Miles de pisos turísticos terían que pechar de estenderse as normas recentemente ratificadas en Santiago e Pontevedra

Dúas recentes sentenzas ameazan con poñer patas para arriba gran parte dos 14.000 pisos turísticos que operan legalmente en Galicia, a miúdo mediante plataformas como Airbnb ou Booking. 

En teoría, os ditames poden servir para forzar a miles de propietarios a retirar os seus pisos do mercado. 

En teoría, porque na práctica é dubidoso que a curto prazo os alcaldes aventúrense a limitar o sector, polo menos agora, cando queda menos dun ano para as eleccións locais. Outra cousa é o que suceda a medio prazo, vistos estes precedentes e o debate social que non cesa sobre as consecuencias do sobreturismo.

Na zona vella de Santiago existen ducias de pisos turísticos que han contribuído á gerentifricación do centro histórico

O TSXG acaba de decretar que os pisos turísticos en Santiago deben ter licenza do Concello, non basta só a da Xunta. Dado que o Concello leva anos sen conceder novas licenzas  na contorna de o centro histórico, a consecuencia é que miles de pisos turísticos poden pasar a ter que pechar ou operar na alegalidad mentres se aclara o panorama xurídico.

Todo depende, en primeiro lugar, se a sentenza devén en firme. AVITURGA, Asociación de Vivendas Turísticas de Galicia, está a estudar o contido da recente sentenza do TSXG para ver se a pode recorrer. 

De devir en firme esta sentenza, o Concello de Santiago tería potestade para pedirlle á Xunta que lle retirase a licenza a aqueles aloxamentos que non dispuxesen de permiso municipal. Isto abocaríaos ao peche.

É un problema só de Santiago? Non. A sentenza do TSXG abre as portas a que calquera concello desenvolva un marco legal semellante ao da capital. Calquera concello que considere que hai sobreoferta de pisos turísticos, como opina o Concello Santiago nas últimas lexislaturas, podería, con algo de esforzo normativo mediante, por exemplo, unha modificación do PXOM, acabar tendo a tixola polo mango sobre o sector. 

Coa outra sentenza, a de Pontevedra, sucede algo similar. En principio, só aplícase á capital do Lérez. Agora ben, pode acabar afectando a outros municipios.

PROHIBIDOS Os ACCESOS COMPARTIDOS

O Concello de Pontevedra, preocupado polo auxe destes establecementos, decretou limitalos. A norma pretende que os turistas non teñan o mesmo acceso que os veciños habituais. 

A Sala do contencioso-administrativo do Tribunal Superior de Xustiza de Galicia (TSXG) avalou recentemente o criterio seguido polo Concello de Pontevedra. Alí só serán legais  aloxamentos turísticos en tres supostos:  vivenda unifamiliar, que se atope situada en planta baixa ou en primeiro piso (como calquera outra actividade económica) ou que se destine todo un edificio ao completo a tal finalidade. No caso de Pontevedra, a norma baséase no PXOM. 

Esta é a sentenza:

MANGA ANCHA EN SAN CAETANO

Nos dous casos, tanto en Pontevedra como en Santiago, as normas municipais, agora referendadas, son moito máis estritas que as normas autonómicas. 

A Xunta tentou ordenar o sector o 2017 mediante o Decreto 12/2017, do 26 de xaneiro, polo que se establece a ordenación de apartamentos turísticos, vivendas turísticas e vivendas de uso turístico na Comunidade Autónoma de Galicia. 

Os límites na norma da Xunta son poucos e laxos.  Os apartamentos estean amoblados e hai límites para os que están en chan rústico e pouco máis.

Isto facilitou que miles de galegos regularizasen a situación dos seus pisos turísticos, que antes operaban na alegalidad e á marxe do fisco.  Basta unha serie de declaracións responsables a presentar por Internet ante Turismo de Galicia para, na maioría dos casos, conseguir a licenza autonómica.

As sentenzas do TSXG avalan que os concellos de Santiago e Pontevedra  impoñan límites máis duros. Algo que ten consecuencias prácticas. Santiago xa anunciou que requirirá á Xunta que elimine do rexistro de Turismo de Galicia as vivendas de uso turístico que non teñen permiso local. Segundo os datos preliminares, unhas 900 deberían deixar de funcionar e unhas 36 poderían seguir operando.

DESINCENTIVAR O INVESTIMENTO?

A man dura do Goberno de Compostela ha soliviantado a algúns propietarios. Representantes de AVITURGA declararon hoxe a RNE que con medidas así a administración está a castigar ás clases medias, aos pequenos aforradores que invisten na cidade e que ven como agora cámbianlles as normas.

Só en Santiago  hai unhas 900 vivendas afectadas. Se algún outro municipio segue a vía de Compostela ou a de Pontevedra, poden ser miles os afectados noutras partes de Galicia. Segundo datos de Aviturga, no país hai 14.000 vivendas de uso turístico. 

DISCUSIÓN DE FONDO

De fondo, o debate sobre que modelo de turismo e económico necesita o país. A nivel autonómico, a Xunta ten no Xacobeo e o turismo a súa principal aposta económica. En parte por iso as súas normas son laxas. A principal preocupación de San Caetano foi sacar os pidos do mercado negro. Por iso promoveu os pisos turísticos regulados mediante campañas como Legaliciate.

A nivel local, cada vez hai máis concellos -e tamén grupos de presión como o creado recentemente en Cangas e O Morrazo- que critican as consecuencias dun exceso de certo tipo de turismo, por exemplo na subida de alugueiros que acaba expulsando á poboación local, sobre todo aos mozos.