O número de cabalos salvaxes redúcese nos montes galegos, onde son "esenciais" para a conservación da biodiversidade

Nos últimos 50 anos, a poboación de cabalos salvaxes, coñecidos comunmente co nome de 'bestas', caeu á metade nos montes de Galicia, a pesar de ser este o único pasto da maior poboación para estes animais de toda Europa.

O cabalo salvaxe galego está "en risco de desaparición". Esta é a conclusión á que chegou un equipo de investigadores da Universidade dá Coruña, liderado polo doutor en Bioloxía Jaime Fagúndez, no marco do proxecto Life GrazeLIFE.

Fagúndez indica que non existe un censo oficial destes animais, xa que "non está ben definicido o que son os cabalos salvaxes e cales son as súas características".

Así, o investigador indicou que existe unha tese doutoral da década de 1970 que cifraba en 22.000 os exemplares de cabalos salvaxes das montañas galegas. Estímaa particial que se fai a día de hoxe indica entón "que esta poboación se pode reducir até a metade".

Paulo Vicente Monteagudo, o presidente da Asociación Rapa dás Bestas de Sabucedo explica sobre esta cuestión que "en 2005 había na asociación entre 600 e 700 cabalos e agora hai unha media de entre 350 e 400".

Situación similar é a que ocorre na Serra do Xistral, sobre a que o proxecto Life in common land, liderado pola Deputación de Lugo, indica na súa web que a poboación de cabalos salvaxes galegos descendeu nos últimos anos por motivos como o abandono da actividade gandeira.
 

As DIFICULTADES DE MANTER As 'BESTAS'

As causas desta redución no número de exemplares responden a múltiples cuestións. A falta de rendibilidade económica desta actividade, as dificultades para acceder a axudas ou a ausencia de recoñecemento do seu valor cultural, son algunhas delas.

Fagúndez apunta ao abandono da actividade tradicional de cabalos en liberdade como unha das principais cusas. "A xente non quere ou non pode manter aos cabalos, xa que non é unha actividade rendible si temos en conta o prezo da carne do cabalo no mercado", puntualiza.

O investigador da UDC indicou tamén que varias das regulacións actuais, levadas a cabo principalmente na Unión Europea, como é a obrigatoriedade de identificar aos cabalos cun microchip "son condicionantes que non axudan".

As dificultades para acceder a subsidios no caso de ataques de lobo son outro factor crave. "Ao cabalo galego de monte fáltalle protección que faga que sexa un animal especial dentro da nosa fauna", engadiu Monteagudo.
 

FALTA DE PROTECCIÓN E ROUBOS

A falta de axudas específicas para o cabalo de monte salvaxe súmanse aos roubos de exemplares ou a problemáticas derivadas de ataques de lobos e creación de parques eólicos nos espazos nos que se atopan.

Fegúndez mencionou, entre outras dificultades, que as axudas da Política Agraria Común europea, penaliozan a un animal en liberdade como o cabalo salvaxe, e aque "non están contemplados".

Subliñou, así mesmo, que a normativa relativa á identificación dos équidos en liberdade ou semilibertad "obriga a colocarlles un microchip, algo que é complicado e ten custos".

Vicente Monteagudo manifestou tamén a preocupación da Asociación polo roubo de 'bestas' que "teminan en matadoiros clandestinos". "É moi difícil coller á xente que o fai, pero a administración sabe que existen", apuntou.

Ha engado que a creación de parques eólicos en zonas onde están estes cabalos, "ponos en risco" e "contan coma se fosen vacas de produción, cando loitamos porque estes animais estean libres no monte todo o ano".
 

AXUDA CONTRA O CAMBIO CLIMÁTICO

O proxecto europeo Life GrazeLIFE, liderado por Fagúndez , apunta aos cabalos salvaxes, fundamentais para a conservación do ecosistema tradicional, da biodiversidade, do almacenamento de altas taxas de carbono e da prevención de incendios en Galicia .

As áreas de pasto dos cabalos salvaxes, segundo sostén a investigación, cuenan con distintas variante de brezo, que "achegan valores econosistémicos, como altas taxas de carbono e baixo risco de incendios". Así, sobresaíu que, ao consumir estas animais especies arbustivas, principalmente vermello, "aumentan a calidade dos pastos e axudan a previr incendios".

O traballo levado a cabo por Life in common land afirma que o abandono do aproveitamento tradicional dos cabalos na Serra do Xistral "está a dar lugar á degradación dos brezales e sucesión cara a outras comunidades vexetais".

Desta forma, defende que "é necesario o deseño e posta en marcha de solucións innovadores para garantir a súa persistencia e para a conservación de hábitats de brezal".

VALOR CULTURAL E TRADICIÓN DAS 'BESTAS'

Máis aló da tradicional Rapa dás Bestas, Fagúndez insiste en que o cabalo salvaxe "non está valorado culturalmente en Galicia ". Reivindica así que podería tratar dun elemento turístico "que non se está explotando, non estamos a valorar a singularidade".

Monteagudo explicou que a rapa, para eles, xa que as entradas que sacan do curro "son para crear puests de traballo e para pagar os gastos dos danos das leiras onde entran os cabalos".

Puntualizou, con todo, que a rapa en Sabucedo "funciona como tradición, como acto cultural, pero hai que lembrar que sen as 'bestas', non existe". Insistiu, pois, en que "é o produto final, pero o importante é todo o resto".

"Estamos a facer os trámites para a declaración de rápaa ' dás bestas' como ben de interese cultural. Iso sería unha primeira vía para poder conservar a tradición, pero sobre todo as 'bestas'".