O Foro Económico alerta contra sistemas de financiamento "tipo Frankenstein"

O economista e director do Foro Económico de Galicia, Santiago Lago, preveu contra a extensión dos sistemas de concerto económico ao entender que son prexudiciais para a comunidade e defendeu que o novo modelo de financiamento autonómico é "un asunto de país", polo que debería pecharse unha postura galega asentada "nun amplo acordo parlamentario".

Acompañado do presidente do Foro, Emilio Pérez Neto, o director da entidade constatou que, a pesar de que se pode mellorar, o actual sistema "non trata tan mal" a Galicia. "Somos a envexa para moitos territorios de España porque no pasado negociouse ben e a nosa posición de partida non é mala en termos comparados", reflexionou.

Neste contexto, presentou un documento de traballo no que analiza os riscos e oportunidades para Galicia, ademais de incorporar as propostas do Foro para negociar o financiamento. Será a Xunta a que teña que aclarar, afirmou, se as comparte, aínda que considera que será "así".

A primeira ameaza á que apuntou Lago é a extensión do sistema de concerto a comunidades como Cataluña, xa que levaría "unha redución nos fluxos fiscais que benefician a Galicia. Segundo a estimación dun documento previo do Foro, a Comunidade sufriría unha perda que iría "desde 570 millóns ata 780 millóns (con datos para 2011)" dependendo como se pactase o concerto.

A cota beneficia, argumentou, a comunidades "ricas" como Euskadi --chanceou con que, neste caso, "non é o cupo, é o cuponazo"--, pero a súa extensión a todas as autonomías e especificamente a Galicia sería aínda peor que se o incorpora só Cataluña. "Se todos os recursos do sistema dependesen da capacidade fiscal propia, a comunidade perdería ao redor de 1.000 millóns ao ano", concretou.

NIVELACIÓN PLENA DE TODOS OS SERVIZOS

Á marxe de cargar contra a cota, un sistema que reivindica, por exemplo, o BNG, o documento presentado polo Foro sitúa como segundo risco o grao de nivelación. Lago explicou que en 2009 incluíuse a noción da nivelación parcial (en liña co establecido no Estatut catalán), é dicir, reservando a "nivelación plena" só aos servizos públicos esenciais (sanidade, educación e servizos sociais).

O documento constata que o criterio foi desactivado na propia reforma ao introducir "un enredo de fondos e compensacións que, en termos relativos, deixaban as cousas de forma moi similar á situación previa á reforma" en aras do consenso, dando lugar a unha conxuntura confusa, que "non é transparente".

Así, habería que "clarificar" o sistema e o Foro defende Galicia debe demandar "a nivelación plena en todos os servizos públicos descentralizados". "Galicia debe liderar a defensa do retorno á nivelación de todos os servizos descentralizados. Porque lle interesa e porque é o que encaixa cunha concepción ampla da equidade entre todos os españois", recolle o documento.

Esta "nivelación plena", engade, tamén é a que "posibilita que a autonomía política e o autogoberno sexan compatibles coa capacidade de prestar servizos públicos similares en toda España, a igualdade de esforzo fiscal realizado polos cidadáns".

Ademais, defendeu "mellorar o cómputo técnico das necesidades de gasto per cápita". De feito, constatou que o uso exclusivo da poboación como criterio de repartición supoñería "unha perda de financiamento" para a comunidade, que pode avanzar se gañan máis peso outras variables como o envellecemento.

"É importante ter en conta a existencia de custos fixos en boa parte dos servizos públicos autonómicos que fan ante unha caída na poboación, que o axuste no gasto non poida ser tan rápido e automático", agrega o texto, que apela a que se articulen mecanismos financeiros transitorios no caso de que se fagan actualizacións anuais do financiamento garantido polo sistema.

FCI E EVITAR "SISTEMAS FRANKENSTEIN"

Por último e, como "gran oportunidade", o texto sitúa o Fondo de Compensación Interterritorial (FCI), no que Galicia perdeu posicións. De feito, antes da crise, recibía a través deste instrumento ao redor de 200 millóns anuais e nos orzamentos da Xunta para 2017 aparecen 46,9 millóns.

Cunha "revisión razoable" do importe global e regras de repartición, o documento sostén que Galicia podería achegarse aos 300 millóns. Lago apostou por concretar xa durante a negociación do financiamento, a necesidade de abordar a reforma do FCI inmediatamente despois.

Preguntado acerca de se Galicia debería propoñer un representante máis técnico ou máis político para a comisión que aborde directamente a negociación, avogou por seguir o exemplo do que fagan o resto de autonomías. Sobre todo, incidiu na importancia de defender unha postura de país que parta dun acordo parlamentario "amplo".

Igualmente, insistiu na necesidade de aplicar "visións globais" no financiamento para evitar "sistemas tipo Frankenstein", con "pezas soltas" e que resulta "imposible que anden ben".