Fran Araújo, guionista dun ano, unha noite: "Trátase ás vítimas do terrorismo como un todo, cando non é así"

Un ano e unha noite suma tres nomeamentos aos Goya, que chegan tras alzar con catro premios nos Feroz e tres nos Premios Gaudí. No caso dos Goya, entre as candidaturas está a de 'Mellor Guión adaptado' á que optan conxuntamente Isaki Lacuesta, director deste filme, Isa Campo e o galego Fran Araújo.

A cinta é unha adaptación da novela Paz, amor e death metal, do español Ramón González, un dos sobreviventes do atentado yihadista que tivo lugar na sala de concertos Bataclán, en París, en novembro do ano 2015. Nesta novela, González narra como viviron el e a súa parella a noite dos feitos e como afrontaron as secuelas psicolóxicas e emocionais que provoca experimentar unha situación dese calibre.

"Foi un proceso de escritura moi complicado, ademais de estar baseado nunha novela, ao mesmo tempo está baseado en feitos reais, e non só no atentado, senón tamén todo o ano seguinte, no que procesan todo o ocorrido. Interesounos moito a historia real, sobre todo despois de coñecelos a eles. E decidimos que aí había unha historia que queriamos contar", explica.

Retratar algo así, insiste Araújo, require un respecto un coidado especial. "Queriamos facelo con respecto, coidado e responsabilidade para que eles sentísense representados no que faciamos. Estiveron moi implicados, participaron nos guións, nas rodaxes, viron a película. Que estean tan implicados tamén é unha forma de demostrar que estabamos a facer algo que tiña sentido", comenta o guionista.

Toda esta implicación e aprobación explícita era vital, non só polo traumático e sensible do representado, senón tamén por todos cambios propostos polos guionistas para esta adaptación. De feito, esta novela céntrase "nun 80%" na propia noite dos atentados. Por outra banda, aos guionistas interesoulles máis reflectir que ocorreu despois.

"Falar do pasado próximo sempre é máis complicado que facelo do pasado afastado, sobre todo porque sempre hai xente afectada", recoñece Araújo. Pese ao maior protagonismo do trauma posterior na película, Araújo destaca que rodar as secuencias da sala Bataclan xeroulles "bastante preocupación e coidado; eran moi complicadas".

"Había afectados vendo as escenas polos monitores. Había un esforzo colectivo enorme por ter coidado e ensinóuselles antes a montaxe final, sobre todo para facer algo que fose xusto e ponderado con eles", insiste.

Como transmitir sen mostrar "foi un dos grandes debates". "Aquí Isaki dirixiu maxistralmente o que está dentro de plano e o que está fóra de campo. Poder vivir con eles, desde o que ven. Como conseguir contalo co grao de intensidade suficiente para que ti entendas o trauma que xeran esas imaxes sen velas", detalla.
 

POLÍTICA E NACIONALISMO

A outra gran modificación vén da man dos personaxes principais: Ramón e Mariana. Na novela, el é o protagonista e só sabemos da existencia dela porque el nárrao, deixando así entrever que enfrontan o shock de formas diametralmente opostas. "Na peli son coprotagonistas, mesmo ela un pouco máis", comenta Araújo.

A Mariana orixinal é arxentina, pero nun ano, unha noite pasa a ser Céline, unha moza francesa. "Interesábanos tamén que fose francesa por un tema de proximidade ao atentado, que marcou enormemente á sociedade francesa. Parecíanos interesante ver como o desde fóra e o desde dentro, que che pase no teu país ou que che pase fose. Ao final incide no que se fala na peli, de que se trata sempre de vítimas do terrorismo como un todo homoxéneo, cando non é así. Cada vítima é un individuo que o procesa e víveo de forma diferente", defende o guionista galego.

Incide ademais na desmitificación do argumento do nacionalismo. "Sempre o levamos a iso, ao 'atacáronnos', como país. E ao final en Bataclán había 30 nacionalidades diferentes. Estaban en Francia pero ao final a xente afectada era moi diversa, non era só francesa", argumenta.

As derivadas políticas detrás dun atentado e as consecuencias que deixa na sociedade afectada foron outros dos retos, imposibles de evitar e moi difíciles de retratar en pantalla "sen caer" no sensacionalismo ou o sectarismo. Para iso sérvense de personaxes secundarios que rodean aos protagonistas —familia, amigos, policías, psicólogos— "e que representan, cada un á súa forma, as diferentes posturas ao redor dun suceso destas características".
 

NOMEAMENTO Aos GOYA

Fran Araújo competirá xunto a Isaki Lacuesta e Isa Campo polo cabezón a 'Mellor Guión Adaptado'. Non será o único galego que acudirá a Sevilla o próximo fin de semana como nomeado aos Premios Goya 2023. Xunto a el, farano Javier Gutiérrez e Luís Tosar na categoría de 'Mellor actor principal'; Diego Anido e Luís Zahera en 'Mellor actor de repartición'; as películas de animación Unicorn Wars e Demos de Barro.

Ademais, nas tres categorías de curtametraxes hai representación galega. A entrega, de Pedro Díaz, Memoria, de Nerea Barros e Amence a noite máis longa, de Carlos Fernández de Vigo, están nomeadas a mellor curtametraxe de ficción, documental e animación, respectivamente.

Fran Araújo comenta que, aínda que a vida en cines da película xa se terminou, "os premios sempre axudan e ao final non é o mesmo estar entre unha das películas do ano que non estar". "Ademais, a nivel humano é unha alegría moi grande porque nos custou moitísimo facer esta película e que a xente a valore sempre dá alegría".