Estas son as costas de Galicia con máis risco de inundacións polo cambio climático segundo Greenpeace

Elvira Jiménez, coordinadora de campañas de Greenpeace, foi contundente na presentación da informe  'Destrución custe o que custe 2025: Impactos do urbanismo e o cambio climático no litoral': “Mentres os impactos climáticos móstrannos a súa crueza nesta rexión, a Xunta de Galicia mira cara a outro lado, recuperando modelos litorais xa obsoletos e pondo ao límite os ecosistemas costeiros que nos protexen”. Esta afirmación subliña a preocupación da organización ecoloxista polo que consideran unha falta de acción e unha política continuista que agrava a situación. 
 

O informe, cuxa divulgación vén potenciada por un mapa satelital de riscos, detalla as áreas máis ameazadas e as consecuencias previsibles de non adoptar medidas urxentes e ambiciosas.

As proxeccións do cambio climático debuxan un panorama preocupante para a costa galega, cun incremento significativo das áreas de risco de inundación.

A demarcación hidrográfica Galicia-Costa contabiliza 172 zonas con potencial risco significativo, moitas delas concentradas na contorna das rías, auténticos motores económicos e sociais da comunidade. Estas zonas ven agora ameazadas pola combinación do ascenso do nivel do mar e a maior frecuencia e intensidade dos temporais.

Entre os puntos máis vulnerables identificados polo informe atópanse na provincia de Lugo a costa de Burela e San Cibrao, así como a ría de Viveiro. 

Na Coruña, a lista é extensa e inclúe as praias de Cedeira, a ría de Ferrol, Betanzos, as emblemáticas praias do Orzán e Riazor na cidade herculina, a ría da Coruña, Malpica, Laxe, Arou, Muxía, a praia de Langosteira en Fisterra, a praia de Ézaro, a praia de Ou Pindo, Porto do Son, Corrubedo, A Pobra do Caramiñal e Vilanova de Arousa. 

Pola súa banda, en Pontevedra destacan Marín, o litoral desde Cabo Estai até a praia de Patos, Nigrán, San Pedro da Ramallosa e A Guarda.

 A subida do nivel do mar, estimada nuns 25 centímetros de media para o último cuarto de século nun escenario moderado de redución de emisións, agravará estas situacións de risco. 

Esborralle histórico do marisqueo en Arousa

O segundo gran impacto detallado no informe afecto directamente a un dos alicerces económicos do litoral galego: a pesca e o marisqueo. O quecemento da auga provoca que especies comerciais como a sardiña se despracen cara ao norte, mentres outras especies invasoras, provenientes do sur, colonizan o ecosistema local.

O caso dos bivalvos é especialmente preocupante. Ao non poder desprazar, estas especies sésiles están expostas ás temperaturas máis elevadas e cambios bruscos na salinidade, o que pode derivar en mortaldades masivas. Só en 2024, a produción de berberecho na ría de Arousa caeu un 93 %, e a de ameixa fina e babosa un 86 %.

A estes impactos súmase a contaminación crónica das rías galegas, que reciben verteduras industriais, urbanos e agrícolas. Greenpeace denuncia que, a pesar do alto valor ecolóxico e económico das rías, continúa habendo unha vertedura tóxica cada dous días de media. En 2024 rexistráronse preto de 2.000 verteduras.

Turismo de refuxio climático atrae masas

Ademais dos impactos directos do cambio climático, o informe de Greenpeace tamén sinala a presión turística e a contaminación crónica como factores que agravan a vulnerabilidade da costa galega. Aínda que o turismo é un motor económico, o seu crecemento descontrolado, especialmente o modelo cuantitativo, está a saturar espazos naturais e servizos públicos. Greenpeace critica a promoción de Galicia como “refuxio climático” sen abordar os seus propios impactos, o que xerou controversia e levou a unha saturación de zonas sensibles como Combarro ou a praia de As Catedrais.

En canto á controvertida campaña que promocionaba Galicia como "refuxio climático", aínda que recibiu críticas de expertos e ecoloxistas por banalizar o concepto e atraer un turismo masivo, a Xunta non admitiu que esta campaña teña como obxectivo ou consecuencia a masificación. O seu discurso centrouse en situar Galicia como un destino cun clima máis suave fronte ás ondas de calor noutras zonas.

Fronte a esta promoción constante do turismo, organización propón pór coto á turistificación mediante moratorias ás vivendas turísticas, erradicación da oferta ilegal, redución da actividade aeroportuaria, limitación de vehículos nas illas e reforzo do transporte público, entre outras medidas. 

Presión industrial en aumento pola Mina de Touro e Altri

A situación agrávase por proxectos industriais como a macrocelulosa de Altri en Palas de Rei, que prevé consumir até 46 millóns de litros de auga ao día e verter 30 millóns de litros ao río Ulla. Greenpeace alerta de que isto podería agravar a crise na ría de Arousa, cuxa produción marisqueira leva un par de anos en situación crítica.

A posible reapertura da mina de Touro e a continuidade da actividade de ENCE na ría de Pontevedra son outros exemplos da presión industrial sobre o litoral galego. Segundo os ecoloxistas, estes proxectos contribúen a un modelo de desenvolvemento que non garante a sustentabilidade dos ecosistemas nin a seguridade das comunidades locais.

Réplica da Xunta ás acusacións de promover o turismo masivo

Ante as contundentes acusacións de Greenpeace sobre a inacción e a recuperación de modelos litorais obsoletos, a Xunta de Galicia non emitiu ningunha declaración oficial até o momento de peche desta edición. 
 

Iso si, no pasado, o Goberno respondeu ás acusacións de promover o turismo masivo na costa e, en xeral, na comunidade, defendendo un modelo de turismo sostible e de calidade. 

A Xunta, a través da Estratexia de Turismo de Galicia 2030, manifestou o seu compromiso cun turismo auténtico e sostible. Argumentan que se busca reforzar a percepción positiva do turismo entre a poboación local, apostando por un modelo que xere riqueza en todo o territorio, poña o foco nas persoas (visitantes e residentes) e baséese na hospitalidade.

Un obxectivo recorrente da Xunta foi a desestacionalización do turismo e a diversificación dos fluxos por todo o territorio, para evitar a concentración en épocas e lugares específicos.

En relación con el aumento de vivendas de uso turístico en zonas costeiras (un factor que contribúe á masificación), a Xunta expresou o seu rexeitamento ao que considera unha "alarma infundada" por parte do Goberno central sobre presuntas ilegalidades. Aínda que recoñecen a existencia dun problema nalgúns casos, defenderon a súa xestión e o incremento das inspeccións e sancións a aloxamentos irregulares. Con todo, non han implementado moratorias ás vivendas turísticas, unha medida solicitada por colectivos que denuncian a saturación.

Propostas de Greenpeace

Greenpeace propón unha serie de medidas que, ao seu xuízo, poderían reverter esta situación. Entre elas destacan a acción climática urxente, a renaturalización da costa, a adaptación local e a regulación do turismo. Especial énfase pon nas solucións baseadas na natureza, como a protección de zonas húmidas, dunas e tramos de costa virxe que actúan como barreiras naturais fronte a temporais e inundacións.

A organización ecoloxista subliña que, cunha redución moderada das emisións, poderíase evitar até un 40 % do retroceso das praias. Ademais, lembra que conservar o litoral non só ten beneficios ambientais, senón tamén económicos, xa que protexelo xera retornos até 150 veces superiores que deixar que se deteriore.