Camilo Franco, director Culturgal: “Somos unha demostración práctica de que a cultura e a lingua galegas funcionan”

-Cales serán os puntos “máxicos” que ofrecerá o Culturgal nesta edición de 2024?

Na edición anterior marcámonos o propósito de abrir o Culturgal 2024 a novos públicos. Así pois, este ano quixemos materializar o desexo formulado na anterior edición. Isto facémolo con máis variedade na participación, impulsando actividades que só ocorren no Culturgal ou que se inicien no festival e despois teñan a vida que os seus creadores desexen ou que pidan os diferentes públicos. Despois queremos ampliar ese papel do Culturgal como plataforma de encontro entre as propostas artísticas e culturais da feira e os gustos e necesidades que teña o público asistente. Todo isto falando desde un ángulo de pluralidade porque a estas alturas non deberiamos falar só de cultura galega senón de 'culturas galegas', da mesma forma debemos falar dos 'públicos galegos'. 

-Se alguen preguntase pola filosofía do Culturgal, que respondería?

A filosofía de Culturgal é que o público vai participar nunha celebración na que está representada unha gran parte da oferta cultural existente en Galicia.

-Ao falar de novos públicos entendo que aí se inclúen aqueles públicos máis novos que descoñecían esta cita en Pontevedra.

Cando falamos de novos públicos en Galicia falamos de dous públicos. Aqueles públicos máis novos en idade a quen as culturas galegas teñen a necesidade de seducir e atraer. Existen outros novos públicos, persoas que habitualmente non se fixa moito no tamaño, riqueza e volume das culturas galegas, pero unha vez probaron repiten atendendo aos seus intereses culturais como mellor lles gusta. Ambos os públicos non teñen que se complementarios entre eles, por exemplo, reclamar a atención dos máis novos é algo que fan todas as culturas. O transvasamento entre culturas como o caso de Galicia é máis complicado, necesita un labor de maior calado e o Culturgal quere responder a eses dous públicos. Este ano temos programación moi orientada á mocidade, viva na cultura que viva ou veña da cultura que veña. Temos outra parte na que tentamos convencer a eses públicos sen curiosidade na ampla oferta da cultura galega. A esta xente tentamos explicar pola vía práctica que hai unha gran oferta con moitas particularidades que poden satisfacer moitos tipos de gustos, unha gran diversidade e moitas expresións tamén son moi divertidas. Por tanto, queremos que as culturas galegas percíbanse coa mesma naturalidade que se perciben outras culturas máis amplas e contemporáneas. Buscamos a participación do público naquilo que máis lles guste e perciban esas culturas galegas con total naturalidade.

-Aproximadamente ofertáronse algo máis de cen expositores.

Si, e entre eles hai editoriais, librarías, asociacións, colectivos, artistas, artesanía e produtoras audiovisuais e escénicas, galerías de arte e institucións. Reuniuse unha mostra da gran variedade que ofrece a industria cultural en Galicia. 
 

-Buscades atraer a participación doutras culturas que desexen interactuar coas que asisten ao Culturgal?

Non é a parte máis explorada agora mesmo pero si podemos dicir que hai intercambio de cultura portuguesa este ano. A longo prazo temos un plan dependente do financiamento que vaiamos obtendo, e ese plan é ter unha cultura convidada. Necesitamos máis planificación e buscar máis financiamiento pois accións como esta necesitan dun maior orzamento que o traballo con culturas de proximidade. Si que convidamos a representantes doutras culturas pero máis a longo prazo poderiamos convidar a unha cultura e realizar actividades con ela no Culturgal.

-Que resultados gustaríavos obter e ver, unha vez finalizada esta edición?

Hai dous tipos de resultados. O primeiro é incrementar o número de persoas participantes e asistentes de Culturgal porque sería a base para o coñecemento que vaian ter os visitantes das culturas galegas. É un resultado básico pero primordial. Buscamos que boa parte do público asistente sexa debutante en Culturgal. Resumindo, queremos que aumente o número de persoas visitantes e participantes nesta feira. O segundo resultado sería máis artístico. Gustaríanos que sucedesen cousas non vistas antes no mundo cultural. Este ano, por exemplo, o grupo Chévere fará unha 'Ultranoite Cultureta' tomando como argumento o mundo cultural de Galicia e pasándoo polo seu modelo de comedia, unha produción pensada para esta edición. Basicamente, queremos que haxa un elevado número de novidades para o público, non soamente en libros porque as editoriais xa veñen coas súas novidades. Queremos estreas en todas as disciplinas: música, teatro e espectáculos. Tamén algunhas compañías explicarán como van ser as súas estreas no mes de febreiro, por tanto seremos un trampolín para que a xente teña máis curiosidade para ir a novas ofertas de espectáculos. E por último, queremos consolidar á xente que ten carreira dentro do Culturgal, tanto artistas como público.

-Como lle gustaría a Culturgal achegar aos máis novos á lingua galega para demostrarlles que poden facer creacións usando o galego?

Podemos contribuír en dúas direccións. Primeiro, a identificación de Culturgal e culturas galegas é absoluta, é dicir, Culturgal non tería sentido de non ter unha idea propia sobre a cultura ou culturas galegas. Así pois, pola vía práctica, o festival é a demostración de que a cultura galega e o que representa está viva, é práctica, está en uso, é útil e divertido. Somos unha demostración de que vivir na nosa lingua é posible e enriquecedor. Calquera persoa con hábitos máis ou menos normais non tería que abandonar a cultura galega para achegar a outras culturas ou temas polos que sinta curiosidade. Desde aquí facémolo partindo da lingua, por exemplo a oferta literaria é amplísima. Somos unha demostración da vitalidade dunha cultura e a súa lingua, somos unha demostración práctica de que a cultura e a lingua funcionan. En Culturgal non hai conflito, sabemos que existe, pero quen veña pode instalar e pasalo ben.

-Dentro das diferentes culturas galegas, cal é a que máis impulso tomou nos últimos tempos?

Se damos por sentado que a música é a oferta galega con máis público, mirando cara atrás, o sector que creceu moito é o audiovisual. Considero que a aparición das plataformas permitiu a un público amplo atopar unha oferta galega audiovisual que non sei si coñecía ou non. E como sector, o audiovisual atopou moito público. No ámbito dos videoxogos non houbo un consumo amplo pero si apareceron movementos porcentuais. Quero dicir que, a pesar das grandes empresas, no ámbito independente dos videoxogos houbo movementos desde Galicia. Todo isto quere dicir que dentro de sectores considerados moi afastados ás culturas galegas, pois están a pasar cousas con esas culturas. O Culturgal ten obrigación de demostrar que non hai un problema de idade ou contemporaneidad con respecto ás novas formas de expresión que aparecen no mundo cultural.

-Existen xa ideas para o Culturgal 2025?

Si, millóns de ideas, o problema é poder sacalas adiante. Unha das cuestións no mundo da cultura é que as cousas non se fan só de cabeza. Poden existir mil millóns de ideas en cultura pero achegalas ao público é máis complicado. Aínda así, temos ideas para un concerto grande cunha efeméride internacional pero relacionada con Galicia e outras propostas. Con todo, o traballo difícil vén unha vez que xa tes a idea porque debes buscar financiamento, axendas, intereses variados e de feito xa temos algunhas cousas preparadas para 2025.