“Os celadores somos as muletas dos pacientes e facémolo co mellor sorriso”

María Carmen Vázquez Durán, celadora no Hospital do Meixoeiro, atende a Galiciapress para explicar cales son as funcións deste colectivo invisibilizado, os problemas aos que se enfrontan día a día e as demandas do sector. “Non reparamos en que mañá imos ser nós os que ocupemos esas mesmas camas”, lamenta a celadora.

Os celadores son un engrange fundamental na sanidade

Os hospitais son eses sitios onde ninguén quere ir, nos que ninguén quere estar pero que todo o mundo quere ter preto. Porque sempre son necesarios e nunca son suficientes. Neles, traballan centos de profesionais, aínda que nós, os usuarios, quedemos a maior parte das veces coas caras daqueles que visten bata branca. Pero nos complexos hospitalarios hai un enmarañado sistema de engrenaxes no que cada peza xoga unha función fundamental na saúde das persoas. Desde os médicos ata o equipo das cociñas, pasando polo persoal de enfermería, mantemento, administración…E, sen que nos deamos conta, pasamos no bico dos pés por un gremio que resulta un alicerce dentro da sanidade española, os primeiros en recibirnos e os últimos en despedirnos: os celadores.

“Os INVISIBLES”

Os celadores e celadoras dos hospitais son “os invisibles”, a pesar de estar sempre realizando os labores que repercuten primeiramente nos pacientes. Así o define María Carmen Durán Vázquez, celadora no hospital vigués do Meixoeiro. “Os celadores somos o primeiro elo do sistema sanitario, a primeira persoa que che recibe e a última que se despide de ti cando entras nun hospital”, argumenta.

Presentes en todos os hospitais, o labor dun celador é moi diversa. “Hai celadores en todos os servizos, e en concreto no Meixoeiro os celadores estamos en 15 servizos distintos, polo que dependendo de cada servizo temos funcións distintas”, explica Carmen, que no seu caso traballa no servizo de hospitalización. “En hospitalización somos 45 persoas, repartidos en quendas de mañá, tarde e noite, e cada un asignado en plantas distintas pero rotando entre plantas”, expón a celadora, comentando que en caso de ausencias noutros servizos os celadores, sen importar o servizo no que se atopen destinados, acaban asumindo ese oco que deixa o compañeiro.

“En hospitalización damos unha atención directa ao paciente, aínda que o noso labor é moi ampla: axudamos a deitar e levantar aos pacientes, axudamos a asealos, de trasladalos ás probas que lles correspondan, tramitamos a papelada que poida xurdir, levamos analíticas…é un labor asistencial, onde axudamos na mobilización dos pacientes ingresados”, expón Carmen, que acumula anos de experiencia como profesional.

AVOGADO CELADOR, BIÓLOGO CELADOR…

A pesar de ter tantas responsabilidades, o máis curioso é que, en pleno 2019, para ser celador só é necesario un certificado de escolaridad. “Cando eu anoteime por primeira vez na lista de celadores non sabía exactamente como ía o tema porque viña dun mundo totalmente distinto a leste, e preguntei se non me ían a requirir un curso de primeiros auxilios ou algo que ver coa sanidade, pero respondéronme que mentres tiveses o título de escolarización xa era suficiente”, lembra a celadora, sinalando que iso non cambiou.

"Para ser celador só necesítase o título de escolaridad"

“O que ocorre é que cada un foise buscando a vida para ampliar a súa formación e mellorar o noso labor día a día”, di Carmen, que como o resto dos seus compañeiros tivo que ir formándose pola súa conta para adaptarse á realidade da sanidade e prestar un servizo mellor. “Unha cousa é mirar os touros e outra capotearlos, de modo que se queres ser mellor nas túas funcións buscas a formación a título particular, que é o que facemos a maioría de nós”.

“Hai un servizo de formación dentro do SERGAS no que convocan cursos e ACIS (Axencia de Coñecemento e Saude) que tamén ofrece cursos, pero sobre todo a nosa formación vén da nosa vontade”, asegura Carmen, que pon en valor a profesionalidade de todos os celadores.

Aínda que como ben sinala “é unha profesión á que pode acceder calquera” é necesario “saber moitas cousas para desenvolver este traballo”, destacando que a maioría de celadores “temos moito máis que un certificado de escolaridad”. “Entre celadores temos avogados, biólogos, profesores…hai licenciados, graduados e diplomados nunha chea de campos, pero por distintos motivos estamos nun posto de traballo que só ten como requisito o título de escolaridad”, esgrime Carmen.

“Moitos que se enchen a boca presumindo de títulos e dicindo que somos uns vagos sorprenderíanse de saber a titulación que temos ás nosas costas os celadores”, critica, deixando claro que só cos títulos de cada un deles “poderiamos empapelar unha parede”. “Estou moi orgullosa dos meus compañeiros”, sentencia Carmen respecto diso.

