Os incendios son unha estocada mortal para os apicultores galegos: "Toda a produción perdeuse"

Aínda é temperán para entender as dimensións do problema ao que nos enfrontamos, pois as consecuencias da onda de incendios que aínda golpea a comunidade galega e que arrasou, segundo os datos de Copernicus, ao redor dunhas 160.000 hectáreas de terreo. O lume levouse por diante vivendas, pastos, gando e todo o que se atopou ao seu paso. O dano ecolóxico, medioambiental e económico é enorme e, nalgúns sectores, triplo, pois colectivos como o dos apicultores advirten que a perda das súas colmeas non afectará só aos seus negocios, senón tamén á cantidade de mel que chegue ás nosas casas en diante, así como ás dificultades para reforestar uns montes onde xa non haberá abellas que axuden coa polinización.

DEBE O TURISMO SUFRAGAR A XESTIÓN FORESTAL?

Eva Miquel secretaria da Fundación Amigos das Abellas, entidade que reúne a amantes da apicultura e a profesionais do sector, é ademais coordinadora de proxectos e responsable de comunicación, sensibilización e da recuperación de enxames. Miquel afirma que, por agora, é difícil pór cifras ao dano que fixeron os incendios pois “aínda hai apicultores que non puideron acceder ás zonas queimadas”, pero que as perdas son numerosas tanto en Galicia como no resto dos territorios de España nos que se declararon incendios neste mes de agosto.

“Segue habendo colmeas ardendo e a Garda Civil está saturada coas denuncias, polo que moitas denuncias aínda non se puideron reportar e os seguros aínda non coñecen o groso dos efectos do desastre”, sostén. En calquera caso, desde a Fundación son conscientes de que o difícil virá logo, cando haxa que rexenerar a zona, pois as abellas xogan un papel fundamental coa polinización e cada vez téñeno máis e máis difícil.

“Vemos que co cambio climático e a falta de xestión, tanto de comunidades como a nivel estatal, é máis difícil. Debería haber labores forestais neste sentido todo o ano”, suxire Miquel para manter máis despexados os montes, á vez que propón que o diñeiro dese investimento saia dun sector como o turismo, “xa que os nosos montes son visitados por miles e miles de persoas ao ano e que realmente se xestione iso como patrimonio turístico”.

"A COLLEITA PERDEUSE"

No contexto actual, e ante a falta de medios en moitas zonas para facer fronte ao lume, foron os veciños ou os propios produtores os que defenderon as colmeas das chamas en primeira liña. Que os panales non saian ardendo non significa que non saian feridos, xa que o fume resulta moi nocivo para os enxames e en terra queimada as abellas non poden atopar o alimento necesario para alimentar e producir mel.

“Todo o que é o pasto melífero perdeuse. É unha perda brutal para as nosas producións que, como as de Galicia, son recoñecidas a nivel internacional, que se exportan e que teñen unha gran importancia coa Indicación Xeográfica Protexida coa que contan”, lamenta Miquel. Nesa liña, aventura que “a colleita desta primavera, porque moitos aínda non a recolleu senón que esperan xusto a estes meses para facelo, perdeuse”.

“Non imos ter esa produción. Entón, esas colmeas que sobreviviron, de que se van a alimentar?”, preguntan desde a Fundación. Outro problema é a auga, pois é fundamental para a apicultura e coas ondas de calor as abellas tiveron moitas máis dificultades para ventilar as colmeas. Así as cousas, a realidade, asegura Miquel, é que o sector se enfronta a “perdas masivas”.

TRASLADO DE COLMEAS

A alternativa nestes momentos para moitos apicultores galegos pasa por trasladar as colmeas. A Consellería do Medio Rural anunciou como medida que facilitará aos apicultores afectados polos incendios forestais o acceso gratuíto ás parcelas do Banco de Terras para que poidan instalar nelas as súas colmeas e manter así a súa produción. Desde a Fundación consideran que este é un paso moi importante, pero queda por ver si “ese Banco de Terras é suficiente” e si non existe risco de contaxio do ácaro varroa, unha das grandes ameazas para os produtores, pois estes parásitos poden acabar cun grupo e a infección estender “se as colmeas están moi xuntas”.

De igual maneira, Miquel apunta que estas terras novas deben contar con auga suficiente e con diferentes floraciones ao longo do ano para que as abellas teñan alimento en cada estación. “As abellas tamén consomen moito mel. Fano para poder mover, é a súa gasolina, e necesitan lugares onde poder producila e que o pole sexa diverso para que teñan todos os aminoácidos que lles son esenciais para producir acirra e alimentar ás larvas”, indica.

O traslado das colmeas tampouco é tarefa sinxela, tanto no físico, pois debe facer de noite para unha correcta transhumancia da colmea, como no burocrático, pois son moitos os permisos que deben solicitar para levar isto a cabo con total seguridade. “Require moitas autorizacións, xestións e meses de trámites”, resume Miquel, á vez que recalca que estes traslados implican tamén un gasto extra ao ter que prestar unha alimentación de soporte ás colmeas.

Con vistas ao futuro, desde a Fundación Amigos das Abellas chaman ás aseguradoras a resolver canto antes a cobertura aos afectados para que “esas familias que viven disto, que son moitas en Galicia, poidan seguir polinizando os montes e favorecendo a biodiversidade”, pero tamén reclaman ás administracións públicas non só axudas para os produtores damnificados, senón tamén unha “mellor xestión dos nosos territorios” baseada no criterio de técnicos e especialistas: “Que senten con eles e fagan unha xestión dos nosos bosques e montes adecuada para que isto non suceda nunca máis. Porque é todos os anos o mesmo”.