Sorpresa en Lugo: aparece unha cloaca da época Romana durante unhas obras preto da Catedral

A cidade de Lugo, en época romana coñecida como Lucus Augusti, foi un importante enclave no noroeste de Hispania. Fundada no século I a.C., o seu deseño respondía os patróns urbanísticos romanos, con rúas dispostas en retícula e unha planificación que incluía espazos administrativos, relixiosos e de lecer. A infraestrutura máis destacada e aínda visible é a súa muralla, unha impresionante construción de máis de dous quilómetros de perímetro, con numerosas torres e portas, que servía para a defensa da cidade e delimitaba o seu núcleo urbano.

Dentro dos seus límites, Lugo contaba cun foro, que era o centro político e comercial, templos dedicados ao culto imperial e a divindades romanas, e unhas termas situadas xunto ao río Miño, que aproveitaban as augas termais naturais da zona. Estas termas non só cumprían unha función hixiénica e recreativa, senón tamén social. Así mesmo, a cidade dispuña dunha ponte romana sobre o Miño que facilitaba as comunicacións con outras rexións.

En canto ao abastecemento de auga e saneamento, sábese que Lugo tiña un sistema de cloacas que permitía a evacuación de augas residuais e pluviais, típico das cidades romanas. Estas infraestruturas subterráneas recollían as augas procedentes de fontes, termas e vivendas, evitando a acumulación de refugallos e mellorando as condicións de salubridade. A existencia de conducións de auga e rede de sumidoiros indica un alto grao de desenvolvemento urbano e reflicte a importancia da cidade dentro do armazón romano na rexión.

Mostra desa importancia é o descubrimento dunha nova cloaca na urbe. Hai que lembrar que hai uns anos apareceu outra preto da muralla. De feito, Lugo é a única cidade do país onde se pode visitar unha cloaca da época de Roma.

Os actuais traballos, centrados en resolver problemas de humidade na cabeceira do templo, permitiron identificar un tramo abovedado da cloaca romana que pertenceu a Lucus Augusti. A estrutura, situada a escasa profundidade, atravesa de norte a sur a catedral pola girola, evidenciando a planificación urbana da época imperial. 

Paralelamente, achouse unha canalización do século XVIII, construída con mampostería e laxas de gran tamaño, cuxo fin era protexer de filtracións as capelas da Virxe dúas Ollos Grandes e as absidais. Desta rede consérvanse tres arquetas de acceso, clave para entender as solucións hidráulicas do pasado. Ambos os achados, baixo un edificio declarado Patrimonio da Humanidade en 2015, demostran como a catedral lucense encapsula séculos de arquitectura e enxeñaría.

Investimento para o legado cultural
As actuacións, cun orzamento de 450.000 euros, forman parte dun proxecto global financiado con fondos Feder que supera os 3,2 millóns de euros destinados á catedral. Ademais de corrixir problemas de humidade mediante melloras en drenaxe e ventilación, inclúese a limpeza da fachada exterior e a documentación detallada dos restos arqueolóxicos, apoiada nun estudo preliminar realizado en 2023.

A intervención enmárcase no Plan Catedrais, que prevé un investimento total de sete millóns de euros para quince accións en Lugo, todas orientadas á conservación e posta en valor do patrimonio galego. O obxectivo dual das obras —resolver danos estruturais e rescatar a memoria histórica— subliña a estratexia autonómica para protexer edificios emblemáticos.