Contas detecta máis esperas e irregularidades nos contratos do Sergas

O Consello de Contas sinala que en 2021 os tempos de espera incrementáronse "de forma xeneralizada" no servizo galego de saúde (#Sergas), tanto respecto de 2020 como do ano base 2019.

En relación a este último, as demoras son "moito máis elevadas", segundo advirte, con incrementos do 42% en cirurxía, do 36% en consultas e do 41% en probas diagnósticas.

O informe de fiscalización da conta xeral do Sergas correspondente a 2021, que publica este venres Contas, analiza o impacto da covid na actividade asistencial.

Respecto diso, constata que "a actividade se viu afectada dunha forma significativa". Así, a atención hospitalaria en 2021 increméntase "en todos os conceptos analizados, con distinta intensidade".

"Con todo, aínda non se alcanzaron os niveis (excepto en primeiras consultas) do ano anterior á declaración da pandemia en particular nos apartados de cirurxía con ingreso (-11%), cirurxía maior ambulatoria (-9%) e urxencias (-14%)", recolle.

Na atención primaria, o volume de consultas de medicamento de familia aumentou tanto en 2020 (1,6%) como en 2021 (6%). As de pediatría descenderon un 10% en 2020 e subiron un 11% en 2021.

En termos cualitativos, destaca "o gran incremento que pasan a ter as consultas telefónicas", que significaron en 2021 o 64% das de medicamento de familia e o 55% das de pediatría, cando no ano anterior á pandemia alcanzaban o 17% e o 11%.

PERSOAL
O número medio de profesionais que prestou servizo no organismo autónomo durante 2021 foi de 42.936, un 4% máis, deles 32.094 (75%) de atención especializada e 9.079 (21%) de primaria.

Contas apunta a un incremento de 486 efectivos medios de persoal propietario e de 53 interinos. En canto ás contratacións temporais de eventuais e substitutos aumentaron en 907 efectivos, motivado pola pandemia.

DEVOLVEU 64 MILLÓNS
Noutro informe publicado este venres, o da conta xeral da comunidade, tamén de 2021, Contas indica que a Xunta recibiu 828,38 millóns de transferencias adicionais como financiamento de carácter non condicionado.

Os gastos declarados pola Xunta na memoria da conta xeral ascenderon a 918,38 millóns: 360,2 en sanidade; 158,8 en educación; 82,73 en gasto sociosanitario e outros 316,64 en distintos gastos sen concreción específica.

Fóra dese financiamento incondicionada, recibiu fondos por 234,47 millóns de carácter finalista para axudas directas a autónomos e empresas, que executou en 168,59 millóns, e reintegro ao Estado 63,79.

IMPACTO NA CONTRATACIÓN
Contas tamén fai público este venres un estudo sobre o impacto da pandemia no ámbito da contratación do Sergas, que dá conta, entre outras cuestións, da compra de material para facer fronte á covid.

Segundo recolle, no Sergas paralizouse a tramitación de 50 expedientes, para os cales o prazo medio de suspensión foi de 72 días.

Ademais, ditouse resolución de suspensión para 38 contratos, a maior parte de prestación de servizos non esenciais e administrativos especiais (cafetarías e outros servizos extrasanitarios).

Con carácter xeral, a duración media da suspensión foi de 97 días e deu lugar á rescisión de dous contratos a petición dos contratistas.

Entre as recomendacións, este informe aconsella o desenvolvemento de plans de continxencia "o suficientemente extensos para que non s eproduzcan situacións de carencia de produtos e equipamento esenciais", incluído o mantemento dun stock estratéxico, coa dimensión que os pertinentes estudos estimen preciso.

ORZAMENTO E GASTO
Volvendo ao informe específico sobre a conta do Sergas en 2021, o orzamento sanitario ascendeu a 4.558 millóns, un 12% máis. Representa o 39% do total da comunidade (excluída a carga financeira). O orzamento per cápita foi de 1.701 euros e, en termos de esforzo financeiro, os recursos dedicados á sanidade supoñen o 7% do PIB.

O gasto real alcanza no exercicio 2021 os 4.675 millóns, un 5% máis, incremento que obedece, en parte, ao impacto da covid sobre o gasto sanitario.

Por primeira vez na análise temporal tido en conta (2018-2021) o importe do crédito inicial é lixeiramente superior ao gasto real do exercicio precedente.

Como vén sinalando de forma recorrente por esta institución, a constitución do fondo de continxencia nos créditos do Sergas supón un elemento "distorsionador" do orzamento ao aplicarse á cobertura de gastos que teñen carácter previsible.

Os créditos comprometidos a 31 de decembro de 2021 para exercicios futuros elévanse a 1.809 millóns, un 5% máis. Concentran o 82% o contrato de concesión de obra para a construción e explotación do Novo Hospital de Vigo; o da xestión integral de espazos do CHUO e a obra de ampliación do Gran Montecelo en Pontevedra.

FUNDACIÓNS
Todas as entidades formularon as contas, constando o informe de auditoría en todas elas con opinión favorable excepto o Informe de auditoría da Fundación Pública Urxencias Sanitarias de Galicia 061 na que se emite opinión con excepcións.

Precisamente noutro informe, o de fiscalización dos contratos-programa subscritos entre as fundacións sanitarias e o Sergas, Contas establece que o Ingo mostra "unha boa situación financeira medida en termos de solvencia a curto prazo", mentres que a solvencia financeira da FPUGSG-061 e da FPGMG vea "condicionada polo puntual abono por parte do Sergas do financiamento previsto no contrato-programa".

En concreto sobre a FPUSG-061, advirte de "importantes dispersións nos tempos medios asistenciais entre concellos da comunidade".

"A existencia de obrigacións pendentes de recoñecer con estas entidades evidencian a inadecuación dos contratos-programa que se formulaban como instrumento de relación entre elas e o Sergas", censura Contas no informe da conta do Sergas.

Respecto da distribución do financiamento de Galaria, observa "a insuficiencia" das dotacións correspondentes ás áreas sanitarias de Ourense e de Vigo nas que se contabilizan obrigacións "moi por encima dos importes previstos".

A situación financeira da FPUSG-061 evidencia, para o Consello, "unha necesidade de revisión do modelo de control e seguimento por parte do Sergas".

VULNERANDO PRINCIPIOS DE CONTRATACIÓN
Así mesmo, avisa de que "hai determinados servizos nos que non se emprega ningunha fórmula contractual, senón que se recorre de forma reiterada ás autorizacións de uso". Esta figura, que ten a súa orixe na lexislación sanitaria, "carece de sustento para ser utilizada con esta finalidade e vulnera os principios esenciais da contratación pública".

A iso engade "a existencia dun volume considerable de gasto sustentado en documentos contables ADOK, que obedecerían, potencialmente, á adquisición de servizos vía contrato menor". Pola súa dimensión económica e reiteración "non poderían ter devandita cobertura, tratar por tanto de gasto orixinado de forma allea ao marco normativo en vigor, e que podería dar lugar as oportunas responsabilidades".

OUTROS SERVIZOS
Por outra banda, o incremento de demanda de servizos de terapia respiratoria a domicilio, "moi significativos" en 2020, orixinou a modificación dos contratos polas áreas da Coruña, Ferrol, Santiago e Vigo. As de Lugo e Ourense asumiron o incremento da demanda con gasto "non debidamente soportado" pola relación contractual.

Os novos contratos para a prestación de servizos de transporte non urxente e secundario e urxente intrahospitalario ocasionaron un notable incremento do gasto por esta prestación (31%), que aumenta o seu peso específico dentro do total do artigo 25 (12%).