Santiago triplicará os impostos ás vivendas buxán para conter uns alugueres desbocados

A lexislación permite aos municipios esixir unha recarga de entre o 50% e o 150% da cota líquida aos edificios desocupados

O Concello de Santiago ultima a petición de declaración de mercado residencial tensionado, que presentará á Xunta xunto ao Plan de medidas correctoras, redactado en base ás competencias municipais aplicables. Este proxecto ten dúas liñas principais de actuación: optimizar o uso do parque residencial e ampliar a oferta de vivenda protexida. Ademais, en canto a Xunta conceda a declaración de zona tensionada, o Goberno de BNG  e Compostela Aberta aposta por subir o prezo dos impostos ás vivendas vacias.

O concelleiro de Urbanismo, Iago Lestegás, presentou este venres en rolda de prensa as medidas, que levará á segunda reunión da mesa sectorial o 22 de maio para, despois, realizar os últimos cambios sobre elas. A continuación, a solicitude deberá ser aprobada pola xunta de goberno local. Unha vez sexa remitida oficialmente á Xunta, a administración autonómica terá seis meses para resolvela.

Gravame ad hoc para vivendas sen habitantes
 

En canto á optimización do actual parque residencial, o Concello contempla impor un gravame fiscal ás vivendas buxán con carácter permanente --que pode ser de entre un 50% e un 150% do que pagan os inmobles agora polo IBI--.

A Lei reguladora das Facendas locais habilita aos Concellos para esixir unha recarga de entre o 50% e o 150% da cota líquida do Imposto de Bens Inmobles (#IBI) aos edificios desocupados en función dunha serie de variables. Por iso, o consistorio traballa na modificación da ordenanza fiscal reguladora do IBI para materializalo.

Segundo datos do Instituto Nacional de Estatística (#INE), que Lestegás recolleu en rolda de prensa, en Santiago un 23,2% do parque residencial está "infrautilizado". Esta cuarta parte da vivenda de Compostela inclúe o 10,9% de inmobles buxán que existe na localidade. "É unha oportunidade para ampliar a oferta de vivenda a curto prazo que queremos aproveitar", defendeu.

A este respecto, Santiago realizará un estudo municipal en profundidade sobre a vivenda buxán e impulsará a colaboración co Goberno galego a través da adhesión a un programa autonómico de mobilización de vivendas en aluguer.

No relacionado coa fiscalidade, modificarase a ordenanza fiscal para introducir bonificacións no imposto de construción, instalación e obras (ICIO) para actuacións de rehabilitación de edificios catalogados de uso residencial.

VIENDAS DE USO TURÍSTICO
Por outra banda, o Concello seguirá impulsando a limitación do uso turístico do parque residencial. "Vai seguir actuando con todas as ferramentas á súa disposición para que as vivendas sexan vivendas e non outra cousa", referiu o edil.

Defendeu como logro do consistorio que está "a conseguir que a Xunta dea de baixa pisos turísticos do seu rexistro". Así, cifrou esta redución nun 16%, dun total de 819 Vivendas de Uso Turístico (VUT) a 690. Con todo, son unicamente 66 inmobles os que posúen a licenza municipal.

Así mesmo, a cidade seguirá co "cumprimento dos deberes de conservación, rehabilitación e uso", para o que utilizan o Rexistro de Soares co fin de incrementar a oferta de vivenda no centro urbano e "reducir progresivamente o número de inmobles en mal estado ou abandonados".

VIVENDA PÚBLICA E ALUGUERES
Respecto diso do aumento da vivenda protexida, o plan contempla a creación dunha sociedade urbanística pública e a construción e rehabilitación de pisos municipais. Ademais, a declaración de zona tensionada permitirá á localidade acceder a fondos estatais, segundo contempla a lexislación.

Con todo, o principal obxectivo de conseguir esta declaración é a limitación do prezo do aluguer. Así, unha vez declárese a zona de mercado residencial tensionado, "tería como consecuencia autonómica o establecemento de medidas de contención de prezos", resumiu o edil.

"Esta declaración é un instrumento temporal e provisional", indicou, xa que dura un total de tres anos, polo que "non é un fin en si mesmo". "É un obxectivo para conter o incremento dos prezos da vivenda, mentres se adoptan estas solucións xa de tipo estrutural", insistiu.

