Precariedade e frustración, por que os mozos rexeitan postos de traballo

A “gran dimisión” (great resignation) era o fenómeno do momento cando moitas persoas se largaban dos seus postos durante e despois da COVID. Ambientes laborais hostís, salarios ínfimos, mellores soldos en postos totalmente distintos ou o simple feito de non poder ascender estaban detrás desta “dimisión”. Tamén sucedía o fenómeno contrario, bos salarios por xornadas extenuantes e que impedían conciliar ou ter unha boa calidade de vida. Ao final pesaban máis os argumentos negativos que positivos e un número infinito de mozos non atopan oco no mundo laboral, ou non queren? Segue sendo isto así? Pódese dicir que os mozos a nivel global e local continúan deixando e rexeitando traballos por frustración e por falta de incentivos vitais? 

“Traballar non ten que doer”
O rexeitamento de ofertas de traballo con bos salarios por parte da poboación nova (entre 18 e 29 anos, a Xeración Z) é máis que unha tendencia: é unha reestruturación global do contrato laboral, segundo algunhas análises. Obsérvase que os mozos estableceron un novo limiar onde o benestar e a saúde mental son innegociables, afirmando que "traballar non ten que doer". 

A decisión de abandonar un posto, mesmo ben remunerado, baséase nun cálculo de custo emocional. Os motivos máis comúns para o abandono laboral son o mal liderado, a falta de propósito e a ausencia de políticas de saúde mental nas empresas. A lealdade corporativa está obsoleta; a nova seguridade reside na flexibilidade e as competencias transversais. De feito, un 47% destes mozos planea deixar voluntariamente o seu emprego nos próximos seis meses se as súas demandas de propósito e benestar non se cumpren. 

Este fenómeno vese agravado polo contexto tecnolóxico. A irrupción da Intelixencia Artificial está a colapsar a "escaleira profesional" tradicional, xa que o 63% dos executivos cre que a IA absorberá as tarefas de nivel básico. Isto obriga aos mozos a buscar seguridade a través da diversificación de ingresos, usando o emprego tradicional para "financiar" os seus proxectos persoais: "o horario de 9 a 5 financia o de 5 a 9". A adaptabilidad e o pensamento crítico convertéronse nas habilidades máis valiosas. 

España: acabouse a precariedade?
En España, a demanda global de calidade laboral choca cunha precariedade crónica. A pesar dos altos niveis de formación, a mocidade enfróntase a unha taxa de paro do 24,9%, baixos salarios e unha alta temporalidade. Só dous de cada dez menores de 30 anos logran emancipar do fogar familiar. Esta precariedade estrutural xera un "efecto desánimo" que impulsa aos mozos a buscar a emigración ou a rexeitar ofertas que consideran insatisfactorias. 

O factor salarial, aínda que importante, é menos decisivo para a Xeración Z (25%) que para a anterior. No seu lugar, irromperon con forza dúas variables de rexeitamento: a ética da empresa e os plans de flexibilidade laboral. A mocidade aplica un "filtro ético" corporativo, descartando a empresas cuxos valores ou actividades non se aliñan cos seus principios persoais. 

E en Galicia, que?
En Galicia, a crise demográfica e a dureza de certos sectores exacerban a brecha. O desaxuste laboral nas catro provincias é notable: a pesar de 12.728 vacantes sen cubrir, a mocidade segue ancorada na precariedade. Existe un rexeitamento significativo cara a oficios do sector primario como mariñeiro, cociñeiro a bordo ou traballos en agricultura e gandaría. 

Detrás deste rexeitamento está a dureza nas condicións, ás veces con xornadas de 12 horas con inicio ás 4:30 da mañá no mar, e a inestabilidade salarial ("se un día non faenas, non cobras"). O sector agrario ha perdido o 90% da súa man de obra nas últimas catro décadas. Dentro dos sectores cualificados tamén se deixan sen cubrir vacantes que requiren alta cualificación STEM (científica, tecnolóxica, enxeñaría), que representan o 21,1% das vacantes en Galicia. 

As cifras do Instituto Galego de Estatística (#IGE) confirman a priorización do benestar: o 22,5% dos profesionais en Galicia rexeitou unha oferta por outros condicionantes laborais como o horario ou a ausencia de teletrabajo e conciliación. A porcentaxe de persoas que rexeitaron un traballo por condicións salariais inadecuadas foi do 15,5%.

Desde a óptica empresarial, o discurso céntrase no déficit de talento. Así, non son poucos os empresarios e empresarias ademais de cargos políticos quen sinalan: “Non hai xente suficiente para cubrir a demanda de traballo”. Seis de cada dez vacantes non se cobren por falta de persoal coa formación requirida. O empresariado percibe unha escaseza de oferta, mentres a mocidade percibe unha escaseza de calidade laboral. 

A menos novos, máis inmigrantes
A renuncia da mocidade galega a cubrir os postos máis duros ou precarios prodúcese nun contexto de crise demográfica crítica. En Galicia, por cada novo traballador que se incorpora, xubilaranse 4,4 persoas, o que significa que só se cubrirá o 22,7% das saídas na próxima década. 

Esta falta de substitución xeneracional e o rexeitamento selectivo de empregos obrigan de maneira ineludible á contratación de máis inmigrantes. O fenómeno migratorio consolidouse como a clave para paliar esta escaseza. Os traballadores estranxeiros ocupan, de facto, os postos de traballo que, doutro xeito, quedarían vacantes, especialmente en sectores como a agricultura e servizos onde os españois manifestan renuencia. 

O reto, con todo, é asegurar que esta man de obra non só cubra os postos máis precarios, senón que tamén se cualifique e homológuense os seus títulos para abordar o déficit de alta cualificación (STEM).