Xustiza anula matrimonio dun compostelán tras denuncia dos seus herdeiros

​

Segundo a sentenza, a Audiencia ratifica o criterio do Xulgado de Primeira Instancia número 6 de Santiago de Compostela, que xa declarara nulo o matrimonio ao apreciar que o home non se atopaba en plenas facultades mentais cando contraeu matrimonio coa súa última esposa en 2008. A clave xurídica reside na falta dun consentimento matrimonial válido, orzamento esencial para a existencia do vínculo, ao estar afectada de maneira relevante a capacidade de entender e querer do contraente.

​

Os maxistrados consideran probado que o marido padecía unha deterioración cognitiva de carácter crónico e progresivo, o que impedía que puidese formar un xuízo propio suficiente sobre o alcance xurídico e persoal do matrimonio. Neste tipo de supostos, a nulidade non se apoia na mera existencia dunha enfermidade, senón na proba de que esta anula ou compromete de forma decisiva a capacidade de consentir, en liña coa doutrina recente do Tribunal Supremo sobre matrimonios en contextos de demencia ou Alzheimer.

​

Foron os fillos do home, designados como herdeiros universais testamentarios, quen acudiron aos tribunais para solicitar a nulidade do matrimonio do seu pai. Na súa demanda, os descendentes sostiveron que o home xa non conservaba as súas capacidades cognitivas plenas na data da voda, o que ao seu xuízo convertía o enlace en xuridicamente inexistente.

​

A actuación dos herdeiros sitúa o caso na intersección entre o Dereito de familia e o Dereito sucesorio, xa que a validez ou nulidade do matrimonio pode ter unha incidencia directa na repartición da herdanza e nos dereitos económicos da viúva. Este tipo de litixios volveuse máis frecuente nos últimos anos, con familias que cuestionan matrimonios celebrados cando un dos contraentes atravesa fases avanzadas de deterioración cognitiva, especialmente en idades avanzadas.

​

O fallo de instancia, agora confirmado no esencial pola Audiencia, outorgou especial relevancia aos informes de neurólogos do hospital de Santiago, elaborados tanto antes como despois da voda. Estes documentos recollían un seguimento neurolóxico continuado desde marzo do ano 2000 e describían unha deterioración cognitiva crónico e progresivo durante polo menos os catro anos previos ao matrimonio, é dicir, desde aproximadamente 2004

​

A Audiencia subliña que estes informes médicos constitúen “probas determinantes” para acreditar que o esposo non reunía a capacidade necesaria para prestar un consentimento válido. Esta valoración enlaza coa liña marcada por resolucións recentes nas que os tribunais outorgan un peso decisivo á pericia neurolóxica e forense para reconstruír o estado mental do contraente no momento exacto da celebración do matrimonio.

​

Recurso da muller e posible apelación

A muller interpuxo un recurso de apelación contra a sentenza do Xulgado de Primeira Instancia, defendendo a validez do matrimonio e cuestionando tanto a interpretación da proba como as consecuencias económicas da decisión. A Audiencia da Coruña estima só parcialmente este recurso, xa que deixa sen efecto a condena en costas imposta á esposa na primeira instancia, pero mantén a declaración de nulidade do vínculo matrimonial.

​

A resolución da Audiencia Provincial non é firme, pois a propia sentenza abre expresamente a porta á interposición dun recurso de casación ante o Tribunal Supremo. Esta vía permitiría á muller tentar que o alto tribunal revise a interpretación da proba e a aplicación da doutrina sobre a nulidade matrimonial por falta de consentimento en casos de deterioración cognitiva.

​

Nos últimos anos, o Supremo foi perfilando unha xurisprudencia cada vez máis detallada sobre a validez de matrimonios en contextos de Alzheimer ou outras demencias, subliñando que a clave non é o diagnóstico en si, senón a capacidade real do contraente para comprender e querer o acto matrimonial nese momento concreto.