Dez anos de problemas no Fiouco: sen solución aparente para as néboas case perpetuas do lugar

Nos verdes pasteiros que disecciona a Autovía do Cantábrico ao seu paso polos municipios lucenses de Abadín e Mondoñedo, cando a A-8 comeza a empinar para alcanzar o teito dos seus case 600 quilómetros de percorrido, grandes grupos de cabalos salvaxes pastan baixo as afiadas sombras das aspas dos muíños eólicos. Pero non sempre é posible velos pois aquí, a 698 metros de altura, no xa emblemático Alto do Fiouco, a densa néboa afai cubrilo todo.

Un aparatoso accidente rexistrado na zona como consecuencia da escasa visibilidade o pasado 10 de agosto, no que se produciron dous alcances que involucraron a un total de nove vehículos e que deixaron catro feridos, volveu reabrir un debate, o das condicións de seguridade que presenta para os usuarios devandito tramo da A-8, que nunca chegara a pechar do todo.

Aínda que o accidente se produciu, precisaron despois desde a Subdelegación do Goberno, fóra do tramo de balizas antinéboa -o sistema intelixente implantado en 2022 mediante a instalación de luces led en ambas as marxes da vía que sinalizan a presenza doutros vehículos na estrada en condicións de baixa visibilidade-- o sinistro trouxo á memoria a tristemente soada colisión en cadea acontecida na zona o fatídico 26 de xullo de 2014.

Aquel día, case medio centenar de vehículos víronse involucrados nun accidente múltiple mentres circulaban pola o Alto do Fiouco en dirección Ribadeo que se cobrou a vida dunha persoa e saldouse con máis de 40 feridos. O tramo onde se produciu o sinistro, os 15,9 quilómetros de vía entre Mondoñedo e Carreira -os máis caros acometidos nunca na Autovía do Cantábrico-- foran inaugurados facía apenas catro meses.

Dez anos despois, moitas cousas cambiaron no controvertido tramo de autovía que conecta as comarcas lucenses da Terra Chá e A Mariña central salvo, talvez, a impenetrable densidade das súas néboas.

"Todos estamos de acordo en que o trazado nesa parte da vía foi un erro técnico no deseño da autovía. As condicións de seguridade foron alarmantes durante un tempo e hoxe son unhas condicións difíciles pero se avanzou moito en seguridade", asegura, en declaracións a Europa Press e a modo de valoración xeral, o senador do Grupo Parlamentario Socialista pola provincia de Lugo, César Mogo.

Dio "como senador" pero tamén, puntualiza despois, "como usuario habitual" da vía. Unha vía, recoñece, onde "non é fácil combater a néboa", pero que se gañou, ao seu xuízo, unha excesiva mala reputación: "Houbo un accidente dramático hai dez anos e agora recentemente houbo un accidente, pero tampouco podemos ao fío dun accidente facer unha generalización ou unha categoría permanente", indica.

DESVÍOS E CORTES DE TRÁFICO
O 12 de xullo, nunha rolda de prensa convocada polo PSOE provincial para informar dos avances en infraestruturas, a deputada socialista Patricia Otero revelaba que durante o ano 2023 o viaduto do Fiouco tan só estivera pecho ao tráfico durante "un total de 14 horas". Un dato que contrastaba coas "700 horas" de peche anuais de períodos anteriores esgrimido para xustificar a efectividade das balizas antinéboa implantadas polo Goberno central.

A necesidade de proceder ao peche do tramo cando a visibilidade é case nula e de desviar aos usuarios pola N-634 converteuse agora, especialmente tras o sinistro de agosto, no principal foco do debate. O alcalde de Mondoñedo, o popular Manuel Otero, teno claro: "Deixemos de facer números e de dicir que temos O Fiouco menos días pecho e centrémonos na seguridade das persoas. Segundo empeza a entrar a bruma, hai que pechar a estrada", sostén.

Unha tese que comparte tamén o BNG, que esta mesma semana esixía "solucións eficaces" ao Ministerio de Transportes, Mobilidade e Axenda Urbana, titular da infraestrutura. Por medio do seu deputado no Parlamento galego, Daniel Castro, os nacionalistas solicitaban ao Goberno que "non se obcecara en manter aberto o tráfico" no Fiouco para previr "graves accidentes" á vez que cualificaban de "inefectivo" o sistema de balizas automatizadas.

"Esta vez, en agosto, tivemos dous accidentes. Non foi un só accidente, foron dous próximos pero distintos, e iso poderíase previr pechando a autovía con precaución. O que hai que facer é arranxar a N-634, porque aínda estando aberta a autovía segue circulando moitísima xente por aí. Arranxar ese firme si que é unha cuestión vital", manifesta a Europa Press o rexedor de Mondoñedo, o municipio máis próximo ao controvertido alto do Fiouco.

Pero as críticas ao sistema de balizas antinéboa e ao feito de deixar aberto o paso pola A-8 en condicións de escasa visibilidade, non terminan de convencer a César Mogo, que acusa a nacionalistas e populares de "tratar de desviar o foco da cuestión principal". "Mellorar a nacional ou habilitar outro carril na N-634 está ben, pero o obxectivo ten que seguir sendo que se poida circular polo Fiouco. Eu creo que o tramo se pecha dunha maneira razoable. Debemos extremar a seguridade, pero non pechar o paso", asegura.

"O MAL XA ESTÁ FEITO"
Se hai algo no que coinciden, con todo, socialistas, nacionalistas e populares dez anos despois da inauguración do famoso tramo, é en que a seguridade pasa por "extremar as precaucións" ao volante e en que as solucións ao problema da néboa no Fiouco non deixarán de ser nunca parciais.

"Esas néboas perennes introducen elementos de inseguridade na condución que debemos tratar de minimizar ao extremo reducindo a velocidade. Sempre teremos un problema aí, pero creo que conseguimos atenualo", asegura Mogo, mentres Manuel Otero, rexedor mindoniense, apuntilla respecto diso: "O problema da néboa na autovía ímolo a ter si ou si, fagan o que fagan e melloren o que melloren. A autovía xa está feita, o mal xa está feito, pero temos que pór a disposición da cidadanía outras alternativas complementarias".

E é que é na propia proxección dese tramo da autovía por un alto coñecido polo seu elevadísima concentración de bruma procedente do Cantábrico onde radica, en opinión duns e outros, a raíz do problema. "Eu non podo dicir por que se proxectou por aí, porque había un prototipo que ía por San Andrés de Masma, por un lateral moito máis sollío. Decantáronse por este, pero todos os mindonienses dixemos desde o primeiro día que iso era de tolos", sinala Manuel Otero.

NOVO SISTEMA ANTINÉBOA
Co debate sobre as condicións de seguridade na A-8 máis candente que nunca, o Ministerio de Transportes prepara a licitación en 2025 dun novo proxecto chamado a minimizar os efectos provocados pola néboa no Fiouco.

Un sistema láser de guía de condución lateral --elixido de entre un amplo abanico de prototipos e opcións-- que facilitará a circulación con baixa visibilidade e "incremementará notablemente", inciden os socialistas, a seguridade na vía.

"Creo que a única solución sería lograr disipar esa néboa dalgunha maneira antes de que entre, porque se non xa é imposible. Todo o que vaia en beneficio dos usuarios será benvido, pero o problema é que cando xa estás dentro do túnel de néboa, non tes capacidade de reacción, non ves a tres metros e xa non hai marcha atrás", finaliza, coa mesma preocupación que a maioría de condutores que cruzan O Fiuco envoltos na bruma, o alcalde de Mondoñedo.