O Comité de Bioética propón prohibir a xestación subrogada a nivel internacional

O Comité de Bioética de España (CBE) elaborou o documento 'Informe sobre os aspectos éticos e xurídicos da maternidade subrogada' no que analiza os aspectos éticos e xurídicos desta práctica, e no que propón promover a nivel internacional un marco común regulatorio que prohiba a celebración de contratos de xestación "en garantía da dignidade da muller e do neno".

Tamén reclama "dotar de verdadeira eficacia legal á nulidade deses contratos, de maneira que resulte aplicable tamén aos celebrados no estranxeiro, para o que podería considerarse a posibilidade, entre outras medidas legais, de sancionar ás axencias que se dedicasen a esta actividade".

En todo caso, pide asegurar "unha transición segura" que evite que queden desprotexidos os nenos resultantes dos procesos de maternidade subrogada internacional nos que poden estar inmersos actualmente varios españois. Para iso, considera que pode garantirse que a súa filiación no estranxeiro se faga conforme á doutrina establecida polo Tribunal Supremo.

O informe, elaborado a iniciativa do propio Comité, levouse a cabo "dada a preocupación que suscitaba aos seus membros o debate presente na opinión pública e nalgunhas institucións sobre a conveniencia de regular ou, polo menos, dotar de legalidade, aos contratos de maternidade subrogada".

En calquera caso, o Comité de Bioética precisa que, en atención á súa natureza e funcións, non lle corresponde traducir o seu parecer nunha proposta concreta de reforma legal aínda que ofrece algúns criterios que orienten aquela, como o citado marco regulatorio común a nivel internacional.

TEMA CONTROVERTIDO

Como se pon de manifesto ao comezo do Informe, a maternidade subrogada "é un dos temas bioéticos máis controvertidos do momento polo seu carácter disruptivo sobre o modo en que a procreación humana, e as consecuentes relacións de maternidade e filiación, foron entendidas e reguladas ata a actualidade", expóndose por primeira vez a posibilidade de disociar a xestación da maternidade.

O documento engade que, aínda que non é un fenómeno novo (xa que os primeiros casos tiveron lugar hai máis de 40 anos), nos últimos tempos esta práctica estendeuse e internacionalizouse. Por iso, o informe estrutúrase arredor de tres cuestións: a práctica da xestación subrogada e as súas distintas modalidades; as cuestións éticas e a perspectiva xurídica, pois ante as diferentes lexislacións, avoga por promover un acordo a nivel internacional.

Neste último punto, analiza dous dos principais problemas xurídicos que se expoñen en España. O primeiro está relacionado co feito de que a maternidade subrogada sexa contraria á lei nacional aínda que, con todo, moitos españois conseguen ser pais recorrendo a ela noutros países onde é legal.

O outro problema, prosegue o informe, ten que ver con que existe unha nova vida humana por cuxo interese o Dereito ten que velar. Para o Comité de Bioética, un aspecto esencial dese interese consiste en recoñecerlle unha filiación legal polo que se pregunta se se debe recoñecer aos pais comitentes a filiación legal do fillo concibido por encargo, aínda que se recoñeza a ilegalidade do proceso, ou se é máis coherente non recoñecela para desincentivar que sexa un medio de conseguir o que legalmente está prohibido.

No informe expóñense os principios e razóns que o CBE considera fundamentais á hora de sustentar unha posición coherente sobre esta práctica, abordándose o dilema de se a lexislación española vixente debería reformarse para permitir a maternidade subrogada en determinadas condicións ou debería manterse tal como está e adoptar medidas para reforzar a súa eficacia.