A Fundación ONCE e o can guía Xabat fan a vida un pouco máis fácil a Alberto Villalba, invidente e sen mans

Pilar Calvo, Emma Buj, Alberto Villalba con Xabat e Elisenda Stewart @ONCE

A Fundación ONCE do Can Guía acaba de facer entrega dun can guía a Alberto Villalba, persoa cega e sen mans de Teruel. Xabat xa camiña xunto a el polas rúas da cidade aragonesa, converténdose nos seus ollos tras un longo e innovador proceso de adaptación.

Alberto é a primeira persoa cega sen mans do mundo en contar cun can guía como elemento de autonomía e seguridade, o que constitúe un exemplo máis da innovación social impulsada desde a ONCE. Alberto acudiu ademais a rehabilitación na Organización desde que, no ano 2013, tivese un accidente co estalido dunha granada abandonada da Guerra Civil.

Xabat e Alberto participaron na presentación desta iniciativa acompañados da alcaldesa de Teruel, Emma Buj; a directora da ONCE na localidade, Pilar Calvo; e a instrutora da Fundación ONCE do Can Guía, Elisenda Stewart, artífice de que todo o proceso fose exitoso grazas a adaptacións especiais de arneses, correas, itinerarios e traballo previo co can, que se sumaron á vida diaria de Alberto.

Xabat é un labrador negro con pouco máis de dous anos que, como todos os que saen da Fundación ONCE do Can Guía, estivo durante o seu primeiro ano de vida cunha familia educadora na fase de socialización e, tras o seu regreso á escola, foi adestrado en aspectos de obediencia básica, ata que o pasado mes de setembro comezou a realizar distintas adaptacións encamiñadas ao futuro emparellamento con Alberto.

UN "TRAXE" A MEDIDA DE ALBERTO

Entre as novidades máis significativas atópanse as correas e o arnés, elementos fundamentais para que Alberto Villalba poida dar ordes a Xabat teniendo en cuenta a súa dobre amputación. Para iso, contouse coa colaboración desinteresada do xastre afincado en Boadilla del Monte (Madrid), Emilio Asiaín, quen fabricou este material de forma personalizada e exclusiva para a iniciativa, co obxectivo de que exista a maior autonomía para o usuario con correas adaptadas á súa cintura. 

Tras a presentación a medios realizouse un paseo polas rúas de Teruel ata o Concello. Alberto e Xabat mostraron como traballan xuntos, así como a importancia de non distraer ao can achegándose ou realizando calquera chamada, e o seu dereito de acceso a todo tipo de espazos, establecementos e transportes públicos ou de uso público que as leis de cada comunidade autónoma recoñecen ás persoas usuarias de can guía.

Eli, Alberto e Xabal nun parque de Teruel - @ONCE

INNOVACIÓN SOCIAL ONCE

Desde o seu accidente, a ONCE atendeu a Alberto Villalba cun traballo en equipo formado por unha traballadora social, unha psicóloga, un técnico de rehabilitación e, máis tarde, unha instrutora de tiflotecnología. A intervención foi unha aprendizaxe constante e mutua sobre como ir solucionando as dificultades que ían xurdindo, proceso no que tanto Alberto como a súa familia foron moi activos propoñendo solucións.

A súa mobilidade co bastón tamén tivo que ser modificado debido a distintas incidencias que xurdiron coa prótese que lle impedían utilizalo con normalidade. A nivel de comunicación conseguiu logros que parecían inasumibles ao principio utilizando o smartphone, chegando mesmo a incorporar xestos nos que é necesario o uso de tres dedos.

No seu domicilio tamén conseguiu adaptacións que lle facilitan a autonomía, superando así situacións complicadas como pode ser abrir a porta con chave ou activar electrodomésticos. O bastón de mobilidade tamén tivo que ir sendo modificado para adaptalo ás condicións de Alberto.

Ao longo de todo este tempo, o deporte foi unha das constantes na vida de Alberto, quen adoita practicar ciclismo en tándem, sendeirismo, raquetas de neve e de forma máis intensa atletismo e "Agility" adaptado cunha cadela (correr acompañado do can), conseguindo ser campión de España e subcampión do mundo.

FUNDACIÓN ONCE DO CAN GUÍA

A Fundación ONCE do Can Guía (FOPG) é unha fundación asistencial creada pola ONCE en 1990 co propósito de criar e adestrar cans guía para persoas cegas ou con baixa visión. Presta os seus servizos en toda España e ofrece cans guía como servizo social gratuíto aos afiliados que o soliciten, sempre que sexan candidatos adecuados.

A Fundación cría os seus propios cans e asume a responsabilidade de todo o proceso de adestramento e o seu emparellamento co candidato máis adecuado. Tamén se encarga da formación do usuario no manexo do can guía para garantir a adecuada utilización deste auxiliar de mobilidade e da supervisión técnica, apoio e asesoramento durante toda a vida útil do can.

O labor é esencial para que as persoas cegas ou con baixa visión sexan autónomas. Pasar de camiñar con bastón a facelo con can guía representa unha gran mellora na súa mobilidade, incrementando substancialmente a rapidez e seguridade nos seus desprazamentos, o que contribúe a posibilitar unha integración real e efectiva na súa contorna social e laboral.

Na actualidade máis de 1.000 cans guía da ONCE acompañan durante a súa vida diaria ás persoas cegas do noso país. Coa chegada da pandemia souberon adaptarse a ver á cidadanía con máscara e continúan sendo os ollos das persoas que non poden ver.