Residencias de maiores: preparadas para atender aos usuarios no verán?

O persoal das residencias privadas está preocupado e en moitas delas convocaron paros en contra dunhas condicións laborais que consideran moi precarias. Por outra banda, no verán móvense “” as listas do SERGAS para as residencias públicas, as cales ofrecen mellores condicións que as privadas. Isto creará un déficit nos cadros de persoal que verá incrementadas as súas tarefas. Se isto sucede, as e os profesionais veranse expostos a maior carga músculo-esquelética no seu prexuízo e posibles baixadas de tensión ante o aumento de tarefas agravadas pola calor. Existen tamén condicionantes como o uso de mecanismos de aire acondicionado, pois estes poden ser orixe de infeccións respiratorias se non se manteñen en condicións óptimas. Con todo, tamén é posible que non se usen aínda que suban as temperaturas de forma excesiva. 

DÉFICIT DE PERSOAL 

Galicia presenta un déficit de 13.850 prazas residenciais para alcanzar o cociente recomendada de 5 prazas por cada 100 persoas maiores de 65 anos. Actualmente, existen 22.096 prazas, das cales o 75,4% son de financiamento público e o resto privadas. Este déficit implica listas de espera prolongadas e unha presión asistencial elevada nos centros existentes, especialmente durante o verán, cando a demanda adoita incrementar pola ausencia de familiares que se desprazan de vacacións ou polo aumento de necesidades sociosanitarias.

O colectivo de traballadoras de residencias, especialmente no sector privado, denuncia condicións laborais precarias, baixos salarios e sobrecarga de traballo. Como apunta Ana Domato, CIG, pódense dobrar quendas no verán varias veces, co que son 16 horas ao día, horas que son compensadas con días libres. “Son 16 horas de traballo que inclúen cambiar e mover a persoas que son grandes dependentes”. Isto puiden supor que haxa unha ou dúas persoas para bañar a 15 usuarios ás veces en períodos de dúas horas. Algo que impide o trato personalizado que pode requirir unha persoa gran dependente.

Os profesionais advirten ademais que nos próximos anos aumentará a poboación demandante de residencias. Se a situación actual de falta de traballadoras continúa, nuns anos as residencias privadas terán un serio problema de atención para os seus usuarios.

Outro elemento preocupante para o persoal de residencias privadas é a “fuga” de persoal a residencias públicas. Isto débese, sinala Iria Estévez de CCOO, a que as listas de persoal en residencias públicas móvense “” no verán para suplir vacacións ou cubrir prazas por xubilación, e é que as condicións laborais e salariais son mellores que no sector privado. A isto, os sindicatos e asociacións profesionais engaden o incumprimento do convenio sectorial por parte das empresas. 

Tamén se eliminou a obrigatoriedade de contar con persoal de enfermaría presencial as 24 horas en grandes residencias. Sobre isto alertan os sindicatos dun empeoramento na calidade asistencial e un aumento de riscos para os maiores. En moitas quendas, especialmente nocturnos, as tarefas de administración de medicamentos e atención sanitaria recaen en gerocultoras sen a formación específica necesaria. 

CONDICIÓNS 

Os sindicatos e asociacións profesionais denuncian o incumprimento do convenio sectorial por parte das empresas. No referente ao salario, hai persoal cobrando por baixo do SMI, aínda que para cubrir as cantidades que faltan as empresas “absorben” determinados pluses para completar os 1.184 euros mensuais de salario mínimo. A CIG denuncia tamén que moitas destas empresas néganse a pagar horas extraordinarias, incumprindo así o convenio laboral. 
 

Nas negociacións entre traballadoras (trátase dun sector moi feminizado) e empresas está a buscarse unha solución tamén ao problema da turnicidad, pero uns cadros de persoal reducido non van permitir melloras, aínda, neste apartado. Outro extremo que tamén está moi tocado son as baixas médicas. Neste punto, as baixas son dadas polo ou o médico cando a traballadora se ve xa moi afectada. E isto débese á escasa contía nas remuneracións en período de baixa médica. 

A atención que poden recibir os e as usuarias destas residencias durante os meses de verán vai depender moito das condicións xerais das instalacións. É posible que os e as grandes dependentes queden encamados durante todo o período estival, algo que finalmente pode repercutir de forma negativa na evolución destas persoas. 

En definitiva, as residencias privadas galegas afrontarán sobrecarga de traballo e falta de persoal sanitario especializado, especialmente en quendas nocturnas. Tamén pode haber riscos asociados á atención de pacientes con necesidades complexas sen recursos axeitados. É posible que haxa unha apertura de novas residencias e prazas, aínda que insuficientes para cubrir toda a demanda. Todo isto crea un debate social e sindical sobre a calidade do modelo de coidados, a privatización e o investimento público.