Reducir a xornada laboral: un tira e afrouxa estancado

A redución do número de horas traballadas por semana abriu un debate que levantou tanto aplausos como apupos. Aplausos por parte dos axentes sociais que representan aos e as traballadoras e apupos desde o empresariado que ve en perigo o rendemento das súas empresas vinculado á produtividade e, en ocasións, ás horas extraordinarias realizadas polo persoal contratado. A ministra de Traballo Yolanda Díaz, asegurou que esta medida busca fomentar a calidade de vida dos traballadores e fomentar unha contorna laboral máis saudable. Con todo, entre as razóns esgrimidas pola patronal galega para opor a esta medida é que no canto de “ocorrencias”, tal como dixo no seu día o presidente da Confederación de Empresarios de Galicia (#CEG) Juan Manuel Vieites, o Goberno debería apostar por medidas que reducisen o absentismo laboral e mellorar a produción cara a parámetros europeos.

O CAMBIO E O seu PERTINENCIA

O gabinete presidido por Pedro Sánchez ten na mira o chegar este ano ás 38.5 horas semanais e alcanzar as 37.5 en 2025. A realidade é que ante as reticencias da patronal (a nivel nacional e autonómico) supoñen un gran atraso na aplicación desta medida ao mesmo tempo que o Congreso e no Senado o clima político non parece favorecer a celeridade o a aplicación da reforma, e iso a pesar do apoio de varios grupos políticos á coalición de goberno nese sentido.

A ministra de Traballo, Yolanda Díaz, manifestaba a importancia de reducir o horario de traballo: “A redución da xornada laboral non só é un paso cara á modernización das nosas leis laborais, sino que tamén é un recoñecemento á necesidade de que os traballadores teñan tempo para gozar da súa vida persoal e familiar. É hora de que o traballo non consuma todo o noso tempo”.

Nese sentido, Díaz non só vía beneficios para os e as traballadoras, tamén para o empresariado pois a redución suporía un maior descanso e unha mellora actitudinal fronte ao traballo. Isto redundaría nun beneficio de face á mellora na produtividade, asegura a ministra. Esa mellora da produtividade é un dos argumentos da patronal para recelar das 37.5 horas semanais.

“O empresariado en Galicia está moi vinculado ás contratacións coa administración pública ou á hostalaría e servizos” di Francisco González Sio, da CIG. “En canto á produción, debemos ter en conta que a maioría das empresas galegas son PEMES e é moi difícil medir a súa produtividade”. Isto confírmao as informe 'Perspectivas Galicia 2024' onde se sinala: "En Galicia hai 241.000 empresas en activo, segundo o Instituto Galego de Estatística, delas 152.500 son persoas físicas, é dicir o 60% son autónomos. Os ingresos de explotación das empresas galegas alcanzan os 110.000 M€, achegando ao PIB estatal 26.000 M€”.

Ante a “cerrazón” empresarial, José Antonio Gómez, secretario xeral de UXT Galicia, sinala a necesidade de que “o Goberno goberne para facer posibles as 37.5 horas semanais porque hai un acordo asinado”. Gómez ve na posición empresarial unha postura encamiñada a dilatar os tempos ademais de non pór alternativas sobre a mesa. “Os beneficios son múltiples e para todos porque se mellorará a saúde física e mental dos traballadores, reducirase o absentismo laboral nas empresas” e haberá máis oportunidades laborais e por tanto, beneficios á Seguridade Social. Pola súa banda, o secretario xeral de CCOO, Unai Xordo, declarou no seu momento que “loitamos por un modelo de traballo que priorice a saúde e o benestar das persoas. Esta medida é un paso na dirección correcta”.

NOVOS DESAFÍOS?

“É fundamental atopar un equilibrio que non poña en risco a viabilidade das empresas”, comentaban fontes da Confederación Española de Organizacións Empresariais (CEOE). Se se liga viabilidade empresarial a colocar toda a produción no mercado e obter retorno, parece que o actual modelo español non funciona en comparación coa media da UE. Así llo lembraban os organismos europeos a España: sobre unha base de 100 a produtividade española estaba en 97 e descendendo. "A produtividade laboral por hora traballada continúa por baixo dos niveis prepandémicos, e a diferenza coa media da UE aumentou considerablemente", sinalaba a CE nun informe emitido o mes de xuño de 2024.
 

“A porcentaxe de PEMES en España é elevado e o seu nivel de produción non se achega á media europea, con todo, as grandes empresas españolas están igualadas coas súas homólogas europeas”, apunta Gómez. Para o secretario xeral de UXT Galicia os beneficios son obvios: se se reduce a xornada auméntase o tempo de lecer e en paralelo o de consumo que redunda no tecido industrial. E retomando a idea de que a menos horas máis incrementos na contratación, esta iría dirixida aos ocos horarios abertos ao reducir horas. Aínda así, “a contratación para cubrir horas significa pagar menos e continuar coa precarización laboral” di González Sio.
 

O temor entre os representantes dos traballadores é que desde a patronal esíxanse contrapartidas como unha maior flexibilización de horarios: levar as horas non traballadas aos fins de semana ou estender a xornada laboral para deixar tres días libres. Hai quen ve nesta solución riscos para a saúde laboral, sobre todo no que respecta aos accidentes no traballo.

Os desafíos estarán en que os horarios permitan contratacións non precarias, horarios asumibles, mellora na produtividade con traballadores en boas condicións físicas e mentais. Os sectores que se poden beneficiar máis desta redución irían desde o manufactureiro, a construción, as empresas de servizos e multiservicios, transporte e ensino privado entre outros.

Os sindicatos reclaman consenso entre os grupos políticos que apoian ao Goberno porque ven como o tempo se lles feita encima ás propostas de Traballo. A patronal desexa que non se materialice ante o que consideran un “despropósito” fronte ás cuestións consideradas máis importantes: absentismo laboral e produtividade.