Colón non era galego, era xudeu sefardita

A 'Asociación Cristóbal Colón Galego' apostara moi forte polas orixes galegas do descubridor de América. Escavacións en Vilaxoán, onde descansan os restos de Xoán Mariño Soutomaior, primo de Pedro Madruga, cuxo nome era Pedro Álvarez de Soutomaior e outras escavacións en Poio, onde testaron Juan de Colón e Susana Fonterrosa, posibles pais do almirante, non deron respaldo á teoría galega sobre o navegante. Nin Pedro Madruga era Cristóbal Colón nin os seus antepasados estaban en Poio. 

Así o descartaba a investigación de ADN realizada por José Antonio Lorente, catedrático da Universidade de Granada, especialista en medicamento forense quen, tras vinte e dous anos de investigación chegou a resultados concluíntes neste 2024. Todo por mor da idea de Marcial Castro, historiador de formación que, vendo a Lorente nun programa de televisión falando da investigación xenética, creu ver o camiño ás orixes do descubridor do Novo Mundo. Todo isto despois dun periplo con algo máis de dúas décadas con levantamentos de lápidas, procura de ósos en tumbas afastadas por quilómetros e séculos entre si. Así se fai saber no documental 'Colón ADN, a súa verdadeira orixe'.

NIN GENOVÉS NIN REALEZA

O primeiro descarte foi a orixe italiana, concretamente genovés. O apelido Colombo da área de Xénova era dado aos nenos e nenas depositados nas inclusas, lugares onde os neonatos non desexados acababan para despois seguir, ou non, coas súas vidas. Algo moi parecido ao que en España se fixo co apelido Expósito. Tamén se descartaba a orixe xudía-genovés, porque Cristóbal Colón nacera no século XV e os xudeus foran expulsados desta república no século XII.

Tampouco a liña real emparentada con Fernando de Aragón resultou seria. Supúñase que era fillo extramarital do Príncipe de Viana, irmán de Fernando. Isto daríalle certa validez ante a corte dos Reis Católicos ao ser sobriño do rei aragonés. O príncipe de Viana tería un fillo con Margalida Colom, muller que vivía en Mallorca e ambos se coñeceron nunha viaxe do primeiro á capital balear. Os defensores desta teoría basearían nesta liñaxe o feito de que os Reis Católicos houbesen financiado a viaxe á India indo polo Oeste e non polo Leste.

Con todo, despois de comparar liñas reais até a familia dos Trastámara, da que descendía Fernando de Aragón e cuxos orixes, curiosamente, estaban en Castela, os resultados foron negativos. Por tanto, Colón non era sobriño dos Reis Católicos.

NIN PORTUGUÉS NIN ESGOTE

Existían dúas liñas ou teorías sobre a orixe portuguesa de Colón. A primeira enlazábao coa nobreza portuguesa. As súas raíces afundiríanse na súa bisavoa Inés de Castro, que morreu en Portugal aínda que as súas orixes eran galegos e da súa familia descendía unha das familias máis poderosas da nobreza tanto galega como castelá. Unha dos seus descendentes, Leonor de Aviz sería a nai do almirante, pero outra vez as probas de ADN descartaron esta posibilidade.

O mesmo sucedeu coa segunda teoría portuguesa. Segundo esta, Colón era un corsario, Pedro Ataide, que loitaría na batalla de San Vicente entre navíos corsarios e genoveses. O barco de Colón afundiuse e este chegaría á costa en moi malas condicións. Ao ser rescatado pasou un tempo até recuperar e aí a historia parece case de conto de fadas. Casado cunha nobre de moi boa familia, chegaría mesmo a ofrecer a João II de Portugal a viaxe ás Indias polo Oeste ao ter acceso directo ao monarca. A hipótese é que se tratase de Pedro Ataide, antepasado de Antonio Ataide, conde de Catanheira. 

O médico José María Ercilla defendía a orixe esgote de Colón. Esgótelos eran xente de orixe vasca-gascón, a día de hoxe aínda se conserva o apelido Esgote. Estas persoas eran separadas do resto da sociedade por simple discriminación social, isto fixo que non fosen posuidores de terras e outras propiedades. En cambio, si eran bos mestres da construción, cantaría e carpintaría. Ercilla baseouse en enfermidades hereditarias presentes a día de hoxe en esgótelos contemporáneos e que tamén padecería Colón. O resultado foi negativo.

XUDEU SEFARDÍ CONVERSO

O investigador catalán Francesc Albardaner defendía a orixe sefardita de Colón. Nas investigacións de Lorente, comparou o cromosoma E masculino e o mitocondrial e atopou que unha parte deses compoñentes xenéticos correspondían a unha persoa do Mediterráneo occidental. Ademais, achou probas xenéticas que o relacionaban coa comunidade sefardita.

“Rezuma xudaísmo nos seus escritos” di Albardaner. Segundo as teorías deste investigador, Colón nacería en Valencia, fillo de tejedores xudeus. Nesa época, a corte de Aragón tiña varios funcionarios xudeus conversos. Un deles era secretario do rei Fernando de Aragón, Luís Santángel, quen facilitaría tanto o acceso ao monarca como a Isabel de Castela e tamén o diñeiro para financiar a expedición.

O feito de que mesmo o fillo de Cristóbal, Hernando, ocultase as orixes do seu pai e que este nunca falase deles, fixo presupor a orixe xudía para Albardaner. Había tamén unha posibilidade que Colón fose siciliano ao ser Sicilia por aquel entón territorio da Coroa de Aragón, con todo, os seus escritos non mostraban restos da lingua siciliana.