Xabier Díaz: "Somos un país de pandeireta e hai que dignificala"

O músico coruñés lanza o día 16 unha escola virtual composta por 16 titoriais que gravou durante o confinamento

Galicia é "un país de pandeireta a efectos reais e prácticos", por iso é polo que o músico Xabier Díaz (A Coruña, 1969) queira "dignificar" un instrumento que "historicamente" foi tratado "como algo menor". O próximo día 16 inicia a súa particular escola virtual, que gravou durante o confinamento e que se dirixe tanto a "neófitos" como a quen busque mellorar a súa técnica.

O do curso virtual de pandeireta é "un vello proxecto" que roldaba a cabeza deste compositor e investigador do folk galego, e a crise sanitaria da covid-19 animoulle a lanzarse a este "traballoso" proceso. Para iso contou coa colaboración dun amigo que lle axudou a preparar un set na súa casa, con cámara e micrófono profesionais para que o resultado fosen un total de 16 vídeos "de calidade".

"Primeiro foi a preprodución: pensei nunha orde lóxica das materias e enumerei os titoriais para que a dificultade fose en aumento de forma progresiva", conta Xabier Díaz nunha entrevista con Europa Press.

Acababa de publicar o seu cuarto disco en solitario, 'As catedrais silenciadas', o terceiro coas percusionistas de Adufeiras de Salitre. O cedé saíu o 13 de marzo e o 15 empezou o estado de alarma, así que "toda a xira viuse alterada", lembra, víndoselle á memoria o "desánimo" que produciu a anulación de numerosos concertos, incluídas senllas datas en Barcelona e Madrid.

Autodidacta, Xabier Díaz confesa que tivo que "desaprender moitas cousas" coa pandeireta, corrixir "cousas que facía mal". Por iso pensou nesta escola virtual, como "ferramenta que evite pasar por esa desorde" que el viviu en primeira persoa.

O da pandeireta é "un mundo moi pouco regrado a nivel docente", pois non forma parte do ensino estándar no conservatorio, ao contrario do que ocorre coa gaita. "Quizá aí habería que abrir un debate", reflexiona Díaz.

Respecto diso, lamenta que se trate a este instrumento "como algo menor" e apunta ao imaxinario colectivo que xeran "desafortunadas frases" como a de Antonio Machado cando fundou aquilo de 'España, país de pandeireta'.

Toda a Península, sinala, e en particular Galicia, "é un país de pandeireta, a efectos reais e prácticos". Pola súa banda, cre que hai que "dignificala" e espera que nun futuro próximo ocupe "máis espazos", tamén nos conservatorios.

A vea divulgadora vénlle de lonxe, debido a que a partir dos anos 90 impartiu "moitísimas aulas", tanto de pandeireta como de gaita, e máis de 15 anos dando clases fixéronlle ser "consciente da necesidade de ordenar" a súa "propia desorde". "Cheguei aquí dando moitas 'reviravoltas", apunta.

O episodio 0, de presentación dos titoriais, lánzao este mércores, día 16, a través da súa canle de Youtube. O primeiro episodio sairá o mércores 30 e así cada 14 días, ás 9,30 horas, cada un deles acompañado dunha peza e un texto para descargar, para que o usuario dispoña de material co que practicar o aprendido. Ademais, estarán subtitulados en castelán e en inglés.

Con vocación "complementaria", estes titoriais "non queren substituír o ensino en directo, esa é insubstituíble", advirte Xabier Díaz. Por iso, a súa recomendación para os amantes da pandeireta é "que entren en contacto" coa asociación máis próxima, e que utilicen estes vídeos para "mellorar" a técnica.

"TOCAR NUN MEIRÁS LIBERADO SERÍA UN AGASALLO"
Un concerto no Pazo de Meirás "liberado" e "recuperado por todos" sería, para Xabier Díaz, "un dos agasallos deste 2020" aciago para todo o que ten que ver cos espectáculos públicos. "Que me chamen, que me chamen!", exclama.

No contexto da pandemia de coronavirus, o coruñés advirte de que "non se pode vivir sen cultura sine die", polo que apela ás autoridades encargadas da programación cultural para que sexan "valentes" dentro da responsabilidade e para que busquen "solucións seguras".

Pola súa banda, reivindica "plena seguridade" polas medidas que o seu equipo está a implementar nos recintos nos que toca, que van desde o uso de máscaras ata as cadeiras separadas e asignadas nominalmente. De feito, observa un "paradoxo", cunha contorna "máis segura dentro que fose".

Así as cousas, rexeita a "asociación indebida" e ata "perversa" das actividades artísticas con "unha parte do lecer nocturno", que é a que xera situacións controvertidas.

Con todo, a súa experiencia da volta aos escenarios na era post-covid segue sendo algo "estraña", debido ás limitacións que impoñen as máscaras e a distancia de seguridade. O 'feedback' non é o mesmo, constata.

Ante as dificultades, en calquera caso, el opta por innovar, por exemplo co 'muñeiródromo', emulando aos sambódromos brasileiros, que funcionou en Baiona para bailar o solto. "Coa que está a caer, a xente que fai música, teatro... necesitamos seguir traballando, e se se pode facer con seguridade, por que non se vai a facer?", conclúe.

TRES MESES NO 'TOP TEN' DA WMCE
'As catedrais silenciadas' atópase na actualidade no posto sete da World Music Charts Europe (WMCE), a lista máis prestixiosa de recomendacións de músicas do mundo, que confeccionan críticos de máis de 20 países. É o único disco que se mantén no 'top ten' de forma consecutiva durante o últimos tres meses.

Ademais, a revista británica 'Songlines' incluíu o álbum na súa sección 'top of the world', na que os redactores seleccionan os 10 mellores discos do mes.