"ESTAMOS a FACERLLE O TRABALLO Á Xunta"
Segundo lembrou o edil, a Lei da vivenda recolle que a declaración de zona tensionada "levará á redacción por parte da administración competente dun plan específico que proporá as medidas necesarias para a corrección dos desequilibrios evidenciados".

Pero, criticou, que a Xunta "decidiu" a través da Lei de medidas fiscais administrativas de 2023 que os concellos, "ademais de asumir todo o traballo de diagnóstico e de xustificación", tiñan que "elaborar e remitir un proxecto de plan de medidas correctoras".

"Estamos a facerlle o traballo á Xunta de Galicia", afeou o edil, xa que considera que, ao ser a administración competente para emitir a declaración, tamén será a que ten que "xustificar o cumprimento dos requisitos". "A Xunta dixo: 'Que se ocupen os concellos'", reiterou.

Por tanto, Lestegás insistiu en que as medidas contempladas no plan presentado este venres son "en exercicio das competencias municipais" e "sen prexuízo das outras medidas que outras administracións poidan executar en exercicio das súas propias competencias".

AUMENTO DA VIVENDA PROTEXIDA
O concelleiro de Urbanismo recolleu que en febreiro de 2025 había 1.083 persoas inscritas no Rexistro Único de Demandantes de Vivenda Protexida da Xunta. Deste xeito, o Concello traballa na creación dunha sociedade urbanística pública, que "priorice a rehabilitación do parque residencial existente, pero que tamén promova obras novas".

Nesta liña, o consistorio fomentará a construción e rehabilitación de vivendas municipais. "A primeira delas está agora mesmo en contratación", sinalou o edil. O proxecto é a rehabilitación de cinco edificios municipais en ruinas na rúa de Caramoniña.

Así mesmo, a declaración de Santiago de Compostela como zona de mercado residencial tensionado implicará a dotación de fondos estatais que se poderán utilizar para edificar vivenda pública.

Estas medidas contemplan, de igual forma, a incorporación de reservas de vivenda protexida no centro urbano e a mobilización de reserva de solo para vivenda protexida, ademais de modificar o plan urbanístico para construír edificios en parcelas destinadas a inmobles con usos docentes ou deportivos.
 

Canto  se disparou a vivenda en Santiago?

 
A análise do mercado da vivenda en Santiago de Compostela, Galicia, revela un panorama de aumentos significativos nos prezos tanto para a compra como para o aluguer, influenciados por múltiples factores económicos, demográficos e turísticos.
 

Prezos da Vivenda en Propiedade
Os datos máis recentes, de abril de 2025, indican que o prezo media por metro cadrado para departamentos en Santiago de Compostela é de 2.823,51 euros, segundo enquisas de Engel & Völkers (Current property prices and trends in Santiago de Compostela, Galicia). Este prezo reflicte un aumento do 5,47% respecto de 2024, cando o prezo era de 2.677,03 euros por metro cadrado. En 2023, o prezo foi de 2.445,1 euros, cun incremento do 4,58% desde 2022, cando estaba en 2.337,91 euros. Isto mostra unha tendencia sostida de crecemento, cun salto notable do 9,49% en 2024.

Para as casas, o prezo media en 2025 é de 1.862,48 euros por metro cadrado, cun aumento do 5,55% desde 2024, cando estaba en 1.764,53 euros. En 2023, o prezo foi de 1.778,69 euros, cun incremento do 2,22% desde 2022, cando estaba en 1.740 euros. Con todo, en 2024, os prezos das casas experimentaron unha lixeira caída do 0,80% respecto de 2023, antes de recuperar en 2025.

A evolución histórica mostra que os apartamentos tiveron un crecemento máis constante, mentres que as casas mostraron maior variabilidade.

Prezos de Aluguer
 No mercado de aluguer, os prezos tamén experimentaron incrementos significativos. Un apartamento dun dormitorio en Santiago de Compostela rolda os 700 euros ao mes, con áreas centrais alcanzando prezos máis altos debido á demanda de estudantes e turistas. 

Ademais, o aluguer de habitacións en vivendas compartidas ten unha media de 329 euros ao mes en 2025, cun aumento do 6,8% en 2024.

Unha análise máis ampla de Investropa (13 strong forecasts for real está in Galicia in 2025) indica que os prezos de aluguer en áreas urbanas de Galicia, incluíndo Santiago de Compostela, subiron un 9,93% entre decembro de 2023 e outubro de 2024, impulsados pola migración urbana e a demanda de vivenda en cidades con desenvolvemento económico.