Altri ameaza a declaración do Camiño de Santiago como Patrimonio Mundial

A instalación de Altri en Palas de Rei e a posible reapertura da mina de Touro-O Pino acenderon definitivamente todas as alertas entre quen defenden a preservación do Camiño de Santiago nos seus últimos quilómetros antes de chegar a Santiago. Isto é debido á crecente desconfianza entre diversos sectores implicados no desenvolvemento tanto económico, cultural e patrimonial da ruta xacobea na súa parte denominada “Camiño Francés”. Un último tramo que se considera “devaluado” desde hai tempo ante a masificación que sofre durante os meses de verán no traxecto que discorre por Galicia. Por outra banda, hai quen non atopa unha explicación ao que deducen como unha contradición: implantar dúas accións industriais xunto ao emblema do turismo en Galicia e sobre o que se realizaron investimentos millonarios para situalo entre as máis importantes rutas turísticas, relixiosas e culturais do mundo. 

“ABERRACIÓN”

“Estamos en contra desta aberración e ademais, non entendemos como en pleno século XXI aínda esteamos nestas” explica José de Rísea vogal de Comunicación da Fraternidad Internacional do Camiño de Santiago. “Estivemos no seu momento coa Plataforma Mina O Pino-Touro Non e conseguimos que se publicase un informe ICOMOS que ameazaba con retirar a declaración de Patrimonio Mundial ao Camiño se seica se reabría a mina”.

Desta forma, ICOMOS, organización vinculada á UNESCO e que se involucra na protección e posta en valor do patrimonio cultural, emitía o 17 de abril de 2024 un comunicado no que recomendaba a España revisar a posible instalación de Altri en Palas de Rei. No seu comunicado, aínda que recoñecía que a planta estaría “fóra tanto da zona de delimitación do Ben de Interese Cultural como da delimitación do ben de Valor Universal Excepcional que é o Camiño de Santiago de Compostela”, ICOMOS sinala que aínda así “entende que dentro da citada industria existen unha serie de elementos arquitectónicos e instalacións que terán un forte impacto na paisaxe que define a ruta xacobea e que, por tanto, si afectan en gran medida ao ben de Valor Universal Excepcional, e iso máis aló da propia natureza da actividade industrial que se desenvolva”.

“Os peregrinos veñen ver paisaxe, non naves industriais” di Miguel Rodríguez da Asociación Galega de Albergues Privados (AGALBER). “A propia Altri no seu informe de impacto ambiental recoñecía que o impacto da fábrica sería moi alto, sobre todo en período de obras”. Isto implicaría movemento de terras, movemento de maquinaria e a alteración da paisaxe. “Con todo, nós si facemos unha obra aínda que sexa cambiar a cor dunha xanela podes levarche unha amoestación por alterar a contorna. Isto non é coherente”.

ONDE ESTÁ A COMPATIBILIDADE?

Si até agora o Camiño ha sito o pavillón de proa do turismo galego, son moitos e moitas as que non se explican por que se decidiu dar pasos para abrir dous megaproyectos industriais á beira desta ruta. A inmensa maioría nega a maior, non son compatibles nin a mina nin a macrocelulosa coa explotación do Camiño. “Para a Xunta de Galicia si é compatible e non dixo nada máis, iso si, a fábrica estará rodeada de árbores para non desentonar” di Miguel Rodríguez.
 

“O Camiño de Santiago non é só unha canle estreita por onde circular, existe o Convenio de Florencia sobre a paisaxe que afecta as concas visuais” declara de Rísea. “O que vemos é a ignorancia política dalgunha xente e a intención dalgunha xente de confundir industria con patrimonio”. 

As sospeitas apuntan a intereses maiores que os propios creados polo Camiño. É dicir, o peso dos investimentos industriais de Green Fiber e de Atalaia Mining supoñen un volume monetario tan elevado que a Xunta os declarou de Interese Estratéxico. “Ambos os proxectos estarán situados nunha liña de 100 km, dous proxectos que ademais ninguén quere e un deles suporá a plantación de eucalipto nitens en todo o territorio”, apunta de Rísea.

O impacto económico sobre o Camiño en caso de seguir adiante con Altri e a mina de Touro é impredicible. As mobilizacións sociais contra o proxecto da macrocelulosa demostraron un rexeitamento amplo, aínda así hai quen considera “a pasividade dos partidos políticos”. 

Por último, en 1993 España ratificou a Declaración como Patrimonio Mundial ao Camiño de Santiago. Ao final, España é responsable deste Ben Patrimonial da Humanidade e por tanto, no caso de que tanto a mina como a macrocelulosa afecten á ruta relixiosa, esta perdería a súa condición de patrimonio mundial e a responsabilidade última sería do Estado.

Non é posible a compatibilidade entre as tres actividades sen que o Camiño se vexa afectado en moitos aspectos incluído o relixioso, o económico e o turístico. As previsións apuntan a medio millón de visitas este 2024, cifra da que presume a Xunta. O Camiño é un investimento a longo prazo, as outras dúas son a medio, é necesario arriscar?, preguntan moitos e moitas.