“VEMOS DESGRAZAS TODOS Os DÍAS”

Como celadora, día a día enfróntase a situacións moi duras. “O máis duro para un celador é sempre tentar que os problemas que vives día a día non che traspasen, saber crear unha coraza para que che afecten na súa xusta medida”, admite Carmen, lamentando que, do mesmo xeito que o seu compañeiros, “vemos desgrazas todos os días desde o punto de vista humano, social…E tentamos facer o noso traballo da mellor forma posible pero á vez non podemos permitirnos levar o traballo para casa, aínda que ás veces resulta moi difícil, pero se che acompañan non podes vivir”

“No caso do Meixoeiro temos un índice moi alto de pacientes maiores, e aí ves realmente os problemas da terceira idade, como casos de soidade que son moi duros…pero tentamos deixarnos non influír”, recoñece. Con todo, é imposible manterse totalmente á marxe dunha realidade que che acaba abducindo. “Ves casos nos que chegas a pensar ‘Eu non quero chegar a isto’, pero imaxina o que poden vivir os celadores en servizos de pediatría, de pediatría oncolóxica, ou de coidados paliativos…Son servizos nos que falta estar moi preparado psicoloxicamente para facerlles fronte”, manifesta.

“Non basta con pensar que isto non che afecta, porque o corazón témolo todos e escoitas as penas de todo o mundo, aínda que ás veces non poidas facer nada por axudarlles”, lamenta Carmen, que define que o labor final dun celador é “ser a muleta dos pacientes, as persoas nas que se apoian e que lles escoitan”.

CATEGORÍA NON SANITARIA PERO INDEFINIDA

Aínda que os celadores forman parte da maquinaria do sistema sanitario, aínda a día de hoxe están catalogados como traballadores non sanitarios, aínda que vivan rodeados de traballadores sanitarios. “Si é certo que en moitas ocasións colaboramos en labores sanitarios, pero nunca manipulando pacientes ou medicacións, pero si temos que ter coñecementos sobre os aparellos que se utilizan e instrumentos que xogan un papel no posoperatorio, por exemplo”, ejemplifica Carmen.

En canto ás demandas, os celadores queren que se lles defina o seu labor dunha vez por todas e que se actualicen as súas funcións, recollidas aínda a día de hoxe nun estatuto de 1971. “Son funcións obsoletas, porque hai funcións que fan distincións entre homes e mulleres”, admiten os celadores. Na mesma liña, o problema radica en que, ao tratarse dun colectivo tan numeroso, “é moi difícil poñer a todo o mundo de acordo nalgúns aspectos”.

A pesar de todo, Carmen non quere deixar de ser persoal non sanitario. “Eu non quero deixar de ser persoal non sanitario, o único que quero é que se recoñezan as miñas funcións e que á hora de presentarme a unha oposición sexan congruentes á hora de preguntar, porque se me manteñen esta categoría non ten sentido que nos fagan preguntas acerca de prácticas sanitarias”, denuncia Carmen, recoñecendo que este é o sentir da maioría de celadores do Meixoeiro, que piden “que se defina o noso traballo, recoñecendo os nosos dereitos e acoutando as nosas responsabilidades”.

COMO ESTÁ O GREMIO DE CELADORES?

Sobre a situación actual dos celadores, Carmen ten unha perspectiva bastante negativa. “Baixo o meu punto de vista, considero que hoxe en día non se ten en consideración a calidade asistencial ao paciente”, lamenta.

“Teriamos que destinar máis recursos para ampliar o persoal de celadores e poder prestar un mellor servizo, porque os medios están obsoletos e traballamos en moitos casos co material que lle sobrou a complexos hospitalarios máis modernos”, di Carmen, lembrando que levan anos esperando por unha partida nova de camas mentres que aínda traballan con camas de manivela. “Sempre son falsas promesas, pero ao final padecémolo nós e, o que é máis grave, os pacientes”, quéixase con amargura.

“Non reparamos en que mañá imos ser nós os que ocupemos esas mesmas camas: Que sanidade estamos a manter de fronte ao futuro?”, cuestiona Carmen. “Os hospitais son a parte dura da vida, son os centros aos que acodes cando tes necesidade pero cando estás ben xa non te acordas deles e ata que non pasas por eles non tes un concepto da realidade que se vive alí”.

Fachada do Hospital do Meixoeiro

“O traballo sae moitas veces grazas á profesionalidade da xente, porque os obstáculos son moitos, pero traballamos cun sorriso na cara e sen deixar traslucir os problemas que temos detrás”, afirman os celadores, que “a pesar dos recursos dispoñibles” sempre tentan “mellorar e que o paciente non chegue a darse de conta de todo o que carrexamos, porque no hospital hai moitas tristezas pero estamos aí para insuflar ánimos á xente, para axudalos a ir cara a adiante”. Con todo, o do Meixoeiro “non é un caso illado, é un mal de toda a sanidade galega”.

Por último, Carmen aproveitou para dar as grazas, a Carolina Juárez, a impulsora da iniciativa solidaria ‘Celadores, un labor silencioso’. “Quero dar as grazas a Carolina en nome de todos os celadores por este xesto tan bonito que levou a cabo, porque é un recoñecemento inmenso para o noso traballo”, recoñeceu Carmen. Afortunadamente, e aínda que sexa con pequenos xestos como ese, os celadores son cada día menos invisibles.