordo para empregar todas as canles posibles para defender o galego, involucrando tamén á CRTVG para que na próxima Lei de Medios de Galicia non se de un "paso atrás".

Ademais, o deputado de Democracia Ourensá, Armando Ojea, tamén avanzou que acudirá á cita co Goberno galego co obxectivo de escoitar as propostas do conselleiro e que, a partir de aí, valorará.

Prevén ir tamén, como representantes do PPdeG, o portavoz parlamentario, Alberto Pazos, e o parlamentario responsable da área, José Luís Ferro, quen trasladou a Europa Press que os populares teñen "altas expectativas" e están "optimistas" con respecto á posibilidade de achegar posturas.

"A situación do galego, o noso principal sinal de identidade, é unha cuestión que nos importa a todos. Todos teremos que falar, achegar posturas e facer cesións", aseverou.