Claves para observar a eclipse parcial de sol o xoves pola mañá en Galicia

En España alcanzará unha magnitude máxima de 0,20 no extremo noroeste da península, será de 0,10 en en o interior peninsular e de ao redor de 0,02 nas illas Canarias e Baleares.

En Santiago de Compostela,  segundo o Observatorio Astronómico Ramón María Aller da USC, poderá seguirse desde as 10.49 ata as 12.41 horas,  con mínimas diferenzas horarias no resto de Galicia.

Gráfico do Observatorio Astronómico Nacional mostrando o apoxeo da eclipse en Galicia

A eclipse de Sol deste xoves 10 de xuño poderá verse en Galicia a partir das 10,49 horas. A primeira zona da xeografía galega onde o fenómero será visible é a costa da Coruña, aínda que a diferenza a outros puntos como Ourense será de apenas un minuto.

Así, a eclipse parcial será visible no norte de América do Norte, Europa e Asia. Iniciarase no océano Atlántico, a unha latitude de 23º, e terminará ao sueste de Kumul, na rexión autónoma de Sinkiang (China). A duración total do fenómeno será de 299 minutos (case 5 horas).

Trátase dunha eclipse anular, pois a Luna estará próxima á súa posición máis afastada da Terra e non tapará por completo o Sol. Deste xeito, darase só nunha banda de territorio que vai de Canada a Groenlandia, o Mar Ártico e o extremo oriental de Siberia.

"Fose desa zona, a eclipse será parcial e a Luna ocultará tanto menos o Sol, canto máis nos afastemos desa zona", explica o director do Observatorio Astronómico Ramón María María da USC, José Ángel Docobo.

MÁXIMO Ás DOCE MENOS CUARTO

Así, na Coruña verase a eclipse parcial a partir das 10,49 horas. Case unha hora despois, ás 11,44 horas, alcanzará o seu punto máximo (13%) e concluirá 59 minutos despois, ás 12,43 horas. No resto de Galicia, os horarios serán similares. Por exemplo, en Ourense empezará ás 10,50 horas, chegará ao máximo ás 11,42 (11%) e terminará ás 12,39 horas.

De feito, a costa herculina será o punto da península ibérica onde o fenómeno será máis perceptible. Terá unha magnitude (fracción do diámetro solar ocultado pola Lúa) de 0,2 na costa noroeste (A Coruña), mentres que no interior e nordés da península será de 0,1 salvo no sueste, nas illas Baleares e nas illas Canarias.

As últimas eclipses parciais de Sol observadas en España producíronse en 2015 e 2017, mentres que en 2005 puido observarse de forma completa unha eclipse anular. Dentro de cinco anos haberá a posibilidade de ver unha eclipse total na península e só medio ano despois, outro anular.

Con todo, Docobo advirte que é necesario seguir unhas medidas de segurida para seguir o fenónemo, como non mirar o Sol sen protección, non empregar prismáticos ou telescopios. Así, recoméndase o uso de lentes especiais ou cristais de soldadura "de máxima protección" que, en todo caso, só deben servir para observar o fenómeno durante escasos segundos.

DE THUNDER BAY (CANADÁ) A SIMCHÁN (RUSIA)
A fase de anularidad da eclipse iniciarase ao norte de Thunder Bay (Canadá), atravesará Canadá polas provincias de Ontario e Quebec, continuando polas illas de Baffin e Ellesmere, no territorio autónomo de Nunavut; penetrarase no norte de Groenlandia (Dinamarca), cruzará o Ártico e, por último, internarase en Rusia polo distrito federal do Afastado Oriente. A eclipse terminará ao leste de Seimchán (Rusia). A duración total da totalidade será de 104 minutos (algo menos de 1 hora e tres cuartos).

O máximo da eclipse anular darase ás 12.42 horas (hora oficial peninsular) a unha latitude de 61º e unha lonxitude de 67º oeste, na canle Kenedy, entre a illa de Ellesmere e Groenlandia. A duración máxima da totalidade será de 3 minutos e 51 segundos e a anchura da sombra nese instante de máis de 500 quilómetros. En Attawapiskat (Canadá), a duración da anularidad será de 3 minutos e 29 segundos, en Pituffik (Dinamarca) de 3 minutos e 49 segundos e en Seimchán (Rusia) de 2 minutos e 45 segundos.

QUE É UNHA ECLIPSE SOLAR E POR QUE SE PRODUCE?
Unha eclipse de Sol é o fenómeno polo cal a luz do Sol é total ou parcialmente ocultada ao interpoñerse un astro entre o Sol e o observador. Nas eclipses de Sol vistos desde a Terra, o astro que oculta o Sol é a Lúa.

Desde o punto de vista do observador, as eclipses de Sol clasifícanse en: totais, anulares e parciais. Devandito observador dirá que viu unha eclipse total cando ve a Luna cubrir enteiramente o disco do Sol. Con todo, outro observador situado centenares de quilómetros máis ao norte ou máis ao sur que o primeiro verá a Luna cubrir só unha parte do Sol, de maneira que para el a eclipse será parcial. Hai ocasións nas que a Lúa non chega a cubrir enteiramente o Sol desde ningún punto da Terra, polo que para todos os observadores a eclipse é parcial.

Outro tipo común de eclipses é a eclipse anular. Estes danse cando o observador ve que o disco da Lúa non chega a cubrir o disco do Sol, aínda que os seus centros estean ben aliñados. Isto é debido a que a Lúa se atopa ese día máis lonxe da Terra que no caso dunha eclipse total, de modo que o seu disco vese máis pequeno que o do Sol. En tal caso obsérvase un anel brillante rodeando o disco lunar.

O plano polo que orbita a Lúa ao redor da Terra está inclinado 5º respecto ao plano polo que orbita a Terra (e a Lúa) ao redor do Sol. Dado que as eclipses requiren do aliñamento case perfecto dos tres astros, as eclipses danse moi poucas veces ao longo do ano. A Luna tarda un mes aproximadamente en completar unha volta ao redor da Terra, polo que se ambos os planos coincidisen, habería 12 eclipses de Sol e outros 12 de Luna cada ano.

Na práctica, o número de eclipses que se dan cada ano é de entre 4 e 7, incluíndo os de Sol e Luna. En moitos casos as eclipses son parciais (ou mesmo penumbrales só nos de Luna), e visibles desde unha fracción da superficie terrestre. Cando a Lúa atópase preto do Sol no ceo a fase é de lúa nova, e existe a posibilidade dunha eclipse de Sol. Cando a Lúa atópase na dirección oposta ao Sol (visible toda a noite) a fase é de lúa chea, e existe a posibilidade dunha eclipse de Luna.